Wystawy poświęcone ochronie archiwaliów na Targach Dziedzictwo

Wystawy „Ochrona i konserwacja archiwaliów miasta stołecznego Warszawy”, „Polska Rozproszona. Program zabezpieczania polskiego dziedzictwa archiwalnego poza granicami kraju” Naczelnej Dyrekcji Archiwów Państwowych oraz wystawę Centralnego Laboratorium Konserwacji Archiwaliów będzie można zwiedzać podczas premierowych Targów Dziedzictwo.

Ekspozycje mają na celu przybliżenie uczestnikom imprezy działania, jakie podejmowane są na rzecz zachowania archiwaliów dla przyszłych pokoleń. Targi Dziedzictwo będą też okazją, by zapoznać się z najnowszą ofertą z zakresu wyposażenia muzeów, bibliotek i archiwów. Nie zabraknie eksperckich spotkań, podczas których omawiane będą aktualne problemy, z jakimi borykają się tego typu placówki. Pierwsza edycja imprezy odbędzie się w dniach 17-18 września br. w Centrum Targowo-Kongresowym MT Polska przy ul. Marsa 56c w Warszawie.

Człowiek, który nie zajmuje się konserwacją zbiorów na co dzień, nie zdaje sobie sprawy, ile pracy trzeba włożyć, by zapewnić odpowiednią ochronę różnego rodzaju kolekcjom. A przecież tak ważne są one dla dziedzictwa kulturowego danego kraju i budowania świadomości narodowej. Zabytki świadczą bowiem o bogatej przeszłości i wskazują na ogromne osiągnięcia poprzednich pokoleń. Poprzez wystawy zorganizowane na targach chcemy pokazać szerokie spektrum działań, jakie są podejmowane, by zachować zbiory dla przyszłych pokoleń. Na stoiskach czekać będzie natomiast przegląd produktów i rozwiązań, które mają wspierać tego typu działania i służyć odpowiedniemu przechowywaniu i konserwacji zabytków – mówi Bartosz Sosnowski, prezes Międzynarodowych Targów Polska, organizatora Targów Dziedzictwo.

Wiedza ekspercka

Obok wystaw w programie targów zaplanowano dwudniowe seminarium „Bezpieczeństwo zbiorów muzealnych, bibliotecznych i archiwalnych – stan obecny i pespektywy” współorganizowane przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego. W ramach spotkania powołane zostaną grupy problemowe, które będą dyskutować nad ważnymi dla branży zagadnieniami.

Pierwszy zespół zajmie się kwestią ochrony i profilaktyki konserwatorskiej. Moderatorem tej grupy będzie Ewa Potrzebnicka, Zastępca Dyrektora Biblioteki Narodowej w Warszawie ds. ochrony i udostępniania zbiorów. Wśród zagrożeń dotyczących przechowywania kolekcji wymienia ona czynniki chemiczne, zarówno zewnętrzne związane ze środowiskiem, jak i wewnętrzne wynikające z procesów chemicznych zachodzących w strukturze materiałów, zagrożenia mikrobiologiczne, jak grzyby czy bakterie, fizyczne np. energia cieplna czy naświetlenie, a także mechaniczne polegające na uszkodzeniu dokumentów choćby przez czytelników.

Świadomość zagrożeń i określenie wymagań dotyczących właściwego przechowywania obiektów stanowi podstawę do udostępniania ich na wystawy poza instytucję macierzystą. Ponadto powinny być punktem wyjścia w formułowaniu wewnętrznych procedur związanych z przekazywaniem, przemieszczaniem i selekcją materiałów - ocenia Ewa Potrzebnicka.

Kolejnym tematem, o którym będą rozmawiać eksperci podczas Targów Dziedzictwo jest szkolenie kadr. Archiwa, biblioteki czy muzea borykają się bowiem często z problemami wynikającymi z deficytu odpowiednich szkoleń dot. przechowywania zbiorów. W efekcie w Polsce brakuje choćby fachowców w dziedzinie profilaktyki konserwatorskiej, którzy mogliby zajmować się całokształtem ochrony zabytków w tego typu placówkach. Potrzebni są też konserwatorzy i osoby specjalizujące się w zabezpieczaniu materiałów audiowizualnych oraz innych obiektów, jakie pojawiają się wraz z rozwojem nowoczesnych technologii.

