Inspiracje dla bibliotek

Na wstępie chciałabym zaprosić bibliotekarki i bibliotekarzy do udziału w VII Forum Edukacji Dorosłych, które odbędzie się w dniach 15 – 16 listopada w Warszawie. Tym razem spotkamy się w formule hybrydowej i skupimy na czterech najważniejszych tematach europejskiej edukacji osób dorosłych roku 2022: rewolucje w umiejętnościach, edukacja młodych dorosłych, społeczności uczące się oraz kreatywność i kultura. Czy dowiemy się czegoś nowego? Na pewno! Czy potwierdzimy swoje kompetencje? Oczywiście, ponieważ biblioteki są siłą w powyższych obszarach i są liderami zmian! Bierzemy udział w formalnej, pozaformalnej i nieformalnej edukacji osób dorosłych, nieobca jest nam animacja i edukacja kulturalna, zależy nam na włączaniu osób wykluczonych.

Dowody na to znajdujemy na Elektronicznej platformie na rzecz uczenia się dorosłych w Europie, której skomplikowaną nazwę skracamy do przyjaznego EPALE. Dzięki tej, finansowanej z programu Erasmus+, przestrzeni możemy poznać wiele inspiracji do działania, zdobyć informacje o ciekawych szkoleniach i konferencjach, znaleźć nowych partnerów do projektów i sprawdzić, jak finansować różne aktywności bibliotek, zagraniczne wyjazdy oraz kursy językowe pracowników. Więc, od teorii, do praktyki. Sprawdźmy, co najnowszego EPALE ma do zaoferowania bibliotekarkom i bibliotekarzom.

Rewolucji w umiejętnościach, a raczej kreatywności i cierpliwości w ich wdrażaniu, uczymy się od najlepszych. Pracownicy Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej im. Hieronima Łopacińskiego w Lublinie odwiedzili m.in. Szwecję, a potem opisali swoje doświadczenia na platformie. W ramach Programu PO WER bibliotekarze byli gośćmi Biblioteki Miejskiej w Södertälje, która kładzie silny nacisk na regionalność, lokalność i partycypację (w szczególności na transparentność informacji i komunikacji środowiska lokalnego z jego władzami). Czytając tę inspirująca relację z wyjazdu, warto zwrócić uwagę, w jaki sposób szwedzcy bibliotekarze poszukują nowych rozwiązań, ułatwiających i uatrakcyjniających korzystanie z ich placówki, a także docenić skalę oraz elastyczność w ich wdrażaniu.

Jakie mamy doświadczenia z młodymi dorosłymi? Wszyscy zastanawiamy się, jak przyciągnąć ich do naszych instytucji. Przychodzą mamy z dziećmi i seniorzy. A co ze studentami i osobami, które zaczynają karierę zawodową? Czy im biblioteki mogą coś zaoferować? Pracowniczka Miejskiej Biblioteki Publicznej w Działdowie wybrała się do Dublina, gdzie bardzo aktywnie spędziła czas w dwóch bibliotekach: uniwersyteckiej (Library of Dun Laoghaire Institute of Art, Design + Technology) i publicznej (The dlr LexIcon). Irlandzkie biblioteki mają niezwykle ciekawą usługę dla najbardziej zajętych i zabieganych czytelników. Stworzyły system wypożyczeń i zwrotów obejmujący cały kraj, a wszystko na jedną kartę biblioteczną. Osoby podróżujące służbowo mogą swobodnie czytać w pociągu albo w samolocie – wybrać książkę w jednej bibliotece, a potem, po dotarciu do docelowego miejsca, oddać ją w innej, na drugim końcu Irlandii. Zachęcam do lektury artykułu Małgorzaty Trąmpczyńskiej, choćby po to, żeby dowiedzieć się, jak działają laptopomaty dla studentów.

Ciekawym pomysłem na rozwijanie społeczności uczących się są dyskusyjne kluby książki, skupione wokół naszych bibliotek. W Szwecji wspierają one też nauczanie języka obcego imigrantów. Tamtejsze placówki wprowadziły tę inicjatywę, która z naszej polskiej perspektywy jest teraz naprawdę na czasie. Anya Feltreuter, autorka tekstu, który został przetłumaczony ze szwedzkiego, żeby przybliżyć czytelnikom z Polski rozwiązania stosowane u naszego północnego sąsiada, prezentuje działania bibliotek publicznych skierowane do młodych imigrantek uczących się szwedzkiego, wśród których są również analfabetki. Koniecznie zajrzyjcie do artykułu, żeby dowiedzieć się, dlaczego ta właśnie grupa jest tak ważna dla szwedzkich bibliotek publicznych.

Kreatywność i kultura zawsze powinny w bibliotece chodzić w parze. I chodzą. Ten ważny tegoroczny temat został podniesiony w Rozmowie EPALE: Animacja społeczna w bibliotekach publicznych i muzealnych (nagranie), w której Karolina Suska i Katarzyna Žák-Caplot dyskutują o różnych formach aktywizacji społecznej i edukacji kulturowej, w tym o wsparciu obcokrajowców z doświadczeniem uchodźczym w udziale w polskojęzycznej kulturze. Natomiast Aleksandra Zawalska-Hawel przedstawia w swoim artykule różne formy edukacji osób dorosłych i opowiada m.in. o ofercie w zakresie edukacji kulturowej oraz wystawienniczej w Bibliotece Publicznej w Żorach.

Na koniec kilka dodatkowych bibliotekarskich inspiracji zebranych w jednym miejscu.

Wracając do początku, jeszcze raz zapraszam na platformę EPALE i nadchodzące Forum Edukacji Dorosłych.

Katarzyna Žák-Caplot

Kierowniczka Biblioteki Muzeum Warszawy, lektorka j. polskiego i czeskiego. Autorka językowych projektów bibliotecznych i muzealnych. Laureatka European Language Label. Bibliotekarz 2019 woj. mazowieckiego i laureatka III miejsca w Ogólnopolskim Konkursie Bibliotekarz Roku 2019. Ambasadorka EPALE.

Foto. Sylvia Yang on Unsplash