BLISKO, coraz bliżej... czyli biblioteka blisko czytelnika

„Prawdziwa radość to radość przeżywana wspólnie”
Antoine de Saint-Exupéry, List do zakładnika.

Wspólnota, bliskość, otwartość – to te wartości, które Biblioteka powinna wspierać, jako miejsce otwarte, pełne tolerancji, jako przestrzeń dla słowa, myśli, idei.

I tak zrodził się pomysł na projekt „Biblioteka blisko Człowieka”, w ramach Narodowego Programu Rozwoju Czytelnictwa 2.0. na lata 2021 – 2025 Priorytet 4. Kierunek interwencji 4.1. BLISKO – Biblioteka | Lokalność | Inicjatywy | Społeczność | Kooperacja | Oddolność.

Najważniejszym zadaniem było sprawdzenie, czego nasi użytkownicy, mieszkańcy miasta oczekują i potrzebują, stąd kluczowe było przeprowadzenie diagnozy. Dysponując bezcenną wiedzą przygotowaliśmy szereg ciekawych inicjatyw, które były odpowiedzią na potrzeby naszych użytkowników. Okazało się, że to właśnie poczucie wspólnoty, potrzeba kontaktu, szacunek do naszej lokalnej historii oraz chęć ciągłego uczenia się, są tymi elementami, które definiują naszą społeczność lokalną. Mieszkańcy naszego miasta chcą znać swoje korzenie, swoją historię, chcą aktywnie uczestniczyć w życiu miasta, chcą kreować, tworzyć, mieć wpływ. My jako instytucja, jako trzecie miejsce daliśmy naszym użytkownikom przestrzeń i pole do działania, stworzyliśmy miejsce, w którym mogą się wypowiedzieć, decydować czy współdecydować o kształcie swojej małej ojczyzny. Nim przystąpiliśmy do realizacji projektu nasi pracownicy przeszli szereg szkoleń, zdobywając cenną wiedzę, wszystko po to, by móc  jak najlepiej przygotować ofertę dla naszych użytkowników.

Aby wykorzystać wiedzę zdobytą podczas szkoleń i lepiej wsłuchać się w głos naszych czytelników, przygotowaliśmy ankietę online, w której zapytaliśmy respondentów z kim chcieliby się spotkać. Czy wyniki nas zaskoczyły? I tak i nie, ponieważ okazało się, że mamy dużą różnorodność, jeśli chodzi o lubianych autorów i literaturę. I tak zorganizowaliśmy spotkania autorskie; m.in. z Jakubem Małeckim - prozaikiem, tłumaczem, z wykształcenia ekonomistą. Wśród czytelników siemianowickiej biblioteki ma liczne grono wiernych fanów, widać sympatia była zaraźliwa, bo autor, który nie lubi zbyt wiele o sobie mówić „otworzył się” tak bardzo, że zdradził nam nawet swoje osobiste przygody z lat młodzieńczych.  Głównym tematem rozmowy była najnowsza książka - „Święto Ognia. Kolejnym zaproszonym gościem był Siemianowiczanin - Leszek Naziemiec, który szerszej publiczności dał się poznać jako pierwszy człowiek w historii, który przepłynął milę w lodowatych wodach Arktyki!

Spotkanie z Leszkiem Naziemcem

Lecz na tym nie koniec jego sportowych osiągnięć, ponieważ może pochwalić się również takimi sukcesami jak choćby przepłynięcie kilometra w wodach Antarktydy, czy pokonanie dystansu 10,5 kilometra w znajdującym się na wysokości ponad 3812 m.n.p.m Jeziorze Titicaca. O  pasji jaką jest pływanie lodowe, opowiedział w swojej najnowszej książce pt. „Dzikie pływanie”, która była motywem przewodnim spotkania. Zaś Remigiusz Rączka zabrał słuchaczy w kulinarną podróż po swojej rodzinnej okolicy opowiadając o zwyczajach i tradycjach pielęgnowanych przez babkę i matkę oraz kolejne pokolenia, nie zabrakło także regionalnych smakołyków przygotowanych w trakcie spotkania. 

