65. rocznica śmierci Władysława Pociechy

28 stycznia 2023 r. mija 65. rocznica śmierci Władysława Pociechy (1893-1958), pracownika Biblioteki Jagiellońskiej, historyka, znawcy rękopisów.

Władysław Kazimierz August Pociecha urodził się 1 lipca 1893 r. w Krakowie w rodzinie z artystycznymi tradycjami. Ojciec Michał i brat Stanisław zajmowali się malarstwem. Władysław po ukończeniu gimnazjum klasycznego im. Jana Sobieskiego podjął studia historyczne i filologiczne na Uniwersytecie Jagiellońskim. Wyróżniający się student otrzymał zatrudnienie w Muzeum Czartoryskich jako asystent biblioteczny, gdzie odkrył swoje powołanie bibliotekarskie.

Studia i rozpoczęte prace naukowe Władysława Pociechy przerwało powołanie do wojska austriackiego. Brał także udział w wojnie polsko-bolszewickiej 1920 r. W 1922 r. przedstawił rozprawę doktorską pt. Rokosz Mikołaja Tęczyńskiego pod Sokolnikami w 1537 r. i jego geneza i rozpoczął pracę zawodową w Bibliotece Jagiellońskiej (BJ).

W 1925 r. wygrał konkurs na stanowisko kierownika fundacji naukowej Zakładów Kórnickich. Po uzyskaniu urlopu w BJ podjął w Bibliotece Kórnickiej prace modernizacyjne, rewindykację rozproszonych zbiorów, pozyskał też nowe zbiory. Przygotował, wraz z miłośnikami instytucji, publikację Silva Rerum, ukazującą znaczenie Biblioteki Kórnickiej. Prowadzone prace przerwane zostały na skutek pogorszenia sytuacji gospodarczej i nieustępliwości wobec przekazania Bibliotece rozproszonych zbiorów muzealnych. Doprowadziło to do rezygnacji Pociechy z zajmowanego stanowiska i powrotu do BJ, gdzie zajmował się pracami nad scaleniem i melioracją katalogów poloników i cimeliów. Kierował czytelnią główną i wypożyczalnią. Był też sekretarzem „Przeglądu Bibliotecznego”.

W latach II wojny światowej zajmował się przeniesieniem zbiorów BJ do nowej siedziby przy ul. Mickiewicza 22, ratowaniem cennych zbiorów bibliotecznych i prywatnych, ułatwianiem uczonym korzystania z materiałów do prowadzenia tajnego nauczania. W tym czasie opracowywał monografię Królowa Bona 1494-1557. Czasy i ludzie Odrodzenia, przenosząc punkt ciężkości z ujęcia biograficznego na całość dziejów epoki, a głównie historię Polski XVI w.

Po wojnie otrzymał stanowisko kierownika Oddziału Rękopisów w BJ. W czasie jego kierownictwa wpłynęły do Oddziału korespondencja i rękopisy po profesorach i pisarzach. Wspólnie z Biblioteką Narodową prowadził akcję mikrofilmowania rękopisów, opracował także raport o stanie zbiorów rękopiśmiennych i plany na najbliższe lata. Brał udział w pracach nad kontynuacją Acta Tomiciana, jednego z największych w Europie zbiorów dokumentów do dziejów Polski i krajów sąsiadujących w dobie Odrodzenia.

Opracowywał biogramy do Polskiego słownika biograficznego. W ostatnich miesiącach życia został mianowany wicedyrektorem BJ. Uniwersytet Jagielloński wystąpił do władz z wnioskiem o przyznanie mu tytułu profesora nadzwyczajnego. Nominacja przyszła na szczęście za życia Władysława Pociechy. Trawiony chorobą zmarł 28 stycznia 1958 r. Pochowany został na cmentarzu na Salwatorze w Krakowie.

K.K.

Zobacz też:
Zwiercan Marian: Bibliotekarz, rękopiśmiennik, historyk epoki zygmuntowskiej – Władysław Pociecha. W: Znawcy rękopisów. Warszawa : SBP, 2002, s. 52-68 (Bibliotekarze Polscy we Wspomnieniach Współczesnych ; t. 7)