Relacja z Konferencji z cyklu "Biblioteka XXI wieku...", 25-26.10.2018 r., Warszawa

W gmachu Biblioteki Głównej Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego, 25 października 2018 r., SBP we współpracy z BG WUM, otworzyło dwudniową konferencję z cyklu Biblioteka XXI wieku – nowoczesna architektura, funkcjonalne wyposażenie, pomysłowe aranżacje poświęconą wykorzystaniu przestrzeni bibliotecznej. Każdy nowy gmach, przebudowa, rozbudowa lub ponowna aranżacja niesie nowe pomysły, mające zaspokoić bieżące potrzeby, ale też przewidzieć nadchodzące zmiany, dlatego uczestnikami konferencji są bibliotekarze, architekci, specjaliści z branż specjalizujących się w reklamie oraz menedżerowie bibliotek. Pierwszego dnia wystąpiło 17 prelegentów.

Spotkanie otworzyła dyrektor BG WUM – Irmina Utrata, witając p. Joannę Pasztaleniec-Jarzyńską, przewodniczącą SBP – współorganizatora konferencji oraz wszystkich zgromadzonych uczestników. W drugiej kolejności, gości powitała przewodnicząca SBP: m.in. Elżbietę Stefańczyk – honorowego członka i byłą przewodniczącą Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich, Małgorzatę Kurek – przedstawicielkę Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Grażynę Spiechowicz-Kristensen – wicedyrektorkę Biblioteki Narodowej oraz Jakuba Pacześniaka – przedstawiciela Instytutu Książki; następnie opowiedziała w skrócie o poprzednich edycjach konferencji i rozpoczęła pierwszą sesję, której była moderatorem.

Sesja I: Od świątyni wiedzy do pałacu otwartego dla wszystkich

Sesję otworzyła p. Ewa Potrzebnicka, przedstawicielka Biblioteki Narodowej, prezentacją Modernizacja postmodernizmu. Przekształcenia funkcjonalne i estetyczne budynków BN. Choć trudno w to uwierzyć, BN jest cały czas w budowie lub modernizacji, od 1963 – czyli od momentu przyjęcia projektu Stanisława Fijałkowskiego i wyznaczenia lokalizacji pod budowę BN – do dziś, wciąż wymaga kolejnych inwestycji uwzględniających nowe potrzeby wynikające ze starzenia się infrastruktury, ale też te spowodowane rozwojem technologii. Pomieszczenia wymagają zmiany aranżacji, przystosowania do wymogów współczesnego funkcjonowania, możliwości rozwoju oraz bezpiecznego przechowywania narodowego piśmiennictwa – zarówno w wersji drukowanej, jak i cyfrowej. Wciąż prowadzone prace modernizacyjne wymagają zaangażowania pracowników w zabezpieczanie i ochronę zbiorów przemieszczanych do innych lokalizacji na czas remontu. Modernizacja to też konieczność pogodzenia dzisiejszych wymagań technicznych i użytkowych z zachowaniem istniejącej architektury. Kompleks książnicy narodowej powstał w stylu modernistycznym, z charakterystycznymi dla tamtego okresu mozaikami – komponowanymi z odpadów przemysłowych – autorstwa Kazimierza Gąsiorowskiego.

Prezentacja STARA – NOWA KOSZYKOWA. Rozbudowa i modernizacja Biblioteki została przedstawiona przez architekta – Andrzeja Bulandę, który zaprezentował poszczególne etapy projektowania kompleksu budynków Biblioteki na Koszykowej. Modernizacja zaplanowana jest na trzy etapy, obecnie oddany do użytku jest I etap całościowego planu modernizacji. Architekci musieli zmierzyć się z dużą niedogodnością, jaką jest prowadzenie przebudowy z jednoczesnym funkcjonowaniem biblioteki. Wyzwaniem było też połączenie historycznej architektury tego miejsca z teraźniejszością – czyli dodanie współcześnie niezbędnych funkcjonalności. Pierwotnie biblioteka zaprojektowana była w estetyce neorenesansowej – obecna modernizacja ma się nadpisywać nad pierwotnymi założeniami. I etap już zakończony – oddany do użytkowania – udowadnia, że ta kompilacja się udała. Cały kompleks zyskał nie tylko nową twarz, nowych użytkowników, ale też jednolity system funkcjonowania.

