O budownictwie bibliotecznym – poznańska konferencja bibliotekarzy

Ponad 150 bibliotekarzy z bibliotek akademickich, publicznych i szkolnych całego kraju uczestniczyło w Poznaniu w dwudniowej konferencji, poświęconej budownictwu bibliotecznemu. Konferencję pt.„Biblioteka XXI wieku, nowoczesna architektura, funkcjonalne wyposażenie, pomysłowe aranżacje” zorganizował w dniach 1-2 września 2011 roku w Poznaniu Zarząd Główny Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich przy współudziale Biblioteki Politechniki Poznańskiej oraz Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej Centrum Animacji Kultury w Poznaniu.

Obrady pierwszego dnia zlokalizowane były w nowo otwartym budynku Biblioteki Politechniki Poznańskiej, gdzie miało miejsce uroczyste (trzecie już z kolei) otwarcie nowoczesnego i przestronnego gmachu, usytuowanego wzdłuż brzegu Warty, z malowniczym widokiem na poznańską starówkę.

Wystąpienia prelegentów usystematyzowano w trzech sesjach dotyczących bibliotek akademickich, publicznych oraz pedagogicznych i szkolnych. Ostatnie dziesięciolecie jest korzystnym okresem dla rozwoju nowoczesnych bibliotek uczelnianych. Powstało wiele nowych nowoczesnych placówek bibliotecznych legitymujących się oryginalną architekturą, funkcjonalnym wyposażeniem, znakomitą aranżacją przestrzenną. Ich projektowaniem zajęli się znani i cenieni architekci, próbujący zawrzeć w projekcie filozofię biblioteki.

Środowisko akademickie Poznania na przełomie roku 2010/11 otrzymało dwa nowe obiekty bibliotekarskie: Bibliotekę Politechniki i Bibliotekę Główną Uniwersytetu Medycznego. Uczestnicy konferencji mieli możliwość poznania obiektów poprzez prezentacje multimedialne, a także zwiedzania obu placówek i zapoznania się z ich organizacją, klimatem, rozwiązaniami przestrzennymi.

W trakcie przebudowy jest gmach Biblioteki Raczyńskich w Poznaniu, łączący tradycje z nowoczesnością.
Wkrótce otworzy swoje podwoje Biblioteka Uniwersytetu Śląskiego, bardziej hermetyczna, wyciszona w swoim założeniu architektonicznym, niż placówka poznańska nastawiona raczej  na otwartość, relacje z otoczeniem i ze środowiskiem. W trakcie realizacji jest Biblioteka Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie.
Nieco mniej, ale równie dynamicznie, rozwija się budownictwo bibliotek publicznych – wspomagane programem resortu kultury i dziedzictwa narodowego w zakresie infrastruktury bibliotek publicznych w Polsce. Całościowy obraz działalności bibliotek w tym zakresie przedstawiła dr Barbara Budyńska. Duże zmiany można zauważyć w grupie małych bibliotek publicznych, pozyskujących fundusze ministerialne i wspomaganych  technicznie przez Fundację Rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego.
W latach 2001-2010 zmodernizowano 70% bibliotek publicznych. Fakt ten wiąże się z nową funkcją biblioteki jako miejsca otwartego, przyjaznego dla wszystkich mieszkańców. Małe placówki biblioteczne proponują różne rozwiązania funkcjonalne np. MBP w Mikołowie usytuowana jest w zmodernizowanym budynku starego kina, poprzez jego adaptację stała się ulubionym miejscem kulturalnych spotkań mieszkańców.
Kolejnym przykładem ciekawych rozwiązań architektoniczno-funkcjonalnych to Galeria  Książki w Oświęcimiu oddana do użytku w lipcu br.
W grupie bibliotek pedagogicznych i szkolnych zaprezentowano budynek Wojewódzkiej Biblioteki Pedagogicznej w Warszawie oraz lokale i wyposażenie bibliotek szkolnych. Niestety budownictwo i aranżacja  bibliotek szkolnych uzależnione są od funduszy szkół. Danuta Brzezińska zaprezentowała szereg bibliotek szkolnych na terenie kraju, spełniających normy unijne. Ostatnim punktem programu były zagadnienia aranżacji przestrzeni bibliotek dla dzieci i młodzieży oraz poradnictwo dla bibliotekarzy w tym zakresie. Te zagadnienia są ujęte w poradniku FRSI, a ta problematyka winna być szerzej rozpowszechniona wśród bibliotekarzy.

Pozytywnym akcentem konferencji poznańskiej była możliwość całościowego spojrzenie na problem budownictwa bibliotecznego z różnych punktów widzenia: architekta, konstruktora, bibliotekarza i czytelnika. Szczególnie cenne były spotkania z architektami projektującymi nowe obiekty biblioteczne. Ich spojrzenie na bibliotekę jest dogłębne i uwzględnia  niepowtarzalną rolę tej instytucji na przestrzeni wieków.
Przemiany architektoniczne zakładają zbudowanie otwartej przeszklonej bryły budynku, wkomponowanej w otoczenie, wielofunkcyjnej (Biblioteka + Centrum Dydaktyczne; Biblioteka + Centrum Konferencyjne; Biblioteka + Kino) wyposażonej w nowoczesny sprzęt techniczny. Biblioteka to miejsce nie tylko nauki, ale i również integracji  środowiskowej i relaksu. Ich unowocześnienie jest elementem procesu dziedzictwa kulturowego.

Poznańska konferencja poświęcona architekturze jest kontynuacją spotkań, organizowanych przez SBP, które odbywają się co trzy lata w nowo otwartym gmachu biblioteki, charakteryzującym się nowoczesną architekturą i interesującą aranżacją przestrzenną (poprzednio w WBP w Kielcach). Zapraszamy zatem na kolejne spotkanie bibliotekarzy, gdzieś w Polsce, oczywiście w nowej bibliotece.

Oprac. Jadwiga Chruścińska