III Ogólnopolska Konferencja Bibliotekarzy i Pracowników Bibliotek Muzealnych - relacja

III Ogólnopolska Konferencja Bibliotekarzy i Pracowników Bibliotek Muzealnych „Nowoczesna biblioteka muzealna. Czytaj: rewitalizujemy, organizujemy, tworzymy” już za nami.

Wreszcie możemy to powiedzieć:  bibliotekarze muzealni naprawdę urodzeni są pod szczęśliwą gwiazdą! Mimo otaczających nas trudności, również w tym roku 50 pracowników bibliotek muzealnych spotkało się na dorocznej konferencji branżowej współorganizowanej przez Stację Muzeum oraz Sekcję Bibliotek Muzeów, Galerii i Instytucji Kultury przy Zarządzie Głównym Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich.
3 września br. w gościnnych murach dawnej dworcowej restauracji, a dziś Sali Lustrzanej, Stacji Muzeum w Warszawie wysłuchali ośmiu ciekawych referatów, toczyli dyskusję, wymieniali dobre praktyki, a przede wszystkim cieszyli się wspólnym towarzystwem.

Dwa lata temu sprawozdanie z pierwszego spotkania bibliotekarzy muzealnych rozpoczęło się od słów O bibliotekach muzealnych nie mówi się w Polsce wcale albo bardzo mało. Nawet środowisko bibliotekarskie nie do końca zna specyfikę działania tego typu bibliotek, które funkcjonują na pograniczu bibliotecznej i muzealnej rzeczywistości. Po trzech latach wspólnych spotkań, regularnym publikowaniu wystąpień konferencyjnych w „Bibliotekarzu” i roku działania Sekcji Bibliotek Muzeów, Galerii i Instytucji Kultury przy SBP, bibliotekarzy muzealnych znają już wszystkie koleżanki i koledzy po fachu. Znają ich nawet niektórzy dyrektorzy muzeów...
Z tego powodu bibliotekarstwo muzealne śmiało patrzy w przyszłość i przygotowuje się do zmian, które stopniowo obejmują polskie instytucje kultury. Stąd wziął się tytuł tegorocznej konferencji, która skoncentrowała się przede wszystkim na zagadnieniach związanych z tworzeniem i rewitalizacją bibliotek muzealnych nie tylko jako części przestrzeni muzealnej, lecz również ośrodka informacji o zbiorach i, oczywiście, miejsca pracy bibliotekarzy.

Konferencję poprowadziła przewodnicząca Sekcji BMGiK, Katarzyna Žák-Calot, która przywitała zgromadzonych uczestników i przekazała kilka informacji organizacyjnych. Dodała, że konferencję można będzie śledzić również on-line dzięki wcześniej rozesłanemu zaproszeniu. Wydarzenie uroczyście otworzyła wicedyrektorka Stacji Muzeum, pani Walentyna Rakiel-Czarnecka.

Miłą niespodzianką było przekazanie Katarzynie Žák-Caplot nagrody Mazowiecki Bibliotekarz roku 2019, której, z powodu pandemicznej sytuacji, nie można było wręczyć osobiście. Dokonały tego Przewodnicząca okręgu mazowieckiego SBP, Joanna Potęga, oraz Członkini Zarządu SBP ds. sekcji, komisji, zespołów problemowych, Marzena Przybysz.

Spotkanie zostało podzielone na dwa panele, z których pierwszy poświęcony został bibliotekom, które obecnie przechodzą proces zmian lokalowych i organizacyjnych. W otwierającym tę część referacie O „nowej” bibliotece Muzeum Zamkowego w Malborku: projekt, plany, wyzwania Aleksandra Siuciak opowiedziała o planach powstania nowej i nowoczesnej siedziby biblioteki, która znajdzie się w historycznym gmachu na malborskim Przedzamczu. Omówiła projekt i dodała kilka praktycznych wskazówek, dotyczących zagospodarowania przestrzeni bibliotecznych. Kolejne wystąpienie również zostało poświęcone głównie zagadnieniom architektonicznym nowej biblioteki, do której zbiory Muzeum Fotografii w Krakowie właśnie w tej chwili są przenoszone. Dzięki temu, wygłaszając referat Retusz Biblioteki Muzeum Fotografii w Krakowie, czyli poprawianie przez odnawianie, Magdalena Skrejko mogła podzielić się z nami swoimi najświeższymi refleksjami wprost „z placu boju”. Kolejną prelegentką była dr Sylwia Szarejko. Wystąpienie Organizujemy i tworzymy – z prac nad zbiorami bibliotecznymi Muzeum Pamięci Sybiru poświęciła systematyzacji i organizacji zbiorów bibliotecznych. Niestety, mimo wysiłku, jaki włożyli pracownicy muzeum, realizując to trudne zadanie, biblioteka muzealna oficjalnie nie powstała. Pierwszą część konferencji zakończyła Magdalena Cyankiewicz z Muzeum Miejskiego „Sztygarka” w Dąbrowie Górniczej, która opowiedziała Jak wykorzystać tradycję i walory historyczne miejsca w kreowaniu wizerunku tworzonej biblioteki muzealnej? W tym celu wykorzystała postać znanego polskiego bibliotekarza, Faustyna Czerwijowskiego.