Następnym prelegentem był Michał Strąk - dyrekto Biblioteki Publicznej m. st. Warszawy, z wystąpieniem Zmiany w Bibliotece na Koszykowej, pokrótce opowiedział historię przebiegu przebudowy. Od początku było wiadomo, że modernizacja musi być rozłożona na lata, dlatego każdy etap zarówno planowania jak i budowy był wielokrotnie konsultowany, zmieniany i dostosowywany do stale rozwijających się możliwości technologicznych, a tym samym potrzeb użytkownika. Zaznaczył, że w realizacji tak dużych projektów należy ściśle pilnować czterech czynników: ekonomii, technologii, estetyki i funkcjonalności – nie jest to proste zadanie, bo leżą one w kompetencji różnych podmiotów, nad którymi pieczę musi jeszcze sprawować jeden koordynator.

Kolejnym prelegentem był Grzegorz Kłoda z GK – Atelier, z wystąpieniem W poszukiwaniu architektury kreatywnej, jest architektem i zarazem pasjonatem, z nowym podejściem do zagospodarowywania przestrzeni, rozwoju bibliotek i jej funkcji użytkowych w połączeniu z funkcjami wypoczynkowymi. Zaprezentował nowoczesną bibliotekę z obszaru Lubelszczyzny – Bibliotekę na poziomie– to dodatkowa nazwa personalizująca miejską bibliotekę publiczną. Jest to na wskroś nowoczesna biblioteka, zaprojektowana z zachowaniem najnowocześniejszych technologii, nowatorskich pomysłów i wizji oraz ze znajomością potrzeb współczesnego użytkownika. Architekt na koniec swojej wypowiedzi zdradził pomysł ostatniego projektu realizowanego w GK – Atelier, projekt biblioteki na wodzie!

Następnym prelegentem był Wojciech Januszewski z Tutek Video – zaprezentował spot reklamujący Bibliotekę na poziomie– prezentowaną we wcześniejszej wypowiedzi Grzegorza Kłody – następnie naświetlił rolę profesjonalnych projektów reklamowych w postaci filmów, grafiki, spacerów internetowych, kanałów komunikacji – w budowaniu zainteresowania potencjalnych użytkowników reklamowanego projektu. Świat wirtualny jest naturalną konsekwencją rozwoju technologii, rozwija się więc kultura przekazu obrazkowego. Następstwem dobrej reklamy jest zainteresowanie użytkowników, nawiązujących później kontakt poprzez dostępne kanały komunikacji typu strony www, Fb, Twitter itp. 

ZB Studio Zbigniew Żejmo – architekt wygłosił prezentację Strzyża = 10%Manhattan – to przykład funkcjonowania w aspekcie społecznym dwóch z pozoru nieporównywalnych bibliotek z obszaru Gdańska: Centrum Handlowego Manhattan – dużej nowoczesnej, zbudowanej z rozmachem pod potrzeby współczesnego użytkownika oraz małej osiedlowej biblioteki na Strzyży, zaprojektowanej oszczędnie ale funkcjonalnie, trafiającej w potrzeby lokalnej społeczności. Wartość merytoryczną można zbudować, również, na małej powierzchni – wykorzystując usytuowanie w strukturze miasta oraz klimat miejsca, który tworzą: dobra aranżacja, fachowa obsługa i trafiona oferta.

Po wystąpieniu ostatniego prelegenta I sesji wywiązała się dyskusja. Bibliotekarze z różnych bibliotek publicznych w kraju, większych i mniejszych miejscowości, podzielili się refleksjami ze swoich własnych doświadczeń z budowy lub modernizacji bibliotek. Z konkluzji tych wypowiedzi wynika, że najlepsze efekty końcowe daje wcześniejsze wsparcie bibliotekarzy przez doświadczonego architekta na każdym etapie: projektu, budowy i wyposażenia wnętrz. 

Ciekawym, intrygującym uczestników konferencji była zapowiedź pana Mariusza Boguszewskiego z Dimpact/FRSI dotycząca – Nie-konferencji, która miała odbyć się w kolejnym dniu obrad. Wszyscy chętni mieli tez okazję do zapoznania się z BG Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego, jej architekturą, wnętrzem czy strukturą organizacyjną. Gospodarze zorganizowali spacer po gmachu Centrum Biblioteczno-Informacyjnego.

Sesja II: Jak zmieniają się akademickie biblioteki medyczne?

