Polecamy

Opinia SBP nt. uchylenia art. 117 ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym

Data dodania: 06.02.2012

Opinia SBP nt. uchylenia art. 117 ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym

Bibliotekarze dyplomowani stanowią w uczelniach nieliczną kadrę bibliotekarzy o najwyższych kwalifikacjach zawodowych. Dane statystyczne podają, iż ogółem we wszystkich uczelniach polskich w 2009 r. zatrudnionych było 323 bibliotekarzy dyplomowanych, podczas gdy pozostałych bibliotekarzy (po studiach bibliotekoznawczych) ok. 6,4 tys. osób[1]. Biblioteki uczelniane są bibliotekami naukowymi, wobec czego kadra w nich zatrudniona powinna być dobrze wykształcona i doskonale przygotowana zawodowo do obsługi wymagających użytkowników, jakimi są pracownicy naukowi i studenci, a także do prowadzenia działalności naukowej. 

Bibliotekarze dyplomowani zaliczani są do nauczycieli akademickich, a do ich obowiązków należy działalność badawcza, publikacyjna, dydaktyczna (teoretyczna) oraz organizacyjna.

Bibliotekarze dyplomowani stanowią w bibliotekach publicznych kadrę bibliotekarzy o najwyższych kwalifikacjach zawodowych. Wg danych statystycznych pozyskanych przez Bibliotekę Narodową ogółem we wszystkich bibliotekach publicznych w 2011 r. zatrudnionych było 16177 pracowników na stanowiskach bibliotekarskich – z czego 9 osób to bibliotekarze dyplomowani (w tym 5 starszych kustoszy dyplomowanych, 1 kustosz dyplomowany, 3 adiunktów) pracujący w 5 bibliotekach publicznych (w województwach: dolnośląskim, kujawsko-pomorskim, lubuskim, mazowieckim, zachodniopomorskim). Taka struktura zatrudnienia jest typowa dla bibliotek publicznych, wynika z charakteru i specyfiki ich działalności, bowiem wykonywane w nich prace nie wymagają tego typu kwalifikacji zawodowych. Pracownicy posiadający wysokie kwalifikacje bibliotekarskie zatrudniani są w bibliotekach publicznych o statusie naukowym (np. w Dolnoślaskiej Bibliotece Publicznej, Książnicy Pomorskiej, Bibliotece Publicznej m.st. Warszawy Głównej Bibliotece Województwa Mazowieckiego, Wojewódzkiej Bibliotece Publicznej w Toruniu – Książnicy Kopernikańskiej, Wojewódzkiej i Miejskiej Bibliotece Publicznej w Zielonej Górze). W bibliotekach publicznych dominują pracownicy służby bibliotecznej, w 2011 r. zatrudnieni byli na stanowiskach: młodszych bibliotekarzy – 3561 osób, bibliotekarzy – 2624, starszych bibliotekarzy – 5893, kustoszy – 1756, starszych kustoszy – 2162. 

Art. 117. ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. Prawo o szkolnictwie wyższym (Dz. U. Nr 164, poz. 1365, z późn. zm.) stanowi, iż minister właściwy do spraw szkolnictwa wyższego określa, w drodze rozporządzenia, warunki, jakie powinien spełniać kandydat na stanowisko dyplomowanego bibliotekarza oraz dyplomowanego pracownika dokumentacji i informacji naukowej, uwzględniając w szczególności: 

  1. wymagania w zakresie posiadanego wykształcenia, stażu pracy i osiągnięć naukowych, warunkujące dopuszczenie do postępowania kwalifikacyjnego oraz warunki uzyskiwania zwolnienia z tego postępowania, 
  2. formę i tryb postępowania kwalifikacyjnego stanowiącego podstawę do przyznawania uprawnień dyplomowanego bibliotekarza oraz dyplomowanego pracownika dokumentacji i informacji naukowej, uwzględniając tryb powoływania oraz sposób funkcjonowania komisji egzaminacyjnej, 
  3. warunki awansowania dyplomowanego bibliotekarza i dyplomowanego pracownika dokumentacji i informacji naukowej, uwzględniając wymagania kwalifikacyjne warunkujące awans zawodowy, wykaz specjalizacji zawodowych oraz ich zakres tematyczny.

Uchylenie art. 117 ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym pozostawia otwartą kwestię, kto i w jakim trybie określi wymagania dla tej grupy zawodowej bibliotekarzy. Należy rozważyć, czy wykreślenie tego zapisu z ww ustawy będzie skutkowało koniecznością zmian następujących zapisów:

  • w ustawie o bibliotekach (Art. 29. ust. 1 i 2, w których określono, że pracownicy zatrudnieni na stanowiskach bibliotekarskich powinni posiadać kwalifikacje bibliotekarskie. Do pracowników tych należą pracownicy służby bibliotecznej: młodszy bibliotekarz, bibliotekarz, starszy bibliotekarz, kustosz i starszy kustosz, bibliotekarze dyplomowani: asystent, adiunkt, kustosz dyplomowany, starszy kustosz dyplomowany;
  • w Rozporządzeniu Ministra Kultury i Sztuki z dnia 9 marca 1999 r. w sprawie wymagań kwalifikacyjnych uprawniających do zajmowania określonych stanowisk w bibliotekach oraz trybu stwierdzania tych kwalifikacji (Dz.U. z dnia 10 maja 1999 r.).

Uważamy, że konsekwencją uchylenia art.117 będzie brak klarowności ścieżki awansu zawodowego bibliotekarzy, co w dalszej perspektywie spowoduje obniżenie prestiżu zawodu bibliotekarza. Taka decyzja nie służy tworzeniu elit zawodu i pozostaje w sprzeczności ze staraniami podejmowanymi przez bibliotekarzy i biblioteki o umacnianie rangi tego zawodu w świadomości społecznej. 

Biorąc powyższe pod uwagę, Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich jest przeciwne uchyleniu art. 117 ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym. 

W imieniu Zarządu Głównego SBP
Elżbieta Stefańczyk
Przewodnicząca Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich


1. Szkoły wyższe i ich finanse w 2009 r. GUS, Warszawa 2010, s. 297

 

 

Powyższe uwagi zostały wysłane do Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Pobierz stanowisko SBP w PDF


Projekt SBPProjekt SBP
Projekt SBPProjekt SBP
Projekt SBPProjekt SBP
Serwis SBPSerwis SBP
Projekt SBPProjekt SBP
Partner wspierający SBPPartner wspierający SBP
Partner wspierający SBPPartner wspierający SBP
Partner wspierający SBPPartner wspierający SBP
Partner wspierający SBPPartner wspierający SBP