Po przerwie lunchowej, wykorzystanej na poznawanie się i wspólne rozmowy, rozpoczął się drugi panel konferencji. Tym razem występowały przedstawicielki bibliotek muzealnych, które już zakończyły proces rewitalizacji i z perspektywy czasu patrzą na swoje decyzje i decyzje dyrekcji oraz realizatorów projektów. Pierwsze wystąpienie Patrycji Śliwińskiej i Marty Tworkowskiej, O powsta(wa)niu Biblioteki Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku, czyli biblioteka muzealna w nowoczesnej przestrzeni przedstawiło wieloletnie przygotowania i organizację od podstaw biblioteki muzealnej. Te wzmożone prace i wysiłek pracowników doprowadził do stworzenia otwartej dla wszystkich użytkowników, specjalistycznej biblioteki, świadczącej wiele usług informacyjnych. Prelegentki omówiły projekt, swoje pierwsze kroki w nowej przestrzeni oraz sposób konstruowania oferty dla czytelników. Niezwykle ciekawe było wystąpienie jedynych przedstawicielek bibliotek galerii w naszym gronie. Małgorzata Mach i Karolina Vyšata opowiedziały o funkcjonowaniu Biblioteki w galerii. Na przykładzie biblioteki Zachęty – Narodowej Galerii Sztuki, gdzie księgozbiór, dostępny szerokiej publiczności, stanowi część Działu Dokumentacji. Dzięki przebudowie przestrzeni bibliotecznych w 2012 roku, usługi bibliotekarzy stały się dostępniejsze dla szerokiej publiczności, a w tym dla artystów współpracujących z Galerią. Dzięki temu czytelnia stała się również miejscem prezentacji sztuki. Biblioteka Muzeum Śląskiego w Katowicach – od 2015 roku po nowemu. Podsumowanie to przedostatni referat wygłoszony przez Justynę Długosz, która m.in. zwróciła uwagę na zalety i konsekwencje posiadania dużej i  nowoczesnej czytelni. Wypowiedzią kończącą drugi panel i stanowiącą wstęp do późniejszej ożywionej dyskusji był referat Katarzyny Žák-Caplot Pięć lat w nowoczesnej bibliotece..., czyli rewitalizacja Biblioteki Muzeum Warszawy chłodnym okiem, w którym autorka skupiła się przede wszystkim na odpowiednim podejściu, pułapkach i strategiach współpracy kierownika biblioteki z dyrekcją, architektami oraz wykonawcą projektu rewitalizacji. Zauważyła, że wzmożona praca nie kończy się w momencie ukończenia nowej siedziby, lecz dopiero wtedy się zaczyna, gdyż automatycznie rosną oczekiwania użytkowników co do księgozbioru, usług informacyjnych i zróżnicowanej oferty edukacyjnej. Wszytko to przekłada się również na wymagania przełożonych dotyczące wzrostu frekwencji w bibliotece muzealnej.

Konferencję zakończyła dyskusja dotycząca sposobów pogodzenia tradycyjnych zadań bibliotecznych, związanych z działalnością statutową z nowymi zadaniami, stawianymi przed bibliotekami muzealnymi w celu podnoszenia liczby odwiedzających oraz poszerzania oferty edukacyjnej macierzystego muzeum. Po spotkaniu uczestnicy mieli okazję zwiedzić ekspozycję i skansen Stacji Muzeum, by później kontynuować obrady w mniej oficjalnej atmosferze.

Katarzyna Žák-Caplot
Biblioteka Muzeum Warszawy
Przewodnicząca Sekcji Bibliotek Muzeów,
Galerii i Instytucji Kultury przy SBP