Sesję poświęconą zmianom w akademickich bibliotekach medycznych, zainaugurował referat –Tak się zmieniliśmy – nowoczesna architektura polskich bibliotek medycznych,  wygłoszony przez Annę Grygorowicz z Biblioteki Głównej (BG) Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego i Irminę Utratę  z BG Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego. Prelegentki przedstawiły wyniki badania ankietowego przeprowadzonego w grupie bibliotek uniwersytetów medycznych w Polsce, dotyczącego zmian związanych z modernizacją istniejących lub powstaniem nowych budynków bibliotecznych. W ciągu ostatnich 10 lat, w tej grupie bibliotek, wybudowane zostały 3 nowe gmachy biblioteczne w:  Warszawie, Wrocławiu i Poznaniu, a 5 zostało poddanych znacznej modernizacji.  Zaistniałe zmiany były niezbędne do dalszego rozwoju usług bibliotecznych i zapewnienia właściwego komfortu pracy zarówno czytelnikom jak i personelowi bibliotek, m.in. poprzez  uruchomienie wypożyczeń i zwrotów samoobsługowych, zwiększenie powierzchni magazynowej, wprowadzenie/zwiększenie wolnego dostępu do zbiorów, wyodrębnienie miejsca na pokoje pracy grupowej i indywidualnej, strefę odpoczynku, zaplecze konferencyjne, sale seminaryjne i pracownie komputerowe, wprowadzenie udogodnień dla osób z niepełnosprawnościami, zaplecza socjalnego, usług towarzyszących;  kawiarenki, lokale gastronomiczne, księgarnie, itp.

W dalszej kolejności Pani Anna Grygorowicz dokonała prezentacji – Biblioteka Główna GUMed w nowej odsłonie. Prelegentka wskazała liczne  korzyści wynikające z  modernizacji  i rozbudowy budynku – m.in. utworzenie dodatkowych  stanowisk czytelniczych zlokalizowanych w dobudowanej,  przeszklonej czytelni usytuowanej wśród zieleni, pokoi pracy indywidualnej, strefy wypoczynku, czy przestrzeni do konsumpcji własnych posiłków.  W trakcie wystąpienia podkreśliła, że czas remontu był okresem trudnym i uciążliwym dla bibliotekarzy, którzy pracowali niemalże na froncie robót budowlanych.  Prace modernizacyjne i  remontowe wykonano dotychczas na parterze budynku, w planach są prace budowlane w jego pozostałych częściach.

Kolejne  wystąpienie – Nowe w starym – od willi mieszkalnej, przez bank, do biblioteki. Modernizacja i aranżacja kamienicy mieszkalnej z 1900 r. na potrzeby Biblioteki Głównej Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach, dotyczyło adaptacji  na potrzeby biblioteczne, zabytkowego budynku  zaprojektowanego przez słynnego katowickiego architekta Hugo Grünfelda. Prelegentka –  Anna Tyczka, pokazała jak obiekt, od budynku mieszkalnego, przez okres w którym były w nim usytuowane banki, stał się współczesną siedzibą BG. Uczestnicy konferencji mogli się przekonać,  że zabytkowy charakter budynku  i pasje bibliotekarzy związane z dawną architekturą, pozwalają  nie tylko na realizowanie podstawowych zadań biblioteki akademickiej, ale także na ciekawą działalność edukacyjno-kulturalną,  m.in. organizowanie zwiedzania biblioteki – w  połączeniu z wykładami z architektury, w tym – ciekawostki – zachowanego sejfu bankowego, z oryginalnymi pancernymi drzwiami i zabytkową posadzką.

Kontynuując temat modernizacji istniejących obiektów bibliotecznych, Anastazja Śniechowska-Karpińska z BG Uniwersytetu Medycznego w Lublinie, podjęła próbę znalezienia odpowiedzi na pytanie zawarte w tytule wystąpienia –  Czy lifting starego budynku biblioteki daje w rezultacie NOWĄ BIBLIOTEKĘ? Prelegentka zaprezentowała liczne zmiany wnętrz bibliotecznych, zarówno te  wymagające  zaangażowania środków finansowych  –  prace remontowe, czy zakup wyposażenia, jak też te drobne, polegające np. na bardziej funkcjonalnym ustawieniu mebli. Entuzjazm sali wzbudził fragment wystąpienia dotyczący  ocieplania wizerunku biblioteki przez samych bibliotekarzy, np. pomysłowe aranżacje kwiatowe wymyślone przez pracowników biblioteki;  zielone katalogi czy sezonowe instalacje roślinne przed wejściem do biblioteki.  Wystąpienie zostało podsumowane przez prelegentkę słowami –  Lifting starego budynku biblioteki nie daje w rezultacie nowej biblioteki, daje bibliotekę po liftingu…Co wcale nie jest złym pomysłem!

