Poniedziałek z Prawnikiem o stażu pracy w bibliotece szkolnej a pracy w bibliotece naukowej

Od miesiąca pracuję w bibliotece naukowej. Wcześniej byłam 5 lat zatrudniona w bibliotece szkolnej. Mam pytanie: jaki powinnam mieć stopień i jakie są moje możliwości awansu? Która ustawa mnie obejmuje? Jest kilka aktów prawnych na ten temat i się pogubiłam. Zostałam poinformowana przez kadry, że mój staż pracy w bibliotece szkolnej w ogóle się nie liczy, jestem zatrudniona jako bibliotekarz i mam szansę na zostanie starszym bibliotekarzem za 4 lata. Obejmują mnie rozporządzenia Ministerstwa Nauki czy Kultury i Dziedzictwa Narodowego? I jak to jest z bibliotekarzem dyplomowanym? Uwalnianie tego zawodu weszło już życie?

Zgodnie z treścią art. 29 ustawy z dnia 27 czerwca 1997 r. o bibliotekach (tekst jednolity: Dz. U. 2012 r. poz. 642), pracownicy zatrudnieni na stanowiskach bibliotekarskich powinni posiadać kwalifikacje bibliotekarskie. Tworzą oni grupę zawodową bibliotekarzy. Ponadto, do pracowników tych należą:

1. pracownicy służby bibliotecznej: młodszy bibliotekarz, bibliotekarz, starszy bibliotekarz, kustosz i starszy kustosz;
2. bibliotekarze dyplomowani: asystent, adiunkt, kustosz dyplomowany, starszy kustosz dyplomowany.

Obecnie kwestię wymagań kwalifikacyjnych uprawniających do zajmowania w bibliotekach stanowisk bibliotekarskich oraz stanowisk dla specjalistów innych zawodów związanych z działalnością biblioteczną regulują przepisy ROZPORZĄDZENIA MINISTRA KULTURY I DZIEDZICTWA NARODOWEGO z dnia 5 grudnia 2012 r. w sprawie wymagań kwalifikacyjnych uprawniających do zajmowania w bibliotekach stanowisk bibliotekarskich oraz stanowisk dla specjalistów innych zawodów związanych z działalnością biblioteczną (Dz.U.2012.1394). Rozporządzenie to weszło w życie w dniu 27.12.2012 r.

Zgodnie z jego treścią, do stażu pracy uprawniającego do zajmowania w bibliotekach określonych stanowisk zalicza się okresy zatrudnienia w:

1. bibliotekach i ośrodkach informacji naukowej,
2. instytutach badawczych,
3. archiwach,
4. instytucjach kultury innych niż biblioteki,
5. urzędach obsługujących organy administracji rządowej lub samorządowej,
6. organizacjach społecznych,
7. uczelniach, szkołach i placówkach oświatowo-wychowawczych,
8. instytutach naukowych Polskiej Akademii Nauk, na stanowiskach, na których zdobywa się wiedzę, nabywa umiejętności i uzyskuje kompetencje w zakresie zadań bibliotek.

Ponadto, w uzasadnionych przypadkach pracodawca zalicza pracownikowi do stażu pracy okresy zatrudnienia w jednostkach organizacyjnych innych niż wymienione powyżej, na stanowiskach, na których zdobył on wiedzę, nabył umiejętności i uzyskał kompetencje w zakresie zadań bibliotek.

Do zajmowania każdego ze stanowisk bibliotekarskich bibliotekarzy dyplomowanych (asystenta, adiunkta, kustosza dyplomowanego, starszego kustosza dyplomowanego) ustawodawca przewidział jedno wymaganie, związane z wykształceniem, tj. do zajmowania jednego każdego z tychże stanowiska wymagane jest wykształcenie wyższe na poziomie studiów drogiego stopnia lub jednolitych studiów magisterskich. Do zajmowania każdego ze stanowisk dla specjalistów innych zawodów związanych z działalnością biblioteczną (asystenta dokumentacji i informacji naukowej, adiunkta dokumentacji i informacji naukowej, dokumentalisty dyplomowanego, starszego dokumentalisty dyplomowanego) ustawodawca także przewidział jedno wymaganie, również związane z wykształceniem, tj. do zajmowania każdego z tychże stanowiska wymagane jest wykształcenie wyższe na poziomie studiów drogiego stopnia lub jednolitych studiów magisterskich.

