.png)
Biuro Zarządu Głównego SBP
Al. Niepodległości 213
02-086 Warszawa
tel: 22 608-28-24
tel: 733 242 337
biuro@sbp.pl
Uhonorowana najwyższymi nagrodami literackimi Toni Morrison była wielką przyjaciółką bibliotek, obrończynią praw kobiet i głosem afro-amerykanów. Pisała powieści, ale również książki dla dzieci, sztuki, libretta, wykładała m.in. na Uniwersytecie Howard, Yale i Princeton.
Prezes nowojorskiej Biblioteki Publicznej Anthony W. Marx opublikował uroczyste pożegnanie, w którym nazwał Toni Morrison wielką przyjaciółką bibliotek i członkinią bibliotekarskiej rodziny.
"Toni była wybitną, zachwycającą i dzielną pisarką, która odmieniła obraz naszej kultury i zainspirowała pokolenia czytelników i pisarzy. Jej dzieło będzie żyło w naszych umysłach i sercach, także na półkach naszych bibliotek, poprzez książki pisarzy, którzy je kontynuują."
Morrison od 1985 roku była członkinią zarządu Biblioteki NY, a od 2006 roku pełniła tę funkcję dożywotnio. W 1982 roku została uhonorowana tytułem "Library Lion".
Suzanne Nossel, dyrektor wykonawczy Amerykańskiego Pen Clubu powiedziała o niej:
"Jej niezwykła umiejętność tworzenia historii, które uruchamiają empatię i wzbudzają wyobraźnię, powodując że miliony czytelników zastanawiają się nad czymś więcej niż tylko własnym życiem, odmieniła naszą kulturę. Jej milczenie będzie dla nas wielką stratą. Wspominajmy jej maksymę: 'Jeśli jest jakaś książką, którą chciałbyś przeczytać, ale nie została ona jeszcze napisana, musisz po prostu być osobą, która ją napisze'."
Toni Morrison urodziła się w Lorain, w stanie Ohio jako jedna z czwórki dzieci ubogiej afro-amerykańskiej rodziny. Już w dzieciństwie, a później jako studentka nie wyrażała zgody na nierówne traktowanie, którego doświadczała. Studiowała literaturę angielską, pracowała w wydawnictwie, a pisać zaczęła jako uczestniczka nieformalnej grupy pisarzy i poetów na Uniwersytecie Howarda, gdy zainspirowała ją historia czarnoskórej dziewczyny, która marzyła o tym, by mieć niebieskie oczy. Tak powstała jej pierwsza powieść: "Najbardziej niebieskie oko" - aby ją stworzyć, Morrison, jako samotna matka dwójki dzieci, zasiadała do pisania porankami przed pracą, czasami nawet o 4 rano.
Ze względu na to, że była odważnie broniącą swoich praw czarnoskórą pisarką, jej książki często były atakowane i usuwane z bibliotek, a ”Najbardziej niebieskie oko" trafiła na listę "najczęściej zakazywanych i prześladowanych książek".
Biblioteki zawsze doceniały jej twórczość i broniły wybitnej pisarki, a ona w zamian za to zawsze wypowiadała się wspierając je i promując. W 2018 roku w gościnnym wpisie na blogu Nowojorskiej Biblioteki Publicznej w taki sposób nawoływała władze miasta do większych inwestycji w biblioteki:
"Moja druga w życiu praca, gdy byłam nastolatką, zaprowadziła mnie do jedynej biblioteki w Lorain w stanie Ohio. Każdego dnia rozpoczynałam swój dzień od odkładania na półki wysokiego stosiku zwróconych książek - fikcji, książek historycznych, sztuk teatralnych i poezji. Nie zarabiałam wiele, ale zaznałam magii książek. A potem mnie zwolniono... Problem polegał na tym, że zamiast odkładać książki na półki, zasiadałam do ich czytania. Kiedy tytuł przyciągał moją uwagę, otwierałam książkę, żeby ją przejrzeć, a potem zapominałam o całym świecie. Nie zostałam więc bibliotekarką, ale to doświadczenie otworzyło mi oczy i ukształtowało mnie na przyszłość. I taki właśnie cel spełniają biblioteki."
O bibliotekach mówiła także, że są niezwykle ważne dla lokalnych społeczności i żadne inne miejsce nie może się im równać.
Grafika: New York Public Library
W 2016 roku ufundowała ławeczkę przed nowojorskim Schomburg Center for Research in Black Culture (centrum Badań nad Kulturą Czarnych) i przy tej okazji napisała:
"Dostęp do wiedzy jest najwyższą, najbardziej wyrafinowaną odsłoną naprawdę wielkich cywilizacji." O nowojorskiej bibliotece publicznej pisała, że jest "zarówno symbolem jak i wcieleniem tego, co najlepsze w naszej cywilizacji".
Ławeczka przed Schomburg Center for Research in Black Culture, na której od dnia śmierci Toni Morrison czytelnicy składają kwiaty /fot. New York Public Library
Książki Toni Morrison wydane w Polsce:
Nagrody:
MS/sbp.pl
Źródła:
foto (lead) - Angela Radulescu [CC BY-SA 2.0]
