Zmarł dr Józef Zając (1930-2022) | Wspomnienie

Dr Józef Zając, bibliotekarz i publicysta, urodził się 9 lutego 1930 r. w Rzekach-Lipiu-Sadku.

Był absolwentem kilku krakowskich uczelni. Na Uniwersytecie Jagiellońskim ukończył polonistykę.
Na Wydziale Humanistycznym Wyższej Szkoły Pedagogicznej odbył studia doktoranckie z zakresu literatury polskiej, a na Akademii Ekonomicznej studia podyplomowe z zakresu zarządzania. Ukończył również szereg specjalistycznych kursów bibliotekarskich.

W roku 1955 rozpoczął pracę zawodową od biblioteki Krakowskiego Domu Kultury w Pałacu pod Baranami na stanowisku kierownika Czytelni Naukowej i Czasopism. Odpowiadał za pracę instrukcyjno-metodyczną i szkoleniową wśród pracowników bibliotek z województwa krakowskiego.

Od 1 stycznia 1963 r. pełnił funkcję wicedyrektora ds. metodyczno-szkoleniowych Miejskiej Biblioteki Publicznej w Krakowie. We wrześniu 1975 roku został dyrektorem Miejskiej Biblioteki ¹ Publicznej w Krakowie. Koordynował działalność organizacyjno-inwestycyjną bibliotek publicznych. To z jego inicjatywy rozbudowano strukturę zbiorów tradycyjnych Biblioteki m.in. o płyty, videokasety i książki mówione adresowane do osób z dysfunkcjami wzroku. Warto podkreślić, że był inicjatorem i współrealizował badania dotyczące funkcjonalności bibliotek i czytelnictwa. W ciągu długiego, ponad trzydziestoletniego okresu pracy w Miejskiej, a potem Wojewódzkiej Bibliotece Publicznej w Krakowie, nie ustawał w zabiegach o docelową siedzibę dla Biblioteki Głównej. Przygotował bibliotekę do przeprowadzki do takiej siedziby na ul. Rajską.

Zajmował się także pracami redakcyjno-wydawniczymi m.in. przy „Biuletynie Informacyjno-Instrukcyjnym MBP”, bibliografii „Książki o Krakowie” oraz rocznikach bieżącej „Bibliografii Krakowa”.

W latach 1958-1961 Józef Zając pracował także jako nauczyciel języka polskiego w krakowskich liceach ogólnokształcących - LO nr I i XII.

Od 1973 do 1975 roku kierował krakowską filią Państwowego Ośrodka Kształcenia Korespondencyjnego Bibliotekarzy w Warszawie, a od 1973 r. był organizatorem i wykładowcą Katedry Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej krakowskiej WSP.

W latach 1972-1975 i 1985-1989 Józef Zając był przewodniczącym Zarządu Okręgu Małopolskiego Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich. W latach 1991-1993 pełnił funkcję Sekretarza Generalnego SBP. Był członkiem Głównego Sądu Koleżeńskiego w latach 2005-2009 i 2009-2013.

Uczestniczył w pracach legislacyjnych nad nową wersją ustawy o bibliotekach – w zespole ds. opracowania ustawy powołanym przez Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich.[2]
Pełnił funkcję sekretarza Komisji ds. nagród i odznaczeń. W roku 1991 z ramienia SBP uczestniczył w 57 kongresie IFLA. Brał udział w pracach Komisji Konkursowej im. A Łysakowskiego.

W 1983 r. został powołany przez Ministra Kultury i Sztuki w skład Rady Naukowej Biblioteki Narodowej w Warszawie.

Był autorem i współautorem wielu publikacji na temat bibliotekoznawstwa. Wchodził w skład komitetów redakcyjnych Bibliotekarza, Rocznika Biblioteki Narodowej i Rady Redakcyjnej Przeglądu Bibliotecznego.

W roku 1997został członkiem honorowym SBP. Dwa lata później Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich odznaczyło go Medalem W dowód uznania.

Józef Zając był laureatem Nagrody im. Heleny Radlińskiej III stopnia za 1984 rok (przyznawanej przez Ministra Kultury i Sztuki). Wśród licznych odznaczeń, które otrzymał, wymienić należy m.in. Krzyż Kawalerski  Odrodzenia Polski, Złoty Krzyże Zasługi i Medal Komisji Edukacji Narodowej.

Pogrzeb dra Józefa Zająca odbył się 3 września 2022 roku na cmentarzu w Niepołomicach pod Krakowem.

¹ W roku 1993 biblioteka zmieniła nazwę Wojewódzka Biblioteka Publiczna.
² J. Zając, Próba bilansu regulacji ustawowych w bibliotekarstwie polskim, „Bibliotekarz” 1993 nr 1-2 s. 3-8.

fot. Archiwum WBP w Krakowie