Seminarium „Biblioteki cyfrowe” - relacja

11 stycznia 2012 roku odbyła się XVIII edycja seminarium w cyklu Digitalizacja pt. „Biblioteki cyfrowe - systemy zarządzania, obsługi oraz kryteria oceny”, której organizatorem było Centrum Promocji Informatyki, a patronat medialny objął portal sbp.pl. Spotkanie podzielono na trzy bloki tematyczne, moderatorem obrad był dr Henryk Hollender, dyrektor biblioteki na Uczelni Łazarskiego.

Pierwszą część rozpoczął wykład dr Edyty Kotyńskiej z Biblioteki Uniwersyteckiej we Wrocławiu na temat pragmatyki tworzenia bibliotek cyfrowych. Autorka postawiła pytanie, jaka ma być biblioteka cyfrowa, którą chcemy rozwijać bądź utworzyć - jakie zadania trzeba zaplanować, jakie procedury przeprowadzić, jakich potrzeba zasobów i jaki charakter ma mieć całe przedsięwzięcie. Przywołane zostały także wyniki ankiety z 49 bibliotek cyfrowych, które opisały swoją strukturę i działalność. Jak się okazało, biblioteki cyfrowe są najczęściej traktowane jako projekty, a nie stały element instytucji i niestety nie są włączane w struktury organizacji.

Pan dr Marek Nahotko, z Wydziału Zarządzania i Komunikacji Społecznej UJ, w swoim wystąpieniu omówił zasady tworzenia bibliotek cyfrowych. Przedstawił etapy digitalizacji oraz elementy, które powinny się znaleźć w każdej dobrej bibliotece cyfrowej. Podkreślił, aby nie zapominać, że cyfrowe biblioteki to też biblioteki i powinny być traktowane tak samo poważnie, jak tradycyjne instytucje. Ponadto, jeśli cyfrowa biblioteka działa przy tradycyjnej, powinny obie być częścią jednej organizacji i współpracować, a nie istnieć odrębnie od siebie. Istotną kwestią jest jasne określenie misji i celów biblioteki cyfrowej, a także grupy odbiorców, do których ma być kierowana jej oferta.

Trzeci referat nosił tytuł „Agregacja metadanych w skali kraju – kierunki rozwoju Federacji Bibliotek Cyfrowych”, a wygłosił go Marcin Werla reprezentujący Poznańskie Centrum Superkomputerowo-Sieciowe.

Po przerwie, w drugiej części spotkania, głos zabrał dr Henryk Hollender, prezentując profil, zasady gromadzenia i uzupełnianie zasobów. Analizując konkretne przykłady działań cyfrowych bibliotek wskazał błędy i pozytywne działania. Zastanawiał się także nad kwestią jak skutecznie współpracować z czytelnikami, a jednocześnie nie paść ofiarą populizmu.

Wykład „Obiekty cyfrowe: taksonomie, tworzenie kolekcji, punkty dostępu” zaprezentował dr Marcin Roszkowski z Instytutu Informacji Naukowej UW. Przedstawił narzędzia nawigacji w kolekcjach cyfrowych stosujące eksploracyjny model wyszukiwania informacji.

Kolejnym prelegentem był dr Aleksander Radwański, kierownik Działu Komputeryzacji OSSOLINEUM. Jego prezentacja dotyczyła długoterminowego archiwizowania obiektów cyfrowych. Opierając się na własnych doświadczeniach autor pokazał, jak odmiennie rozumiany jest upływ czasu w branży informatycznej i jak ciężko jest przewidzieć, jak będzie wyglądał komputerowy świat za 20 czy już nawet za 10 lat. Kwestią istotną może się okazać nie tylko trwałość samych nośników z danymi, ale istnienie urządzeń, które za wiele lat będą w stanie odtworzyć zasoby zapisane w starszych formatach.

Podsumowaniem tego bloku tematycznego była ożywiona dyskusja, zarówno na temat materiałów, które udostępnia się czytelnikom w cyfrowych bibliotekach, jak i formach ich archiwizowania na przyszłość.

Trzecia część spotkania skupiła się na ocenie bibliotek cyfrowych. Dr Stanisław Skórka, dyrektor Biblioteki Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie, przybliżył temat ewaluacji jakości bibliotek cyfrowych w ujęciu architektury informacji. Architektura informacji pomaga nie tylko znajdować potrzebne informacje, ale także organizować przedmioty i poszerzać wiedzę.

Drugim w kolejności wystąpieniem był referat Grażyny Piotrowicz z Biblioteki Uniwersyteckiej we Wrocławiu pt. „Cyfrowa przyszłość, czyli biblioteki w erze informacji – kierunki rozwoju bibliotek XXI wieku”. Aby biblioteki sprostały przyszłości, powinny stać się bardziej elastyczne w strukturach organizacyjnych, jak również posiadać kadrę odpowiednio przygotowanych i zaangażowanych pracowników.

Na zakończenie seminarium odbyła się ostatnia dyskusja i sesja konsultacyjna prowadzona przez moderatora, dr Henryka Hollendra.

nad. Małgorzata Woźniak