20. rocznica śmierci Leszka Talki

22 lipca 2023 r. mija 20. rocznica śmierci Leszka Talki (1916-2003), prawnika, dziennikarza, bibliotekarza, dyrektora Biblioteki Polskiej w Paryżu, działacza emigracyjnego.

Urodził się 11 listopada 1916 r. w Bobrujsku (obecnie Białoruś), jako syn Włodzimierza i Marii z Czerwińskich. Ojciec był lekarzem wojskowym, stąd też był często przenoszony. Dzieciństwo Leszek spędził w Nałęczowie, do szkoły średniej chodził w Ostrowi Mazowieckiej (tu zdawał maturę). W 1936 r. rozpoczął studia prawnicze na Uniwersytecie Warszawskim, które kontynuował po wojnie na Uniwersytecie w Oxfordzie i Brukseli. Po klęsce wrześniowej w 1940 r. dotarł do Francji, gdzie został zmobilizowany i skierowany do Szkoły Podchorążych Piechoty w miejscowości Guer. Latem 1943 r. przedostał się do Wielkiej Brytanii i został skierowany do Szkoły Podchorążych Artylerii w Szkocji. Od maja 1943 r. do końca wojny walczył w Pierwszej Dywizji Pancernej gen. Stanisława Maczka.

Po wojnie osiadł we Francji. W 1959 r. ożenił się z Els Borsboom. Pracował jako korespondent prasy francuskiej i belgijskiej oraz dziennikarz związany z polskimi czasopismami socjalistycznymi na wychodźstwie. Był redaktorem naczelnym londyńskiego „Robotnika” (1973-1985). W latach 1969-1988 pracował w Sekcji Polskiej Polskiego Radia France Internationale w Paryżu, którą kierował w latach 1975-1981. Był aktywny w ruchu związkowym. Wspierał działalność związku zawodowego „Solidarność”. Bliskie były mu idee przedwojennej Polskiej Partii Socjalistycznej.

W 1992 r. został dyrektorem Biblioteki Polskiej w Paryżu, którą kierował do 1999 r. Zabiegał o uregulowanie spraw prawnych i majątkowych Biblioteki. Organizował wystawy, spotkania z polskimi uczonymi, pisarzami, politykami. Biblioteka współpracowała z Biblioteką Narodową w Warszawie. Stacją Naukową PAN w Paryżu oraz Ambasadą RP we Francji, Muzeum Literatury im. A. Mickiewicza w Warszawie oraz innymi krajowymi instytucjami kultury. Zabiegi dyrektora Talki doprowadziły do tego, że bibliotekarze z BN oraz innych polskich bibliotek wzięli udział w opracowaniu starych druków i rękopisów znajdujących się w Bibliotece Polskiej. Część zbiorów zmikrofilmowano (m.in. mickiewicziana). Sfinansowano również wówczas remont budynku.

Talko działał w stowarzyszeniach kulturalnych. Był członkiem Towarzystwa Historyczno-Literackiego w Paryżu, a od 1994 r. jego prezesem, współorganizował stowarzyszenie „Wspólnota Francusko-Polska”, skupiającego Francuzów polskiego pochodzenia, której był prezesem (1984-2003). Angażował się w umacnianie więzi między krajem a Polonią, za co został uhonorowany nagrodą Fidelis Poloniae. Za zasługi dla kultury polskiej na emigracji otrzymał Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (2002).

Zmarł 22 lipca w Paryżu. Został pochowany na Cmentarzu Polskim w Montmorency pod Paryżem, w kwaterze należącej do Towarzystwa Historyczno-Literackiego, gdzie spoczywają poprzedni dyrektorzy Biblioteki Polskiej w Paryżu.

J.S.

Zob. też:

Gałkowski Adam: Leszek Talko (1916-2003) – społecznik z powołania, bibliotekarz z przypadku. W: Kustosze zbiorów polskich za granicą. Warszawa: Wydaw. SBP, 2013, s. 199-213. (Bibliotekarze Polscy we Wspomnieniach Współczesnych ; t. 13)

Szubert Aleksandra: Talko Leszek. W: Słownik pracowników książki polskiej. Suplement IV. Warszawa : Wydaw. SBP, 2016, s. 269-270.

Fotografia Leszka Talki dzięki uprzejmości Biblioteki Polskiej w Paryżu ©SHLP/BPP