„Varia Miniatury” - nietypowe, miniaturowe książeczki w zbiorach WBP w Łodzi

W przypadający 23 kwietnia Światowy Dzień Książki i Praw Autorskich, Wojewódzka Biblioteka Publiczna im. Marszałka Józefa Piłsudskiego w Łodzi zaprasza do obejrzenia ciekawej kolekcji nietypowych, miniaturowych książeczek, które pod nazwą „Varia Miniatury” wchodzą w skład Działu Zbiorów Specjalnych Biblioteki.

385 pozycji łączy jedno – ich wymiary nie mogą przekraczać 100 x 100 mm (wg innych poglądów: 7,62 cm, czyli trzech cali)

Miniaturowe książki mają długą historię. Drukarnie zaczęły testować limity rozmiarów niedługo po rozpowszechnieniu się sztuki drukarskiej. W XIX wieku innowacje technologiczne w poligrafii umożliwiły tworzenie coraz mniejszych czcionek i okres ten uważany jest za złoty wiek miniaturowych książek.

W XX wieku miniaturowa książeczka była nawet na Księżycu. W 1969 roku astronauta „Buzz” Aldrin zabrał ze sobą w kosmiczną podróż miniaturową autobiografię Roberta Hutchingsa Goddarda wynalazcy rakiety na paliwo ciekłe, która umożliwiła loty kosmiczne.

W Polsce w publikacjach bardzo małych rozmiarów specjalizowały się w XX wieku Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe. Ich Bibliofilska Edycja Miniatur obejmowała książki z różnych gatunków literackich o szerokim zakresie tematycznym. Była to: literatura piękna (zwłaszcza klasyka), literatura faktu, poezja,  publicystyka literacka, eseje, literatura obyczajowa, romans, satyra , utwory dramatyczne, ezoteryka, senniki, horoskopy, historia, literatura popularnonaukowa, sztuka, hobby i sport.

Dziś książeczki miniaturowe są często przedmiotem kolekcjonerstwa jako druczki bibliofilskie, służą jako bibeloty, prezenty, pamiątki, zabawki dla dzieci, a nawet jako reklama technicznych możliwości drukarni. Jedno jest pewne – aby zanurzyć się w lekturze potrzebny jest bardzo dobry wzrok  albo… duża lupa.

Elżbieta Domagalska
Kierownik Działu Zbiorów Specjalnych WBP w Łodzi