55 rocznica śmierci Bogdana Horodyskiego

24 maja 2020 r. minęła 55. rocznica śmierci Bogdana Horodyskiego (1904-1965), historyka, bibliotekarza, cenionego rękopiśmiennika, wieloletniego przewodniczącego SBP, p.o. dyrektora i wicedyrektora Biblioteki Narodowej (BN),  redaktora czasopism bibliotekarskich i wykładowcy uniwersyteckiego.

W 1932 r. rozpoczął pracę w Bibliotece Ordynacji Zamojskiej (BOZ) w Warszawie. Zajmował się gromadzeniem, opracowywaniem i porządkowaniem wszystkich kategorii zbiorów. Szybko awansował i został zastępcą dyrektora BOZ Ludwika Kolankowskiego. Od 1938 r. rozpoczął katalogowanie dokumentów pergaminowych oraz kodeksów i archiwaliów, zbierał też materiały do opracowania historii BOZ. Po wybuchu wojny pozostał w pracy przez cały okres okupacji i powstania warszawskiego, brał udział w zabezpieczaniu zbiorów BOZ i cennych muzealiów. Opisał te działania w książce Biblioteka Ordynacji Zamojskiej w latach wojny (Warszawa 2005).  

W lutym 1945 r. związał się zawodowo z BN i jej działem rękopisów, którym kierował 10 lat. Brał udział w poszukiwaniach i rewindykacji wywiezionych przez Niemców oraz rozproszonych zbiorów bibliotek warszawskich. W 1951 r. wydał Zarys dziejów Biblioteki Ordynacji Zamojskiej, której resztki ocalałych zbiorów przejęła BN oraz zestawił okupacyjne straty BOZ (wyd. 1955 r.). Wraz z Heleną Więckowską przygotował Wytyczne opracowania rękopisów w bibliotekach polskich (1955 r.), stosowane w bibliotekach do dnia dzisiejszego. W swoich pracach naukowych wykorzystywał bogate zbiory rękopiśmienne BN. W latach 1956-1962 pełnił obowiązki dyrektora BN, następnie zastępcy dyrektora ds. Książnicy. BN zawdzięcza mu m.in. przygotowanie projektu budowy nowego gmachu i jego lokalizację.

Od 1945 r. włączył się w działalność związkową bibliotekarzy. Od 1947 r. był członkiem redakcji „Bibliotekarza” i „Przeglądu Bibliotecznego”. W latach 1949-1957 kierował Referatem Wydawniczym Związku Bibliotekarzy i Archiwistów Polskich. W 1957 r. został przewodniczącym SBP. Umocnił pozycję SBP w środowisku bibliotekarskim,  ministerialnym i naukowym. Wprowadził organizację ponownie na forum międzynarodowe. Na jego zaproszenie w 1959 r. w Warszawie odbyła się 25 Sesja IFLA.

Zmarł 24 maja 1965 r. Pozostawił cenny dorobek naukowy, w tym edycje źródeł ze zbiorów BN oraz ustabilizowaną, wysoką pozycję SBP. Odznaczony był Krzyżami Kawalerskim i Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski oaz Medalem Dziesięciolecia.

H.Ł.

Zob. też:
Baumgart Jan: Bogdan Horodyski jako bibliotekarz i działacz Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich. „Przegląd Biblioteczny” 1967, z. 2, s. 96-109
Łaskarzewska Hanna: Bogdan Horodyski (1904-1965) – człowiek wielkich zasług. W: Wielcy nieobecni. Pierwsze generacje liderów Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich, Warszawa: SBP, 2019, s. 293-322 (Seria Historyczna ; 1)
Więckowska Helena: Bogdana Horodyskiego „Tajemnice ksiąg rękopiśmiennych”. W: Twórcy nowoczesnego bibliotekarstwa polskiego. Wrocław 1974, s. 132-148