60 rocznica śmierci Janiny Zabielskiej

6 kwietnia 2022 r. mija 60. rocznica śmierci Janiny Zabielskiej (1906-1962), romanistki, bibliotekarki, autorki wielu opracowań bibliograficznych, głównie poloników zagranicznych.

Urodziła się w Kownie, studiowała romanistykę w Wilnie i Poznaniu, gdzie w 1939 r. obroniła pracę magisterską. W latach 1934-1935 odbyła praktykę w Państwowej Bibliotece im. Eustachego i Emilii Wróblewskich w Wilnie. Dyrektor książnicy Stefan Burhardt wprowadzał ją w arkana prac bibliograficznych. Wspólnie opracowali kolejny tom Bibliografii historii ziem b. Wielkiego Księstwa Litewskiego za lata 1932-1934 (Wilno 1935). Lata okupacji spędziła w Warszawie, a po zakończeniu wojny pracowała od 1945 r. w Muzeum Narodowym. Zajmowała się m.in. organizacją prac bibliotecznych oraz współpracowała przy organizacji wystaw, m.in. w 1945 r. słynnej wówczas ekspozycji „Warszawa oskarża”, przygotowanej przez Biuro Odbudowy Stolicy, na której ukazano zniszczenia stołecznych dóbr kultury.

W 1947 r. wyjechała do Wielkiej Brytanii, gdzie przebywał jej mąż. W tym samym roku rozpoczęła pracę w Londynie, w ówczesnej Bibliotece Polish University College, przekształconej w Bibliotekę Polską w Londynie (BPL), którą kierowała wówczas Maria Danilewiczowa. Początkowo objęła stanowisko bibliotekarza, a następnie zastępcy kierownika Biblioteki oraz kierownika Działu Czasopism i Czytelni Naukowej. Nawiązała kontakty z Tadeuszem Sawickim, który zbierał materiały i przygotowywał do druku kolejne tomy Rocznika bibliograficznego druków w języku polskim oraz językach obcych o Polsce wydanych poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Miał on być wydawany w Wielkiej Brytanii. Zabielska zdecydowała się kontynuować pracę Sawickiego i rozpoczęła prace bibliograficzne nad przygotowaniem i edycją kolejnych tomów za lata 1939-1943.

Była też inicjatorką rejestrowania i wydawania bibliografii obejmującej bieżący dorobek polskiej emigracji. Sama opracowała pierwsze dwa tomy Bibliography of Books in Polish or relating to Poland published outside Poland since September 1st. 1939 za lata 1939-1951 (London 1957) i za lata 1952-1957 (London 1959) oraz częściowo tom trzeci za lata 1958-1963, wydany już po jej śmierci. Opracowywała też katalogi wystaw w Bibliotece Polskiej (m.in. o Józefie Conradzie). Publikowała także informacje o polskich placówkach wydawniczych działających w różnych krajach.
Była członkiem Komisji Historyczno-Filozoficznej Wydziału Humanistycznego Polskiego Towarzystwa Naukowego na Obczyźnie oraz Zjednoczenia Polek w Wielkiej Brytanii, współpracowała także z prof. Władysławem Wielhorskim przy wydawaniu serii „Alma Mater Vilniensis”.    

H.Ł.

Zob. też:
Bilikiewicz-Blanc Danuta: Janina Zabielska (1906-1962) – bibliotekarka, bibliograf, historyk książki. W: Kustosze księgozbiorów polskich za granicą. Warszawa: SBP, 2013, s. 239-247 (Bibliotekarze Polscy we Wspomnieniach Współczesnych ; t. 13)
Bielatowicz Jan: Opus magnum Janiny Zabielskiej. „Kultura” (Paryż) 1960, nr 1-2, s. 212-214
Supruniuk Mirosław: Zabielska Janina z d. Rewkowska. W: Leksykon kultury polskiej poza krajem od roku 1939. Lublin 2000, t. 1, s. 486-487