Jesienną porą zaprosiliśmy na wyjątkowe warsztaty literackie z siemianowickim pisarzem - Stefanem Maruszczykiem. Napisał on niezwykłą książkę śląską gwarą „Siemianowice, kerych niy znocie”, w której to przybliża historię miasta oraz losy jego mieszkańców po II wojnie światowej. Stefan Matuszczyk od dzieciństwa interesował się i zbierał opowieści o Górnym Śląsku przekazywanymi z pokolenia na pokolenie i wielokrotnie spotykał się z naszymi czytelnikami. Dlatego też wsłuchując się w głosy mieszkańców postanowiliśmy zorganizować warsztaty pisarskie, w ramach których uczestnicy sami napiszą swoją książkę koncentrującą się na historii naszego miasta.

Warsztaty pisarskie z siemianowickim pisarzem Stefanem Maruszczykiem

Podstawą miały być relacje „z pierwszej ręki”, dlatego ku naszej radości oraz samego autora na spotkanie przybyło wielu mieszkańców pamiętających czasy wojenne i powojenne, nie zabrakło również młodzieży. Zebrani wymieniali się opowieściami zarówno tragicznymi (przehandlowanie omyłkowo pieniędzy na jedzenie za worek z końskim łbem) jak i zabawnymi (spontanicznie organizowane potańcówki ówczesnej młodzieży na mieście), wspominając przy tym słodko-gorzkie realia dzieciństwa w czasach drugiej wojny światowej. Lekcja żywej historii nie była jedynie okazją do zintegrowania się podczas wyjątkowo żwawego spotkania, ale także bliższego zetknięcia z literaturą i zachętą do spisania swoich wspomnień. I tak w książce znalazły się wspomnienia kilkunastu osób, które odpowiedziały na nasz apel i podzieliły się z nami swoimi wspomnieniami. To kilkanaście różnych historii. Jedne spisane naszom godkom, inne pięknym językiem literackim. Chcąc zachować niepowtarzalny klimat, postanowiliśmy nie ingerować redakcyjnie w żaden z tekstów – niech kożdy godo tak, jak mu w duszy gro... Najtrafniej skwitował to pan Stefan Maruszczyk: „nie biercie tego co godom za oficjalno historia Siemianowic, opisołech Wom tak, jak jo to pamiyntom”... Zagłębiając się w lekturę tej książki trzeba mieć na uwadze powyższe słowa. Udało  nam się  wpisać w 90 rocznicę nadania praw miejskich Siemianowicom Śląskim. Książka jest najlepszym świadectwem tego okresu. Premiera publikacji „Siemianowice, kere pamiyntomy ze wspomnień mieszkańców” odbyła we wtorkowe popołudnie 14 czerwca 2022 r.  Książki rozeszły się niczym świeże bułeczki, co bardzo nas cieszy i pokazuje, jak tego typu inicjatywy są potrzebne, jak bardzo drzemie w nas historia, wspomnienia, którymi chcemy się podzielić, które chcemy zachować od zapomnienia.

Warsztatom jak i wydanej książce towarzyszyła wystawa fotografii, przedstawiająca dawne Siemianice. Doskonałym uzupełnieniem zarówno warsztatów jak i wydanej książki był cykl spacerów historycznych po mieście, także śladami książki. Były one prowadzone  przez wieloletniego konserwatora zabytków Urzędu Miasta w Siemianowicach Śląskich, obecnie pracownika Muzeum Miejskiego, autorkę licznych publikacji na temat zabytków Siemianowic. Ta forma poznawania miasta, jego historii  cieszy się dużą popularnością, co potwierdza wynik diagnozy, że nasi użytkownicy chcą, aby Biblioteka „wychodziła na zewnątrz” proponując mniej konwencjonalne formy działań.  

