35 rocznica śmierci Jadwigi Teresy Adamczyk

3 września 2021 r. mija 35. rocznica śmierci dr Jadwigi Teresy Adamczyk (1906-1986), bibliotekarki, organizatorki Działu Starych Druków Biblioteki Publicznej m.st. Warszawy.

Urodziła się w Warszawie. Wraz z rodzicami została wywieziona do Rosji, gdzie w latach 1915-1918 uczyła się w III Zakładzie Naukowym Żeńskim Komitetu Polskiego w Moskwie. Po powrocie do Warszawy kontynuowała naukę w gimnazjum Adeli Waligórskiej (1918-1922) oraz Zofii Sierpińskiej (1922-1925). Studiowała na Uniwersytecie Warszawskim, gdzie w 1930 r. uzyskała stopień magistra filozofii w zakresie historii oraz dyplom nauczycielki szkół średnich, upoważniający do nauczania historii. Była doktorantką prof. Stanisława Kętrzyńskiego. Po obronie pracy Europa i Mongołowie w XIII wieku uzyskała w 1937 r. stopień doktora. W 1939 r. rozpoczęła zbieranie materiałów do rozprawy Sprawa polska w polityce carskiej Rosji w okresie wielkiej wojny. Pracy tej nie zdążyła napisać, a zebrane materiały nie ocalały. Od 1 sierpnia do 1 września 1939 r. pracowała jako urzędniczka w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych. W czasie wojny utrzymywała się udzielając korepetycji oraz lekcji gry na fortepianie.

W listopadzie 1945 r. zgłosiła się do Biblioteki Publicznej m.st. Warszawy, odpowiadając na apel o ratowanie zrujnowanej książnicy, z której zbiorów często przed wojną korzystała. W chwili, gdy rozpoczynała pracę, trwały starania o rewindykację starych druków Biblioteki na Koszykowej. Włączyła się aktywnie w porządkowanie zasobów, które powróciły, a także druków wpływających z tzw. zbiorów zabezpieczonych.

W listopadzie 1948 r. uczestniczyła w kursie opracowywania starych druków zorganizowanym przez Bibliotekę Jagiellońską. Wykładowcami byli: Aleksander Birkenmajer, Włodzimierz Budka, Alodia Kawecka-Gryczowa, Józef Korpała, Aleksander Semkowicz. Dr Jadwiga Adamczyk zorganizowała Dział Starych Druków Biblioteki Publicznej m.st. Warszawy i od 1951 r. przez blisko 20 lat, do przejścia na emeryturę w 1970 r., pełniła funkcję kierownika tego działu. W 1956 r. została kustoszem, a w 1966 r. mianowano ją na podstawie dorobku naukowego kustoszem dyplomowanym. Znała w różnym stopniu: łacinę, włoski, francuski, niemiecki i rosyjski.

Opracowała we współpracy z prof. Alodią Kawecką-Gryczową katalog drukowany poloników XVI wieku znajdujących się w zbiorach Biblioteki Publicznej m.st. Warszawy (Warszawa 1957). W pracy zbiorowej Z dziejów książki i bibliotek w Warszawie opublikowała artykuł o starych drukach Biblioteki na Koszykowej (Warszawa 1961). Jest także autorką biogramu Zygmunta Glogera w Słowniku pracowników książki polskiej. Pod koniec działalności zawodowej rozpoczęła opracowywanie poloników XVIII wieku, planując przygotowanie i wydanie katalogu. Nie zdążyła ukończyć prac przed odejściem na emeryturę, pozostawiając opisy katalogowe, które do dziś są wykorzystywane. Niewątpliwą zasługą dr Jadwigi Adamczyk była także dbałość o ochronę i konserwację zbiorów, m.in. nawiązywała kontakty i współpracę z wybitnymi konserwatorami książki.

Zmarła w Warszawie po długiej chorobie i została pochowana na Cmentarzu Powązkowskim (kw. 251, rz. 3, gr. 3).

M.Z.

Zob. też:
Parnowska Marta: Kustosz Jadwiga Adamczyk - kierownik Działu Starych Druków Biblioteki Publicznej m.st. Warszawy (1906-1986). W: Kustosze zbiorów specjalnych. Warszawa : Wydawnictwo SBP, 2004, s. 8-14 (Bibliotekarze Polscy we Wspomnieniach Współczesnych ; t. 8)
Parnowska Marta: Adamczyk Jadwiga Teresa. W: Słownik pracowników książki polskiej. Suplement 3. Warszawa : Wydawnictwo SBP, 2010, s. 7.