Czy za wypożyczanie audiobooków trzeba odprowadzać opłatę za prawa autorskie?

Czy za wypożyczanie audiobooków trzeba odprowadzać opłatę za prawa autorskie?

Zagadnienie to rozstrzyga art. 28 pkt. 1) USTAWY z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (tekst jednolity: Dz. U. 2006 r. Nr 90 poz. 631). Zgodnie z jego treścią biblioteki, archiwa i szkoły mogą udostępniać nieodpłatnie, w zakresie swoich zadań statutowych, egzemplarze utworów rozpowszechnionych. Przyzwolenie wprowadzone przez ustawodawcę w tymże przepisie stanowi przykład tzw. wyjątku dozwolonego użytku. Zaznaczyć jednak należy, że wyłączona jest możliwość pobierania jakichkolwiek opłaty w związku z prowadzoną przez biblioteki działalnością.

Przyjmuje się jednak, że nieodpłatności nie będzie wykluczało pobieranie opłat związanych z kosztami obsługi udostępniania zbiorów, np. powstałych w związku z zapisem, czy wyrabianiem karty użytkownika. Dalej, udostępnianie takie powinno być dokonywane w ramach zadań statutowych danej jednostki, a przez udostępnianie rozumie się niemalże to samo, co przez użyczanie (art. 6 ust. 1 pkt. 8 omawianej ustawy), czyli przekazywanie do ograniczonego czasowo korzystania, niemającego na celu bezpośredniego lub pośredniego uzyskania korzyści majątkowej.

Jak podnosi się w komentarzach do omawianego przepisu, udostępnianie winno dotyczyć jedynie egzemplarzy, czyli utworów zapisanych na nośnikach materialnych - są to m.in. audio-booki. Egzemplarze, które biblioteka wykorzystywać może na podstawie przedmiotowego przypadku dozwolonego użytku publicznego, muszą być jednak wcześniej rozpowszechnione, czyli udostępnione publicznie za zezwoleniem twórcy - w jakikolwiek sposób, lecz legalnie. Podsumowując, przy dotrzymaniu warunków, o których w skrócie powyżej, biblioteki mogą wykorzystywać cudze utwory bez konieczności uzyskania zezwolenia ze strony ich autorów.

mec. Michał Pankiewicz