Historyczny spacer po mieście

Chcąc oddać głos i inicjatywę naszym użytkownikom  w ramach projektu „Biblioteka blisko Człowieka” rozstrzygnęliśmy także konkurs na inicjatywy oddolne pod hasłem - „Przyjdź do nos, jest blisko”. Wspólnie z projektodawcami wyłoniliśmy lokalnych liderów, którzy razem z Biblioteką zrealizują swoje pomysły, podzielą się z nami swoją wiedzą, pasjami i umiejętnościami. Propozycje jakie do nas napłynęły, były bardzo różnorodne, co ważne dedykowane różnym odbiorcom i zawsze w oparciu o książkę, która jest nieskończoną skarbnicą wiedzy, inspiracji, wskazówek, jest bazą, punktem wyjścia…

Wyłoniliśmy 3 zwycięskie projekty:

Siemianowice - DZIEJE SIĘ! - to cykl działań aktywizujących mieszkańców  Siemianowic Śląskich od dzieci do seniorów.  W okresie od sierpnia do września zaplanowane zostały tematyczne spacery po mieście oraz wykłady a uzupełniać je będą podcasty oraz broszura informacyjna. 

I tak m.in. podążymy śladami siemianowickich Donnersmarcków czy siemianowickich Żydów, powspominamy jak budowały się Siemianowice i dowiemy się jakie zmiany zaszły w mieście po 1945 r.

„Kobieta umie dochować tajemnicy. Tajemnicy swojego wieku” (Wolter)  Babcia w XXI w. - Projekt oparty o edukację, który dotyczy kobiet w wieku dojrzałym 50+. W okresie od kwietnia do września br. zapraszamy do udziału w 12 spotkaniach z ekspertami i specjalistami z różnych dziedzin, które pozwolą obalić mity oraz poznać i zrozumieć mechanizmy funkcjonowania kobiety 50+, do których skierowany jest projekt.. Cyfrowy senior - w ramach kolejnego projektu w miesiącu wrześniu br. nauczyciele wraz z młodzieżą II LO przeprowadzą cykl warsztatów kreatywnych z haftu matematycznego oraz  fotografii smartfonowej. Ogłosimy konkurs dla młodzieży klas VII i VIII siemianowickich szkół podstawowych pn. „Nowe zakończenia dawnych opowieści”. Celem będzie dopisanie nowego zakończenia dawnych utworów książek oraz publikacja nagrodzonych prac.

Pierwszą inicjatywą, którą realizujemy wspólnie z naszą mieszkanką, jest cykl spotkań pod nazwą „Kobieta umie dochować tajemnicy. Tajemnicy swojego wieku” (Wolter). Babcia w XXI w.  Do tej pory odbyło się 8 spotkań, m.in. z dietetykiem, kosmetologiem, wizażystką, stylistką, trychologiem, podologiem. Wszystkie były niezwykle ciekawe bo poparte przykładami oraz opatrzone odpowiednią literaturą fachową, dostępną w naszej Bibliotece, a która w doskonały sposób pozwoli nie tylko utrwalić ale i poszerzyć wiedzę z omawianego zakresu. Spotkania te cieszą się ogromną popularnością, uczestniczki bardzo chętnie włączają się w dyskusje, dzielą się swoimi spostrzeżeniami.

Jesień zapowiada się atrakcyjnie, bowiem to czas realizacji kolejnych inicjatyw.

Już teraz wiemy, że projekt w ramach programu BLISKO był strzałem w dziesiątkę! Dzięki dotychczasowym wydarzeniom bardzo wiele się nauczyliśmy, nie tylko o naszych użytkownikach ale i o nas samych. Jesteśmy przekonani, że wiedza i doświadczenia  wyniesione z pracy nad projektem w przyszłości zaowocuje kolejnymi ciekawymi i co ważne WSPÓLNYMI inicjatywami, działaniami, bo to właśnie WSPÓLNOTA jest tym, co definiuje naszą społeczność, buduje własną, nową historię opartą o szacunek, otwartość, tolerancje, rozmowę i umiejętność słuchania.

Zatem nie pozostaje nam nic innego niż zaprosić Was do SIEMIANOWICKIEJ KSIĄŻNICY-  „Przyjdźcie do nos, jest blisko”…

Wydarzenia zostały dofinansowane przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach realizacji Narodowego Programu Rozwoju Czytelnictwa 2.0 na lata 2021-2025. Priorytet 5. Kierunek Interwencji 4.1. BLISKO - Biblioteka| Lokalność| Inicjatywy| Społeczność| Kooperacja| Oddolność

Autorzy:

Patrycja Skorek-Bilczyńska ( spec. ds. PR)
Bogumiła Śliż ( Dyrektor)

MBP w Siemianowicach Śląskich