40 rocznica śmierci Wandy Borkowskiej

24 czerwca 2022 r. mija 40 rocznica śmierci Wandy Borkowskiej (1906-1982), wieloletniej, znanej bibliotekarki Biblioteki Polskiej w Paryżu.

Urodziła się 2 sierpnia 1906 r. w Bochorzu na Podkarpaciu w rodzinie ziemiańskiej. Ukończyła gimnazjum sióstr urszulanek we Lwowie. W latach 1927-1929 studiowała na Wydziale Matematyczno-Przyrodniczym Uniwersytetu Jana Kazimierza. Kontynuowała studia w latach 1931-1943 na paryskiej Sorbonie, gdzie otrzymałam licencjat z literatury.

Już w czasie studiów, w 1931 r. rozpoczęła pracę w paryskiej Bibliotece Polskiej i kontynuowała ją przez 50 lat swego życia, aż do śmierci. W Bibliotece, która miała nieliczny personel, pełniła wiele funkcji. Domeną jej obowiązków była głównie opieka nad zbiorami starych druków. Swoją wiedzę i kwalifikacje uzupełniała przygotowując się do egzaminu z tego zakresu, a po jego zaliczeniu uzyskała francuski państwowy dyplom bibliotekarski.

Kontynuowała także swoje zainteresowania naukowe, poświęcone głównie Mickiewiczowi i Wielkiej Emigracji. Opublikowała również artykuł z zakresu filozofii: U źródeł sugestii („Przegląd Współczesny” 1938, nr 191). Po wybuchu II wojny światowej brała udział (w 1940 r.) w przygotowaniach do ewakuacji poza Paryż zbiorów bibliotecznych. Te, które pozostały jeszcze w Bibliotece starała się wynosić i ukrywać w bezpiecznych miejscach. Dalszy okres okupacji spędziła wraz z pozostałym personelem Biblioteki w Domu Schroniskowym PCK dla Polaków w Grenoble. Po zakończeniu wojny wróciła do pracy w Bibliotece. Wraz z całym personelem odbierała kolejne partie powracających zbiorów paryskich, również wywiezionych poza granice Francji. Był to bardzo intensywny okres ich porządkowania oraz poszukiwania zaginionych partii.

W okresie powojennym zajmowała się głównie udostępnianiem zbiorów, odpowiedziami na liczne kwerendy, także spoza Francji i wysyłaniem zamawianych kopii materiałów dla prywatnych osób oraz instytucji z całego świata. Była też aktywną publicystką, piszącą do wydawanego w Paryżu polskiego tygodnika „Syrena”.

W 1980 r. została uhonorowana nagrodą im. Juliana Godlewskiego, przyznawaną przez Radę Polskiej Fundacji Kulturalnej LIBERTAS w Rapperswilu. Zawodowo była czynna do końca życia. Zmarła 24 czerwca 1982 r. Pochowana została na cmentarzu Champeaux w Montmorency we wspólnym grobie pracowników Biblioteki Polskiej.

H.Ł.

Zob. też:

Łaskarzewska Hanna: Wanda Borkowska (1906-1982) – bibliotekarka idealna. W: Kustosze księgozbiorów polskich za granicą. Warszawa: Wydaw. SBP, 2013, s. 37-43
Starnawski Jerzy: Borkowska-Dunin Wanda. W: Słownik badaczy literatury polskiej. Red. Jerzy Starnawski. Łódź 1994, s. 33
Kronika. „Kultura” (Paryż) 1982, z. 9, s. 164.