55 rocznica śmierci Julii Millerowej

4 kwietnia 2020 r. minęła 55. rocznica śmierci Julii z Wyhowskich Millerowej (1888-1965), bibliotekarki, działaczki oświatowej, inicjatorki, organizatorki i pierwszej kierowniczki Czytelni Naukowej dla Młodzieży Biblioteki Publicznej m.st. Warszawy - pierwszej tego typu placówki w przedwojennej Polsce.

Działalność zawodową w bibliotekarstwie Julia Millerowa rozpoczęła w Związku Strzeleckim w Warszawie, pracując społecznie (1922-1927), początkowo w Referacie Kulturalno-Oświatowym Okręgu Warszawskiego, a następnie jako kierowniczka Działu Bibliotecznego Zarządu Głównego. Właściwy rodowód bibliotekarski Millerowej wywodzi się jednak dopiero ze Studium Pracy Społeczno-Oświatowej Wolnej Wszechnicy Polskiej (WWP),  na które wstąpiła w 1927 r. i jako specjalność wybrała bibliotekarstwo. Po ukończeniu studiów rozpoczęła pracę w Bibliotece WWP i prowadziła ją pod kierunkiem Heleny Radlińskiej do 1933 r. Rok później została asystentką Jana Muszkowskiego. W 1934 r. nie rezygnując z asystentury i pracy dydaktycznej w Studium, objęła kierownictwo powstającej na Woli przy ul. Karolkowej 45 trzeciej Filii Dzielnicowej Biblioteki Publicznej m.st. Warszawy. Filia została otwarta w 1935 r. i stała się wkrótce wzorcową biblioteką dzielnicową. Organizowanie biblioteki na Woli dało Millerowej możność wprowadzenia w życie programu rozwoju czytelnictwa wśród młodzieży robotniczej. Program ten zrealizowała w szerszym zakresie w Czytelni Naukowej dla Młodzieży Biblioteki Publicznej m.st. Warszawy, uroczyście otwartej 12 marca 1938 r. w gmachu przy ul. Koszykowej. Millerowa pracowała w Czytelni do zamknięcia Biblioteki w październiku 1942 r. Od 1 kwietnia 1945 do 1952 r. była wicedyrektorem Biblioteki na Koszykowej, prowadząc odbudowę tej zasłużonej warszawskiej książnicy. Wskutek sytuacji politycznej tamtych czasów i zmian kadrowych w Bibliotece utraciła możliwość dalszej działalności. 1 grudnia 1952 r. rozpoczęła pracę w Bibliotece Instytutu Badań Literackich PAN na stanowisku kustosza.

W latach 1953-1954 współpracowała z Państwowym Zaocznym Kursem Bibliotekarskim. Na kurs ten wspólnie z Aliną Gawinową opracowała skrypt Rozmieszczenie i konserwacja księgozbioru. W 1957 i  1960 r. brała udział w kursach dla pracowników bibliotek powszechnych, zorganizowanych przez Państwowy Ośrodek Kształcenia Korespondencyjnego Bibliotekarzy. Była autorką Krótkiego podręcznika bibliotekarskiego, który doczekał się trzech wydań (1945, 1950, 1954).

J. Millerowa działała aktywnie w Związku Bibliotekarzy Polskich. Współpracowała z Wandą Dąbrowską i prowadzoną przez nią Poradnią Biblioteczną. Również w okresie powojennym włączyła się czynnie do prac ZBP, później Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich.

M.Z.

Zob. też:
Kornecka Józefa: Inicjatorka czytelnictwa młodzieży - Julia Millerowa. W: Z książką do ludzi. Warszawa : SBP, 1992, s. 42-51 (Bibliotekarze Polscy we Wspomnieniach Współczesnych ; 2)
Żukowska Wiesława: Millerowa Julia. W: Słownik pracowników książki polskiej. Warszawa ; Łódź : Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1972