30 rocznica śmierci Emilii Białkowskiej

30 września 2020 r. mija 30. rocznica śmierci Emilii Białkowskiej (1908-1990), bibliotekarki, współorganizatorki sieci bibliotek szkolnych i pedagogicznych. Należała do grona światłych osób,  jak Adam Łysakowski, Ksawery Świerkowski, Zofia Hryniewicz, którzy już przed wojną pracowali nad ustaleniem organizacji poszczególnych typów bibliotek polskich.  Emilia Białkowska miała znaczący udział w organizacji i rozwoju bibliotekarstwa szkolnego.

Emilia Białkowska (z d. Markiewicz) urodziła się 20 listopada 1908 r. w Krośnie. Ukończyła  studia polonistyczne na Uniwersytecie Jagiellońskim (1934). Wcześniej podjęła pracę jako nauczycielka w Gimnazjum Unii Lubelskiej w Lublinie, jednocześnie kierowała  Biblioteką Pedagogiczną w Lublinie. O przeniesieniu jej do Ministerstwa Oświaty i powierzeniu kolejnych stanowisk, od wizytatora do naczelnika Wydziału Bibliotek Szkolnych i Pedagogicznych w Naczelnej Dyrekcji Bibliotek, zadecydowała wysoka ocena pracy zawodowej. Jej  osiągnięcia wiążą się przede wszystkim z ustawodawstwem bibliotecznym. Koncepcje funkcjonowania bibliotek  szkolnych i bibliotekarzy szkolnych, ich obowiązków i kształcenia, przełożone na akty prawne, zostały  poprzedzone  znajomością krajowej  sieci  bibliotecznej oraz rozpoznaniem znaczenia książki i czytelnictwa w procesie wychowania  i edukacji. Można powiedzieć, że przyczyniła się do ukształtowania i udoskonalenia form  organizacyjnych bibliotek szkolnych. Przygotowała podstawy programowe kształcenia bibliotekarzy szkolnych. Organizowała  kursy bibliotekarskie w POKB w Jarocinie i w POKKB w Warszawie i jego filiach. Była współautorką skryptów i podręczników dotyczących organizacji i metod pracy bibliotek szkolnych, gromadzenia księgozbiorów oraz pracy pedagogicznej z czytelnikiem. Była redaktorką dzieła Biblioteka szkolna : przewodnik dla bibliotekarza (wyd. 2, 1977). Opracowała projekty lekcji bibliotecznych. Doprowadziła do ustanowienia stanowiska bibliotekarza szkolnego i określenia jego pragmatyki zawodowej. Jest autorką wielu artykułów  w czasopismach, współautorką  publikacji poświęconych roli książki w systemie oświaty. 

W 1931 r. założyła i prowadziła  Koło Związku Bibliotekarzy w Lublinie. Po wojnie działała w ZBiAP, SBP, w ZG ZNP. Uczestniczyła w pracach  Państwowej Rady Bibliotecznej przy Ministrze Kultury i Sztuki. Była osobą konsekwentnie realizującą plany zawodowe, obdarzoną ogromną siłą charakteru i energią w działaniu.  

K.K.

Zob. też:
Niemczykowa Aleksandra: Emilia Białkowska (1908-1990). W: Entuzjastki bibliotekarstwa dziecięcego. Warszawa: SBP, 1999, s. 155-161 (Bibliotekarze Polscy we Wspomnieniach Współczesnych ; nr 6)
Wasilewska Władysława: Emilia Białkowska. W: Słownik pracowników książki polskiej. Suplement II. Warszawa: SBP, 2000, s. 20-21