Mniej kontrowersji przy dzieleniu dotacji?

Obowiązujący poprzednio regulamin budził wiele kontrowersji, był przyczyną licznych medialnych sporów i krytyki pod adresem m.in. ministra Bogdana Zdrojewskiego i krakowskiego Instytutu Książki, pośredniczącego w przyznawaniu grantów. Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego co roku przyznaje dotacje na rozwój czasopism kulturalnych. Pieniądze - na podstawie złożonych przez wydawców czasopism wniosków - rozdzielał do tej pory Instytut Książki, instytucja powołana przez MKiDN (w 2004 r.) do promocji literatury i czytelnictwa. Wnioski oceniał zespół niezależnych ekspertów powołanych przez ministra Zdrojewskiego.

Wokół procedury przyznawania dotacji na rozwój czasopism kulturalnych podniosła się medialna wrzawa w lutym 2011 roku, gdy okazało się, że m.in. konserwatywne pisma, jak „Fronda” czy „Pressje” nie otrzymały pieniędzy na ten rok. W takim werdykcie zespołu ekspertów upatrywano faworyzowania czasopism reprezentujących opcję liberalno-lewicową. W obronie tytułów pozbawionych środków wystąpili prawicowi publicyści m.in. Igor Janke i Łukasz Warzecha. O sprawie pisała „Rzeczpospolita”, a także „Gazeta Wyborcza”. W efekcie tych medialnych zabiegów minister Zdrojewski zmienił decyzję (dyktowaną ograniczeniami budżetowymi) o dofinansowaniu tylko tych wniosków, które osiągnęły minimum 80 punktów. Obniżył pułap o klika punktów i zwiększył budżet programu o prawie milion złotych.

26 maja 2011 roku odbyło się drugie spotkanie redakcji pism społeczno-kulturalnych. Tym razem dyskutowano o formalnych i merytorycznych postulatach dotyczących zmian w regulaminie przyznawania dotacji. Ze strony Ministerstwa uczestniczyli w nim Anna Duńczyk-Szulc i Marcin Wieczorek. W efekcie udało się zebrać i przekazać do dalszych prac m.in. następujące propozycje:

1. transparentność procesu przyznawania dotacji (pełen dostęp do dokumentacji: recenzenci, jawność recenzji, czyli pisemnych opinii ekspertów lub asesorów - publikowanych w sieci, ujawnienie personaliów recenzentów, zwiększenie liczby ekspertów lub asesorów);
2. podział budżetu dotacji (wprowadzenie widełek, np. min. 5 tys. – maks. 50 tys., 10 tys. – 100 tys., ew. wprowadzenie podziału na pisma społeczno-kulturalne, w tym polityczne, czasopisma kulturalno-artystyczne;
3. o dotacje mogą się starać pisma, które będą w stanie wykazać się np. dwuletnią udokumentowaną działalnością; pisma będą miały obowiązek dostarczenia dla każdego z asesorów dwóch ostatnich numerów (ew. udokumentowaniu działalności może służyć przedstawienie numerów archiwalnych, np. w formie PDF, z ostatnich dwóch lat lub zamiast okresu dwóch lat, np. udokumentowane wydanie 2-3 numerów pisma);
4. uproszczenie biurokracji: kopie odpisu z KRS, nadania numeru NIP etc. będą dostarczane dopiero po przyznaniu dofinansowania, żeby ewentualny błąd, niedopatrzenie nie były karane odrzuceniem merytorycznego projektu; usunięcie zapisu o braku możliwości odwołań; wprowadzenie możliwości uzupełnień i usunięcia błędów formalnych itp. po wezwaniu przez operatora programu, czyli np. po ogłoszeniu listy wniosków z błędami formalnymi, a przed przekazaniem ich do oceny merytorycznej, weryfikacja KRS przez operatora programu za pośrednictwem strony internetowej;
5. wprowadzenie stałej dotacji, np. 3-, 5-letniej, w formie promesy;
6. Biblioteka Narodowa jako dystrybutor środków zamiast Instytutu Książki.

W miesiącach letnich w MKiDN trwały prace nad zmianami regulaminu. Efekty przedstawiono redakcjom pism niszowych 14 października 2011. Opublikowany na stronie MKiDN Regulamin Programu Czasopisma 2012 uwzględnia sporą część postulatów środowiska. Zrezygnowano z pośrednictwa krakowskiego Instytutu Książki, zmniejszono liczbę papierkowych, biurokratycznych procedur przy wypełnianiu wniosków o dotację, wprowadzono możliwość finansowania w okresie 2- i 3-letnim (ponadto zadania zakwalifikowane do rozpatrzenia w trybie wieloletnim, które nie uzyskają odpowiedniej oceny punktowej, będą mogły otrzymać rekomendację dla dofinansowania w trybie jednorocznym). Inaczej niż poprzednio, pod uwagę brane będą jedynie te tytuły, które mogą się już wykazać pewnym dorobkiem (przynajmniej dwa wydane numery, które będą dołączane do wniosku – tu problemem jest sytuacja witryn internetowych niedziałających na zasadzie pism elektronicznych). Stworzono także „widełki” finansowe dla projektów dużych i małych. Z kolei potencjalni beneficjenci zobowiązani będą m.in. do przekazania kopii elektronicznej w formacie PDF wszystkich dotowanych w bieżącym naborze numerów do Repozytorium Dokumentów Elektronicznych Biblioteki Narodowej.

Źródło: ngo.pl