Czytanie to najważniejsza kulturowa kompetencja współczesnego człowieka

17 kwietnia 2018 r. Walne Zgromadzenie Członków Polskiej Izby Książki podjęło uchwałę "Czytanie to najważniejsza kulturowa kompetencja współczesnego człowieka", w której zawarto apel do władz państwowych o zajęcie się problemem m.in. upadających księgarń.

Polski rynek książki stanowi 2,5% wartości rynku europejskiego – w roku 2016 było to 0,58 wobec 22,50 mld euro – podczas gdy liczba ludności Polski stanowi 7,5% ludności Unii Europejskiej. Obroty na polskim rynku książki spadają od lat, a odsetek osób czytających w Polsce co najmniej jedną książkę w ciągu 12 miesięcy jest niezwykle niski – 38%. I nie wzrasta. To groźne wskaźniki. Jeśli nie ulegną poprawie, to Polska nie doścignie krajów z nowoczesną, innowacyjną gospodarką i rozwijającym się społeczeństwem obywatelskim.

Umocnienie nawyków czytania, powrót do tworzenia domowych księgozbiorów i powszechnego korzystania z bibliotek, a także rozwijanie umiejętności czerpania radości z lektury i wymiany opinii, czyli aktywnego uczestnictwa w obiegu kultury, to palące zadanie, stojące przed organami państwowymi.

Tylko szeroka, zróżnicowana oferta wydawnicza, powszechnie znana i dostępna może pobudzić do aktywnego czytania. Zagwarantować ją może tylko dobrze funkcjonujący rynek książki – rozwijające się małe, średnie i duże wydawnictwa, gęsta sieć nowoczesnych księgarń stacjonarnych, jak i intensywny rozwój możliwości zakupów książek przez internet.

W 2017 roku doszło do kolejnych bankructw ponad 200 księgarń, w tym znanych placówek z długoletnią historią. Obecnie w Polsce działa około 1900 księgarń, wobec 4000 działających w latach 90-tych. Na 10 0000 mieszkańców to tylko 0,46 placówek, gdy np. we Francji wskaźnik ten wynosi 0,76 a w Niemczech 0,72. Małym oficynom wydawniczym o dobrej, jakościowej literaturze brakuje środków na inwestycje i rozwijanie planów wydawniczych. Tym samym zła jest sytuacja twórców, którzy – poza nielicznymi autorami bestsellerów – nie są w stanie utrzymać się jedynie z pisania.

Wzywamy władze państwowe do pilnego zajęcia się tymi problemami. Dobre i liczne przykłady państw europejskich pokazują, że istnieją sprawdzone rozwiązania legislacyjne i działania pobudzające czytelnictwo, szczególnie wśród dzieci i młodzieży. Niestety, Państwo Polskie nie bierze przykładu z tych sprawdzonych w praktyce rozwiązań. Pomoc Państwa związana z rozwojem małych wydawnictw i małych księgarń jest daleko niewystarczająca. Biblioteki nie mają środków na zakup nowości i uzupełnianie księgozbiorów w niezbędnym zakresie.

Zaniechania w tej dziedzinie już są trudne do odrobienia, a brak skutecznej strategii odwrócenia negatywnych trendów osłabi kulturową i cywilizacyjną pozycję Polski na arenie międzynarodowej.
Warszawa, 17 kwietnia 2018

Przewodniczący Zwyczajnego Walnego Zgromadzenia Członków PIK
Grzegorz Majerowicz, wiceprezes PIK

Źródło: Biuro PIK