Publiczne odtwarzanie filmów w bibliotekach

Stowarzyszenie EBIB przygotowało list od Komisji Prawa Autorskiego działającej przy MKiDN, oto jego treść:

Stowarzyszenie chce zwrócić uwagę członków Komisji na problemy prawne związane z publicznym odtwarzaniem filmów w bibliotekach, przede wszystkim w bibliotekach publicznych. Na początku tego roku, Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego w odpowiedzi na pismo Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich, poinformowało, że zasadniczo publiczne odtwarzanie utworów jest odrębnym od użyczenia polem eksploatacjii nie jest przewidziane w art. 28 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych. W związku z tym koniecznym jest uzyskanie stosownych licencji od kilku organizacji zbiorowego zarządzania, w tym działającej na terenie Polski firmy MPLC Polska sp. z o.o.. Firma ta nie jest ozz, ale reprezentuje na terenie Polski wielu producentów filmowych. Jej działania wymykają się nadzorowi Komisji Prawa Autorskiego, co w naszej ocenie jest niewłaściwe a dodatkowo stawia ją w uprzywilejowanej pozycji w stosunku do działających w kraju ozz. Uważamy, że tabele stawek firmy MPLC Polska sp. z o.o. powinny być również zatwierdzane a przynajmniej kontrolowane przez Komisję Prawa Autorskiego.

Warto przypomnieć, że poza udostępnianiem zbiorów, biblioteki zajmują się także edukacją czytelniczą, medialną, informacyjną, nieformalną edukacją dorosłych, seniorów, bezrobotnych, osób zagrożonych społecznym wykluczeniem. W mniejszych miejscowościach przejęły rolę domów kultury, kin czy innych ośrodków upowszechniania kultury. Te czynności nie mogą ograniczać się do samego tylko udostępniania egzemplarzy utworów, wymagają korzystania z nich na wielu innych polach eksploatacji, jak np. wyświetlanie, odtwarzanie, wystawianie, zwielokrotnianie, np. poprzez wyświetlanie filmów w trakcie pokazów promujących kulturę, bądź jako ilustrację lekcji bibliotecznych itd.

W odpowiedzi na konsultacje społeczne w zakresie dozwolonego użytku publicznego, Stowarzyszenie EBIB, wraz z innymi organizacjami bibliotekarskimi, przedstawiło problemy interpretacyjne związane z zakresem art. 28. Uważamy, że niezbędna jest zmiana prawa autorskiego, tak aby nie było wątpliwości co do objęcia zakresem dozwolonego użytku również takich działań bibliotek.

Obecnie biblioteki, które zwracają się do ozz, płacą z publicznych pieniędzy, znacząco różne kwoty za wyświetlenie filmu w zależności od organizacji i regionu, na terenie którego działają, dodatkowo negocjując oddzielnie z każdą organizacją. Zdarza się również, że ozz zwalniają biblioteki z konieczności zapłaty wynagrodzenia, ale jest to decyzja uznaniowa. Organizacyjnie i finansowo jest to dla bibliotek bardzo trudne.

Dlatego, istotne jest, aby Komisja Prawa Autorskiego zatwierdzając tabele wynagrodzeń zwróciła uwagę na proponowane wysokości stawek dla instytucji kultury, uwzględniając rolę tych instytucji, ich publiczną działalność i niekomercyjny charakter ich czynności. Uważamy, że stawki te powinny być niskie a w uzasadnionych przypadkach równe zeru. Modelem najbardziej pożądanym byłoby uzyskiwanie stosownych zezwoleń dla określonej kategorii utworów od jednej organizacji (one stop shop).

Praca merytoryczna nad listem została wykonana przez Barbarę Szczepańską aktywnie od lat działającą na rzecz prawnego zabezpieczenia interesów bibliotek w Polsce.

Źródło: Nowy EBIB