Wielofunkcyjność małej medycznej biblioteki naukowej, to tytuł wystąpienia  Jolanty Przyłuskiej z Instytutu Medycyny Pracy w Łodzi. Prelegentka przedstawiła modernizację 200 metrowego lokalu biblioteki, której wnętrza nie podlegały zmianom od 40 lat. W wyniku modernizacji uzyskano nowy podział przestrzeni, który pozwolił na wygospodarowanie miejsca m.in. na salę konferencyjną, kącik prasowy i pracownię digitalizacji. We wszystkich pomieszczeniach zapewniona została infrastruktura informatyczna, właściwe oświetlenie i klimatyzacja, nastąpiła poprawa warunków socjalnych. Wystąpieniu towarzyszył film, który przybliżył efekt wykonanych prac. Funkcjonalne wyposażenie, duża przestrzeń – dająca poczucie nowoczesności i lekkości, odpowiednie oświetlenie – całość inspirująca a zarazem przytulna tak można scharakteryzować imponujący efekt zaprezentowanych zmian.

Prezentacja Edyty Rogowskiej z BG Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego Organizacja przestrzeni bibliotecznej – jak kino stało się biblioteką, należy do wystąpień o ciekawych transformacjach budynków użytkowych w obiekty przeznaczone na działalność biblioteczną . Prezentowana inwestycja zaowocowała oddaniem do użytku nowoczesnego obiektu,  spełniającego wymagania współczesnego czytelnika, zarówno w aspekcie przestrzeni, wyposażenia jak i nowych usług bibliotecznych. Adaptacja sali kinowej, z jej charakterystycznym progresywnym poziomem i przeszkloną antresolą – przeznaczoną na pokoje pracy grupowej, pozwoliła na unikatowe zagospodarowanie wnętrza czytelni, dając niesamowity efekt.

Również w tym wystąpieniu zwrócono uwagę na ogromną rolę zieleni w projektowaniu przestrzeni bibliotecznych – zaprezentowano zdjęcia czytelni multimedialnej z przeszkloną ścianą wychodzącą na park, a także ciekawe rośliny wewnątrz budynku, dobierane specjalnie przez bibliotekarzy, np. gatunki usuwające z powietrza  toksyny.

Kolejne wystąpienie przeniosło uczestników konferencji w bajkowy klimat biblioteki zlokalizowanej we wnętrzach pałacowych. Janusz Więcko z BG Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku,  w wystąpieniu Biblioteka w Pałacu, zaprezentował  przepiękną bibliotekę, usytuowaną w XVIII wiecznym Pałacu Branickich. W wyniku gruntownej modernizacji, przeprowadzonej w 2003 roku, poza zwiększeniem powierzchni, wolnego dostępu i liczby miejsc dla czytelników, biblioteka zyskała barokowy styl, zarówno w kontekście architektury jak i wyposażenia.  Prelegent zauważył jednak,  że zabytkowy charakter budynku,  który z jednej strony daje  np. możliwość organizowania szkoleń bibliotecznych w dawnej sali balowej pałacu,  z drugiej nie pozwala dotrzymać kroku  wszystkim zmianom we współczesnym bibliotekarstwie. Wielu prac w bibliotece nie da się zautomatyzować,  nie można dokonywać rozbudowy budynku ani dostosować go do obsługi osób na wózkach, czy doposażyć w windy.

Sesję zakończyły dwa wystąpienia poświęcone nowym budynkom bibliotecznym. Przez tradycję do nowoczesności – to tytuł wystąpienia Renaty Sławińskiej z BG Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu, która od 2015 roku zarządza BG w nowoczesnym  i funkcjonalnym gmachu Centrum Naukowej Informacji Medycznej, posiadającym wszystkie funkcjonalności oczekiwane przez współczesnego użytkownika. Co więc  wyróżnia tę bibliotekę z grona innych? – to detale projektu  nawiązujące do tradycji, w nowoczesnym surowym wnętrzu, znalazły się zdobione drewniane balustrady, nawiązujące w swojej estetyce do balustrad w starej siedzibie biblioteki oraz odrestaurowane stare meble biblioteczne, które posłużyły za wyposażenie pracowni zbiorów

