40 rocznica śmierci Jadwigi Dąbrowskiej

12 marca 2022 r. mija 40. rocznica śmierci Jadwigi Dąbrowskiej (1891-1982), bibliografa, wieloletniej pracowniczki Instytutu Bibliograficznego Biblioteki Narodowej.

Urodziła się 15 października 1891 r. w Poturzynie (pow. Tomaszów Lubelski). W 1910 r. ukończyła Prywatne Gimnazjum Haliny Gepnerówny w Warszawie. Po śmierci rodziców w 1914 r. wyjechała do rodziny w Kijowie, gdzie zastała ją wojna. Wróciła do Polski w 1918 r. i rozpoczęła pracę jako praktykantka w Bibliotece Ordynacji Krasińskich w Warszawie i Centralnej Bibliotece Wojskowej. W 1919 r. odbyła roczny kurs dla kandydatów do pracy w bibliotekach naukowych organizowany przez Bibliotekę Uniwersytecką w Poznaniu. Tam też rozpoczęła pracę i studia polonistyczne. W 1922 r. powróciła do Warszawy, podjęła ponownie pracę w Bibliotece Krasińskich oraz redakcji „Przewodnika Księgarskiego”, a od 1925 r. pod kierunkiem Jana Muszkowskiego opracowywała materiały do Bibliografii polskiej 1901-1925. Jednocześnie w latach 1920-1924  studiowała polonistykę  na Uniwersytecie Warszawskim.

1 września 1927 r. rozpoczęła pracę jako kierowniczka Biura Rejestracji Druków przy Ministerstwie Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego. Był to ośrodek gromadzący egzemplarz obowiązkowy druków ukazujących się na terenie Polski. Gdy w lutym 1928 r. powstała Biblioteka Narodowa oraz Instytut Bibliograficzny Jadwiga Dąbrowska została kierowniczką i redaktorką „Urzędowego Wykazu Druków wydawanych w Rzeczypospolitej Polskiej” (UWD). Ponadto zajmowała się statystyką wydawniczą, opracowywaną na podstawie egzemplarza obowiązkowego. W czasie wojny, gdy bibliografia nie ukazywała się (od 1940 do 1945), gromadziła egzemplarz obowiązkowy z terenu Generalnej Guberni, w tym druki konspiracyjne. Po Powstaniu Warszawskim pracowała dwa miesiące w Zakładzie dla Niewidomych w Laskach (tu spoczęła na cmentarzu) oraz w Bibliotece Jagiellońskiej, gdzie gromadziła książki drukarń krakowskich dla bibliografii narodowej. W czerwcu 1945 r. powróciła do Warszawy i podjęła pracę w BN nad kontynuacją UWD, tj. „Przewodnikiem Bibliograficznym”.

Brała czynny udział w kongresach Związku Bibliotekarzy Polskich, wygłaszała referaty z zakresu bibliografii i egzemplarza obowiązkowego, była asystentką prof. Muszkowskiego przy Katedrze Bibliografii w Wolnej Wszechnicy Polskiej, pomagała dyr. Stefanowi Dembemu organizować szkolenia dla pracowników BN (tzw. Dębianki), uczestniczyła w opracowaniu katalogu wystawy „Książka polska za granicą 1900-1933”.    
Pracą bibliograficzną zajmowała się przez 40 lat do roku 1968, gdy w wieku 76 lat przeszła na emeryturę. Jej nazwisko kojarzone jest z bieżącą bibliografią narodową, którą od 1927 r. organizowała, kształtowała i doskonaliła, wprowadzając m.in. do opisu dokumentów symbole UKD oraz hasła przedmiotowe.

Za swoją działalność została odznaczona Złotym Krzyżem Zasługi (1938), Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1948), Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (1954).
Ostatnie lata życia spędziła u rodziny w Płocku, gdzie 12 marca 1982 r. zmarła. Została pochowana w Laskach pod Warszawą.

J.S.

Zob. też:
Borzuchowska Jadwiga: Jadwiga Dąbrowska. „Biuletyn Informacyjny Biblioteki Narodowej” 1982, nr 1-4, s. 27-28
Stankiewicz Witold: „Urzędowy Wykaz Druków” – dzieło życia Jadwigi Dąbrowskiej. W: Z warsztatu bibliografa. Warszawa : SBP, 1991, s. 27-36 (Bibliotekarze Polscy we Wspomnieniach Współczesnych ; t. 1)
Stępniewska Danuta: Dąbrowska Jadwiga (15 X 1891 – 12 III 1982). W: Słownik pracowników książki polskiej. Suplement II. Warszawa: Wydaw. SBP, 2000, s. 36-38