Jeśli chodzi o stanowiska bibliotekarskie pracowników służby bibliotecznej:

1. do zajmowania stanowiska młodszego bibliotekarza wymaga się wykształcenia: studium bibliotekarskiego, średniego bibliotekarskiego, bądź średniego oraz praktyk albo szkoleń w zakresie związanym z zadaniami biblioteki, przy czym nie wymaga się stażu pracy oraz dorobku zawodowego,
2. do zajmowania stanowiska bibliotekarza wymaga się wykształcenia wyższego na poziomie studiów pierwszego stopnia na kierunku, którego efekty kształcenia odnoszą się do bibliologii i informatologii i w tym przypadku nie wymaga się stażu pracy, bądź też wykształcenia wyższego na poziomie studiów pierwszego stopnia oraz w tym przypadku rocznego stażu pracy, albo wykształcenia średniego i w tym przypadku 2 letniego stażu pracy,
3. do zajmowania stanowiska starszego bibliotekarza wymaga się wykształcenia wyższego na poziomie studiów drugiego stopnia lub jednolitych studiów magisterskich lub wyższego na poziomie studiów pierwszego stopnia na kierunku, którego efekty kształcenia odnoszą się do bibliologii i informatologii oraz w tym przypadku 2 letniego stażu pracy, bądź wykształcenia wyższego na poziomie studiów pierwszego stopnia oraz w tym przypadku 3 letniego stażu pracy,
4. do zajmowania stanowiska kustosza oraz starszego kustosza wymaga się wykształcenia wyższego na poziomie studiów drugiego stopnia lub jednolitych studiów magisterskich, na kierunku odpowiadającym profilowi biblioteki lub którego efekty kształcenia odnoszą się do bibliologii i informatologii oraz dorobku zawodowego, zgodnie z treścią § 5 tegoż rozporządzenia.

Wskazać jednocześnie należy, że w świetle przepisów ustawy o bibliotekach oraz zarówno ROZPORZĄDZENIA MINISTRA KULTURY I DZIEDZICTWA NARODOWEGO z dnia 5 grudnia 2012 r. w sprawie wymagań kwalifikacyjnych uprawniających do zajmowania w bibliotekach stanowisk bibliotekarskich oraz stanowisk dla specjalistów innych zawodów związanych z działalnością biblioteczną (Dz.U.2012.1394), jak i ROZPORZĄDZENIA MINISTRA KULTURY I SZTUKI z dnia 9 marca 1999 r. w sprawie wymagań kwalifikacyjnych uprawniających do zajmowania określonych stanowisk w bibliotekach oraz trybu stwierdzania tych kwalifikacji (Dz.U.1999.41.419), które z dniem 02.07.2012 r. zostało uznane za uchylone), ukończenie przez Panią określonych studiów oraz stwierdzenie określonego stażu pracy daje jedynie podstawę do stwierdzenia, iż spełnia Pani wymagania kwalifikacyjne uprawniające do zajmowania w bibliotece danego stanowiska.

To jednak nie oznacza, że na owo określone stanowisko automatycznie „awansuje się”. Wydaje się, iż nie ma przepisu konstytuującego po stronie pracodawcy obowiązek promowania kandydata na wyższe stanowisko w przypadku samego spełnienia przez kandydata wymagań kwalifikacyjnych. Przeniesienie na określone (wyższe, ale i niższe) stanowisko zależy zatem od indywidualnej decyzji pracodawcy, która dyktowana może być także innymi czynnikami, np. koniecznością obsadzenia lub dostępnością stanowiska, potrzebami po stronie pracodawcy, czy nawet jego sytuacją finansową.

mec. Michał Pankiewicz