Ostatnie wystąpienie w tej sesji – Funkcjonowanie Biblioteki Głównej Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu w otwartej przestrzeni – osiem lat doświadczeń, należało do Romy Hajduk  z BG Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu. Oddany do użytku w 2010 roku budynek  biblioteczny, jest przykładem kolejnej inwestycji mającej na celu  przekazanie użytkownikom gmachu nie tylko nowego, ale i nowoczesnego. Otwarty dostęp do zbiorów, samoobsługowe wypożyczenia i zwroty, sale seminaryjne, kabiny pracy indywidualnej, wygodne kanapy, krzesła, stanowiska pracy z komputerami i gniazdami do podłączenia własnego sprzętu, urządzenia wielofunkcyjne systemu Documaster Campus oraz dostępność biblioteki – 7 dni w tygodniu, 24 godziny na dobę – sprawiają , że mimo upływu czasu, tak zaprojektowana biblioteka nadal jest tłumnie odwiedzana przez użytkowników. 

Sesja III: Jak zmieniają się biblioteki szkolne i pedagogiczne?

Sesja poświęcona została transformacjom przestrzeni bibliotek szkolnych i pedagogicznych. Danuta Brzezińska z Towarzystwa Nauczycieli Bibliotekarzy Szkół Polskich, w wystąpieniu Biblioteki szkolne w pogoni za nowoczesnością, przedstawiła kilka inspirujących przykładów modernizacji wnętrz w szkołach podstawowych.  Otwarcie przestrzeni, system informacji wizualnej: napisy informacyjne na meblach, ścianach, podłodze; gra  światła, oświetlenie, kolory ścian i mebli; nowoczesne materiały wykończeniowe; wygodne mobilne meble; kąciki rekreacyjne – to tylko wybrane rozwiązania, które zostały zaimplementowane podczas modernizacji i aranżacji bibliotek prezentowanych instytucji. Prelegentka zauważyła, że przedstawione w wystąpieniu inicjatywy, nie są jeszcze powszechne, z uwagi na brak regulacji, obligujących do realizacji szczegółowych zaleceń w aspekcie wymogów jakim powinny odpowiadać pomieszczenia bibliotek szkolnych.

Sesję zakończyło wystąpienie Pań: Sylwii Czacharowskiej z Warmińsko-Mazurskiej Biblioteki Pedagogicznej w Olsztynie oraz Anny Puszcz z Miejskiej Biblioteki Pedagogicznej w Lidzbarku Warmińskim – Zabytkowa przestrzeń – nowatorskie działania Miejskiej Biblioteki Pedagogicznej w Lidzbarku Warmińskim – Oranżeria Kultury. Uczestnicy konferencji mieli okazję wysłuchać ciekawej relacji, dotyczącej Miejskiej Biblioteki Pedagogicznej w Lidzbarku Warmińskim, zlokalizowanej nietypowo, bo w budynku dawnej oranżerii, w miejscu dawnych ogrodów biskupich. Odrestaurowanie budynku w 2014 roku, stało się punktem wyjścia do rozszerzenia podstawowej działalności bibliotecznej o liczne działania o charakterze edukacyjno-kulturalnym: koncerty i recitale, wystawy, spotkania z regionalistami i artystami, zajęcia i wycieczki edukacyjne , maratony czytelnicze, dyktanda z nagrodami, pokazy gry na nietypowych instrumentach, organizowanie przedstawień teatralnych. Dodatkową atrakcję stanowią ogrody znajdujące się na tyłach oranżerii, przyciągając użytkowników, m.in. na fotograficzne sesje plenerowe.

Nie-konferencja

Drugi dzień spotkania rozpoczęła nie-konferencja – forma spotkania, podczas którego moderatorzy z Fundacji Rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego uszeregowali dyskusję w dwóch tematach zgłoszonych wcześniej przez uczestników: projektowanie wnętrz oraz możliwości pozyskania środków na modernizację bibliotek. Podkreślono wagę dbania o wizerunek biblioteki, strategię budowania marki wśród organizatorów bibliotek, współpracę z samorządem, lokalnym biznesem, mediami itp. Zwrócono uwagę na istotę połączenia projektu inwestycyjnego z rozwojem kompetencji „miękkich” bibliotekarzy (podnoszenie kreatywności i poziomu kształcenia kadr).

