20 rocznica śmierci Zdzisława Jagodzińskiego

5 marca 2021 r.  mija 20. rocznica śmierci dr. Zdzisława Jagodzińskiego (1927-2001), historyka, bibliotekarza, bibliografa, publicysty, działacza emigracyjnego i wieloletniego dyrektora Biblioteki Polskiej w Londynie.

Dzieciństwo spędził w Białokrynicy koło Krzemieńca na Wołyniu. W 1940 r. został zesłany wraz z matką do Kazachstanu, skąd ewakuował się z Polską Armią gen. Władysława Andersa do Iranu, w wojsku zdał maturę. W 1947 r. osiadł w Wielkiej Brytanii. Studiował historię na Narodowym Uniwersytecie Irlandii, Uniwersytecie Londyńskim oraz  Polskim Uniwersytecie na Obczyźnie (PUNO), gdzie obronił doktorat. Początkowo pracował jako urzędnik bankowy, a od 1970 r. był wykładowcą na PUNO i bibliotekarzem w Bibliotece Polskiej w Londynie. W 1973 r. objął stanowisko dyrektora Biblioteki, którą kierował do 2001 r. Pod jego kierownictwem Biblioteka rozwijała zbiory, specjalizując się w gromadzeniu m.in. publikacji o Katyniu, spuścizn po politykach i działaczach emigracyjnych. Stworzony przez niego zbiór wydawnictw publikowanych w Polsce w latach 1976-1989 poza cenzurą jest jednym z największych na świecie. Współpracował z Rozgłośnią Polską Radia Wolna Europa.

Jest autorem wielu publikacji naukowych, historycznych i bibliograficznych: Anglia wobec sprawy polskiej w okresie Wiosny Ludów 1848-1849,  Bibliografia druków polskich i Polski dotyczących wydanych poza Polską po 1 września 1939 r. (kontynuacja), Bibliografia katyńska (książki i broszury), Bibliografia Polaków na Wschodzie (ZSRR), Bibliografia Krzemieniecka („Biesiada Krzemieniecka” 1977 z. 1), Bibliografia prac i pism gen. Mariana Kukiela („Teki Historyczne” T. 17, 1977/1980 ). Był redaktorem „Biesiady Krzemienieckiej” oraz członkiem redakcji „Tek Historycznych”.

Był członkiem Polskiego Towarzystwa Historycznego w Wielkiej Brytanii (wiceprezes), Związku Pisarzy Polskich na Obczyźnie, Towarzystwa Historyczno-Literackiego w Paryżu, Polskiego Towarzystwa Naukowego na Obczyźnie, Komitetu Pomocy Polakom na Wschodzie, Stowarzyszenia Polskich Kombatantów. Zasiadał w jury wielu nagród i konkursów, m.in. Nagrody Związku Pisarzy Polskich na Obczyźnie, Nagrody Polskiej Fundacji im. Edwarda Raczyńskiego, Nagrody „Wiadomości”.

Otrzymał m.in. Krzyże Kawalerski i Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (nadany przez prezydenta RP na uchodźstwie), Złotą Odznakę Związku Ziem Wschodnich RP, Krzyż Kampanii Wrześniowej, Złoty Medal Żołnierzy Kresowych, medal „Za działalność na rzecz Polonii”. Był laureatem wielu nagród, w tym: im. A. Mickiewicza dla Bibliotekarza Polskiego, im. J. Godlewskiego Polskiej Fundacji Kulturalnej „Libertas” w Rapperswilu, Lutetia ’99 Polskiego Stowarzyszenia Autorów, Dziennikarzy i Tłumaczy w Europie.

E.B.

Zob. też:
Paluchowski Andrzej: Zdzisław Jagodziński (1927-2001) – uniesienie prawego serca. W: Kustosze księgozbiorów polskich za granicą. Warszawa: SBP 2013, s. 122-131 (Bibliotekarze Polscy we Wspomnieniach Współczesnych ; t. 13)
Walczak-Niewiadomska Agata: Jagodziński Zdzisław Konstanty. W: Słownik pracowników książki polskiej. Suplement III. Warszawa: SBP,  2010, s. 115-116
Zdzisław Jagodziński. https://pl.wikipedia.org/wiki/Zdzis%C5%82aw_Jagodzi%C5%84ski
Zdzisław  Jagodziński jakim Go pamiętamy… Wyboru wspomnień i ich oprac. dokonali Jadwiga Szmidt i Zdzisław Wałaszewski. Londyn: Biblioteka Polska – Polski Ośrodek Społeczno-Kulturalny 2003