Ustawa o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej podpisana przez prezydenta

Jak zaznaczył minister kultury Bogdan Zdrojewski:

- Ustawa wreszcie dostosowuje działalność polskich instytucji artystycznych do przepisów prawa, związanych z finansami. Ustawa definiuje dotację podmiotową, dotację celową i upraszcza cały system sprawozdawczości. Ułatwia prowadzenie instytucji przez NGO-sy i przez stowarzyszenia. Daje szanse funkcjonowania instytucji w bardziej komfortowych niż do tej pory warunkach prawnych. Wprowadza także te przepisy, na które wszyscy czekali, np. możliwość zawierania kontraktów z dyrektorami instytucji artystycznych.

Najważniejsze zmiany, które wprowadza ustawa to:

1. utworzenie instytucji artystycznych jako szczególnego rodzaju instytucji kultury - zróżnicowanie form działania instytucji kultury polega na wyodrębnieniu w instytucjach kultury kategorii instytucji artystycznych. Wprowadzenie tych kategorii może stanowić podstawę do dalszych zmian legislacyjnych w przyszłości. Uprawomocnienie stanu, w którym instytucje artystyczne pracują w oparciu o sezony artystyczne, to istotny moment dostosowania obowiązującego prawa do praktyki stanu faktycznego;
2. wprowadzenie pojęcia sezonu artystycznego, który ma być podstawą organizacji i realizacji zadań instytucji artystycznej. Wprowadzono plany repertuarowe, które mają swoje odniesienie do kontraktów dyrektorskich czy sposobu zatrudniania dyrektora instytucji artystycznej;
3. wprowadzenie nowych zasad powoływania dyrektorów. Nowelizacja przewiduje zrezygnowanie z możliwości powołania dyrektora na czas nieokreślony, precyzuje tryb przeprowadzania konkursu na to stanowisko i warunki powoływania dyrektora bez przeprowadzenia konkursu. Ustanawia też zasady sposobu prowadzenia konsultacji ze środowiskami twórczymi i związkami zawodowymi podczas procedury powołania dyrektora;
4. możliwość powierzania zarządzania instytucją kultury osobie prawnej i fizycznej podmiotowi wyłonionemu w drodze ustawy - Prawo zamówień publicznych, w formie umowy, która będzie szczegółowo określać prawa i obowiązki organizatora oraz zarządcy, w szczególności: warunki wynagrodzenia zarządcy, kryteria oceny pracy zarządcy, przesłanki i sposób rozwiązywania umowy, szczegółowe zasady odpowiedzialności zarządcy za powierzoną instytucję kultury itp.;
5. obowiązek uzyskania zgody pracodawcy na zawieranie przez artystów dodatkowych umów. Intencją tego zapisu jest wyraźne wskazanie, że podjęcie stałego etatowego zatrudnienia w publicznej instytucji kultury dla artysty wykonawcy jest jego pierwszym zobowiązaniem pracowniczym. Dodatkowe zatrudnienie lub inne zajęcia nie mogą stanowić utrudnienia w realizacji zadań instytucji, w której pracownik artystyczny jest zatrudniony.
6. umożliwienie łączenia różnych form działania w ramach jednej instytucji kultury np. muzeów i bibliotek z innymi instytucjami kultury. Dotyczyć to może np. połączenia teatru i galerii, orkiestry i ogniska muzycznego lub nawet teatru i domu kultury, co w efekcie pozwoli na prowadzenie w ramach jednej instytucji zarówno zawodowej działalności artystycznej jak działalności służącej animacji, edukacji kulturalnej i upowszechnianiu kultury. Jednocześnie nowelizacja wprowadza mechanizmy zabezpieczające przed nieuzasadnionym łączeniem czy likwidacją instytucji kultury tak ważnych jak biblioteki i muzea;
7. doprowadzenie obowiązujących regulacji do zgodności z wymogami konstytucyjnymi, rozwiązaniami ustaw systemowych, a także prawa UE pozwala m.in. na dostosowanie przepisów do wymogów ustawy o finansach publicznych w zakresie udzielania dotacji, w tym:

• zdefiniowania dotacji, jakie mogą otrzymywać instytucje kultury,
• zlikwidowania obowiązku tworzenia planu działalności instytucji kultury (zamiana na planowanie powiązane z budżetem zadaniowym),
• wprowadzenia jednolitego pojęcia planu finansowego we wszystkich instytucjach kultury.

Ustawa ma wejść w życie pierwszego dnia miesiąca następującego po upływie 3 miesięcy od dnia ogłoszenia, z wyjątkiem przepisów dotyczących zasad wynagradzania pracowników instytucji kultury oraz zmian wprowadzanych w przepisach ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego. Przepisy te wejdą w życie 1 stycznia 2012 roku.

Przepisy dotyczące możliwości łączenia bibliotek publicznych z innymi instytucjami kultury zaczną obowiązywać po upływie roku od ogłoszenia ustawy.

Źródło: MKiDN