Jeśli obejmiemy studiami najnowsze media, okazuje się, że jeden człowiek nie jest w stanie pozyskać umiejętności w zakresie konserwacji wszystkich typów obiektów, od starożytnego pergaminu i wosku po techniki fotograficzne czy komputerowy wydruk z XXI wieku. Tymczasem w archiwach mamy szeroką gamę różnych materiałów. Należy się w tej sytuacji zastanowić, czy w kształceniu konserwatorskim nie przyszedł czas na stworzenie odrębnych specjalizacji związanych z konserwacją wyłącznie mediów pochodzących z okresu od XIX do współczesności. Pozwoli to konserwatorom skoncentrować swoje wysiłki na zgłębianiu wiedzy o materiałach z określonej epoki, zamiast zajmować się wszystkimi obiektami, których przecież jest coraz więcej - mówi Anna Czajka, Kierownik Centralnego Laboratorium Konserwacji Archiwaliów i Doradca Naczelnego Dyrektora Archiwów Państwowych, która na Targach Dziedzictwo będzie moderatorem grupy problemowej zajmującej się szkoleniem kadr.

Seminarium będzie też okazją, by omówić zagadnienia związane z szacowaniem zagrożeń i działaniem w sytuacjach kryzysowych.

Ochrona dóbr kultury przed szczególnymi zagrożeniami naturalnymi i cywilizacyjnymi nie jest wolna od wad. Nie nadąża ona w pełni za szybko zmieniającą się rzeczywistością społeczną i własnościową. Można jednak to zmienić w wyniku mądrego przewidywania i odpowiednich przygotowań. Aby sprostać aktualnym wyzwaniom i zagrożeniom niezbędne jest prowadzenie wielokierunkowych działań. Jednym z nich jest organizacja spotkań, seminariów i konferencji poświęconych szacowaniu zagrożeń i działaniu w sytuacjach kryzysowych - wyjaśnia Krzysztof Sałaciński, Przewodniczący Polskiego Komitetu Narodowego „Błękitnej Tarczy”, Radca Ministra, Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, który będzie moderował prace zespołu zajmującego się działaniami w sytuacjach kryzysowych.

Nowymi technologiami w ochronie zbiorów zajmie się z kolei grupa problemowa moderowana przez Roberta Pasiecznego, Kierownika Działu edukacji, informacji i wydawnictw Narodowego Instytutu Muzealnictwa i Ochrony Zbiorów.

Wydawać by się mogło, że nasze zbiory, nasze dziedzictwo kulturowe zgromadzone w archiwach, bibliotekach i muzeach jest w pełni bezpieczne. Ostatnimi laty nie odnotowano ani spektakularnych kradzieży, czy strat będących wynikiem pożarów. Odkrywamy jednak coraz to nowe obszary potencjalnych zagrożeń, a ochroną obejmowane jest coraz szersze spectrum zabytków. Co więcej chronimy już nie tylko samo dziedzictwo, ale też wiedzę o nim, dokumentację. Pojawia się więc pytanie: jak chronić te dobra, jak przechowywać wiedzę o nich, na co zwracać szczególną uwagę. Czy wszystko da się ochronić, czy nowa technika jest rozwiązaniem wszystkich problemów – zastanawia się Robert Pasieczny.

Przegląd ofert dla muzeów, archiwów i bibliotek

Obok rozbudowanej części merytorycznej na Targach Dziedzictwo znajdzie się część ekspozycyjna. Na stoiskach prezentowane będą najnowsze produkty i rozwiązania służące bezpiecznemu przechowywaniu kolekcji muzealnych, archiwalnych i bibliotecznych, czy nawet dokumentacji w kancelariach. Zakres tematyczny obejmie specjalistyczne meble, sprzęt elektroniczny do digitalizacji zasobów archiwalnych i biurowych, profesjonalne urządzenia i wyposażenie biurowe, a także zabezpieczenie i ochronę przeciwpożarową. Wśród propozycji prezentowanych przez wystawców znajdą się też systemy zarządzania informacją, magazynowe oraz usługi i programy komputerowe.

Premierowe Targi Dziedzictwo odbędą się w dniach 17-18 września br. w Centrum MT Polska przy ul. Marsa 56c w Warszawie. Patronaty honorowe nad wydarzeniem objęli Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji, Naczelna Dyrekcja Archiwów Państwowych oraz Prezydent Miasta Stołecznego Warszawy Hanna Gronkiewicz-Waltz.

Więcej na temat www.targidziedzictwo.pl