Sesja IV: Biblioteki publiczne – lokalne centra kultury

Kolejna sesja poświęcona była bibliotekom publicznym, jako lokalnym centrom kultury. Sesję otwierała prezentacja dr Barbary Budyńskiej z Biblioteki Narodowej nt. modernizacji i  budowy bibliotek publicznych, jako elementu inwestowania w czytelnictwo. Na podstawie wyników przeprowadzonych badań referentka omówiła m.in.: dostępne programy umożliwiające pozyskanie środków, potencjał bibliotek publicznych w zakresie własności obiektów bibliotecznych  (co dziesiąta biblioteka dysponuje własnym lokalem), wiek budynków bibliotecznych (2/3 zbudowano po II wojnie), przeciętną powierzchnię bibliotek (ok. 140 m2), przystosowanie dla osób niepełnosprawnych (42% bibliotek publicznych deklaruje dostosowanie wejść, 24% - udogodnienia wewnątrz bibliotek), zakres inwestycji i przykłady rewitalizacji oraz źródła ich finansowania (ok. 67% stanowią środki samorządowe oraz dotacje z resortu kultury), zmiany w dostępie i funkcjonalności.

Kolejny referent – Jakub Pacześniak z Instytutu Książki zaprezentował efekty programu Infrastruktura Bibliotek, realizowanego w ramach Narodowego Programu Rozwoju Czytelnictwa. Budżet programu na lata 2016-2020 wynosi 150 mln zł. Raport z analizy skutków I etapu realizacji programu wskazuje, że liczba osób odwiedzających biblioteki wzrosła o ok. 18%. 

O efektach rozbudowy siedziby i wzmocnieniu potencjału regionalnego biblioteki mówił także Andrzej Marcinkiewicz – dyrektor Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej w Olsztynie (m.in. nowe sale konferencyjne i szkoleniowe, nowe pracownie, pomieszczenia socjalne, zwiększenie o połowę powierzchni bibliotecznej). Grzegorz Winnicki z Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej w Lublinie omówił przykłady wsparcia bibliotek publicznych przez wbp w zakresie: przygotowania wniosków aplikacyjnych, konsultacjami z architektami, pomocy w aranżacji wnętrz, kontaktami z inwestorami itp. Sesję IV zakończyły komunikaty dot. modernizacji bibliotek publicznych w Starym Sączu (referent Maria Sosin) i Zwierzynie (Sylwia Markiewicz).     

Sesja V: Funkcjonalność przestrzeni bibliotecznej 

Ostatnia sesja konferencji poświęcona była funkcjonalności przestrzeni bibliotecznej. Otworzyło ją wystąpienie gościa z Danii – Martina F. Jensena, współpracującego z FRSI/Dimpact przedstawiciela firmy zajmującej się projektowaniem wnętrz bibliotecznych, produkcją i montażem  artykułów wyposażenia. Zwrócił on uwagę na takie elementy, jak wydzielenie określonych przestrzeni, gra kolorów (szczególnie w bibliotekach dziecięcych), dodatkową rolę schodów (jako miejsca do siedzenia), pozycyjne prezentowanie książek, mobilność regałów bibliotecznych, zmniejszenie dystansu między bibliotekarzem a czytelnikiem (odejście od lady bibliotecznej).

Modernizacji Strefy Wiedzy i Innowacji w Centrum Informacyjno-Bibliotecznym Uniwersytetu Medycznego w Łodzi poświęcona była prezentacja Witolda Kozakiewicza, w której prelegent zwrócił uwagę na dbałość o wygląd otoczenia bibliotek, identyfikację wizualną itp.

Sesję kończyło wystąpienie Ewy Kobierskiej-Maciuszko z BUW nt. błędów i niedociągnięć w budownictwie bibliotecznym po 1989 r. 

Referentka na podstawie badań przeprowadzonych w 81 bibliotekach sklasyfikowała następująco rodzaje błędów: inwestorskie, urbanistyczno-architektoniczne, marketingowe, techniczne, organizacyjno-funkcjonalne. We wnioskach, stanowiących zarazem podsumowanie tej bardzo ciekawej konferencji wskazała, że sposobem na ich uniknięcie jest ścisła współpraca na wszystkich etapach realizacji projektu z projektantem, inwestorem, wykonawcą, czytelnikiem i pracownikami. 

Galeria zdjęć - dzień 1

Galeria zdjęć - dzień 2

Foto: Dział Fotomedyczny Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego