Co roku 1 stycznia otwierany jest dostęp do utworów, materiałów edukacyjnych, dzieł twórców, które przestały podlegać restrykcjom praw autorskich. W myśl obowiązującego w Polsce prawa, dzieła takie należą do domeny publicznej po upływie 70 lat po śmierci autora lub – w przypadku utworów anonimowych – od daty pierwszego rozpowszechnienia.
Wydawałoby się, że wygasanie praw 70 lat od śmierci twórcy to bardzo prosta zasada pozwalająca bez wątpliwości ustalić, czy dany utwór jest w domenie publicznej. Tymczasem owe 70 lat nie zawsze liczy się od śmierci twórcy, nie zawsze wiadomo, kto jest twórcą i czy na pewno mamy do czynienia z oryginałem, czy też z jego współczesnym opracowaniem. Kilka lat temu wprowadzono poza tym dodatkowe prawa dla wydawców dzieł z domeny publicznej, które powodują, że dzieła te mogą być w pewnym sensie ponownie zawłaszczone. To wszystko sprawia, że korzystanie z domeny publicznej czasami przypomina żeglowanie po morzu koralowym… nigdy nie wiadomo, co czyha pod powierzchnią spokojnej wody” – mówi radca prawny, dr Krzysztof Siewicz, członek zespołu Platforma Otwartej Nauki przy ICM UW.
1 stycznia do domeny publicznej wchodzi twórczość osób zmarłych w 1945 r. Są wśród nich m.in. Wanda Zembrzuska (ur. 1889-1945), – działaczka Związku Pracy Obywatelskiej Kobiet, dziennikarka i reportażystka; Wincenty Witos (ur. 1874), – działacz ruchu ludowego, trzykrotny premier odrodzonej RP; Maria Pawlikowska-Jasnorzewska (ur. 1891), – poetka i dramatopisarka; Tadeusz Stanisław Wilkosz (ur. 1892) – autor witraży; César Álvarez Dumont (ur. 1866), – hiszpanski malarz i ilustrator; Stefan Banach (ur. 1892), – matematyk, jeden z przedstawicieli lwowskiej szkoły matematycznej; Béla Bartók (ur. 1881), – węgierski kompozytor i badacz muzyki; Wacław Bębnowski (ur. 1865), – rzeźbiarz; Teresa Bogusławska (ur. 1929), – polska poetka, konspirantka, uczestniczka powstania warszawskiego; Josef Čapek (ur. 1887), – czeski malarz, pisarz i poeta, brat pisarza Karla Čapka; Emily Carr (ur. 1871), – kanadyjska podróżniczka i malarka; Stanisław Ciesielczuk (ur. 1906), – poeta; Tytus Czyżewski (ur. 1880), – malarz, poeta i krytyk; Paul Valéry (ur. 1871), – francuski poeta, eseista i prozaik czy włoski kompozytor Pietro Mascagni (ur. 1863).
Więcej informacji o domenie publicznej wraz z listą twórców, których twórczość będzie wolna od 1 stycznia 2016 roku znaleźć można na stronie http://domenapubliczna.org/
Źródło: KOED