.png)
Biuro Zarządu Głównego SBP
Al. Niepodległości 213
02-086 Warszawa
tel: 22 608-28-24
tel: 733 242 337
biuro@sbp.pl
27 lipca 2022 r. mija 45 rocznica śmierci Ireny Gałęzowskiej (1891-1977), wieloletniej kustoszki zbiorów Biblioteki Polskiej w Paryżu, w której pracowała od 1929 r. do końca życia.
Urodziła się 8 października 1891 r. w Warszawie. Uczęszczała do szkół sióstr niepokalanek w Niżniowie nad Dniestrem i w Jazłowcu na Podolu. W 1910 r. zdała eksternistycznie maturę w Liceum Żeńskim im. Wiktorii Niedziałkowskiej we Lwowie. W latach 1912-1913 studiowała psychologię i literaturę polską na Uniwersytecie Lwowskim. Jej profesorami byli m.in. Edward Porębowicz i Józef Kallenbach. W tych samym czasie ukończyła także kurs pielęgniarski i była czynnym członkiem Czerwonego Krzyża w Stanisławowie.
W 1921 r. wyjechała do Paryża, by studiować na Sorbonie. W 1924 r. ukończyła studia w zakresie filologii i literatury francuskiej, a w 1927 r. z filozofii. Od 1922 r. miała dyplom Sorbony, który upoważniał ją do nauczania języka francuskiego za granicą.
Od 1929 r. związała się zawodowo z Biblioteką Polską w Paryżu, początkowo przy katalogowaniu rękopisów, a od początku 1931 r. już na stałe jako archiwistka. Pomagała m.in. przy inwentaryzacji rękopisów, które przygotował do druku Czesław Chowaniec (t. 1 wyd. Kraków 1939 r.), opracowała także indeksy do tego katalogu, lecz ich druk uniemożliwił wybuch wojny. Zajmowała się ponadto realizacją kwerend napływających z całego świata, a także tłumaczeniami i pomocą czytelnikom spoza Francji. Pełniła również funkcję sekretarki Centrum Studiów Polskich, które działało przy Bibliotece od 1935 r. Była także sekretarką Paula Cazina w latach 1935-1940, który kierował wówczas Katedrą Cywilizacji Polskiej. W 1938 r. mianowano ją adiunktem bibliotecznym w Bibliotece Narodowej w Warszawie z oddelegowaniem do pracy w Paryżu.
Po wybuchu wojny brała udział w ratowaniu najcenniejszych zbiorów z Biblioteki Polskiej, by ukrywać je w różnych miejscach w Paryżu. W październiku 1940 r. wyjechała do Grenoble, które stało się okupacyjną przystanią dla pracowników paryskiej Biblioteki. Powróciła do niej w październiku 1944 r. Objęła stanowisko kustosza zbiorów archiwalnych oraz zajmowała się inwentaryzacją rękopisów przeznaczonych do edycji w kolejnych katalogach przygotowywanych do druku. Do jej obowiązków należała również opieka nad Muzeum Adama Mickiewicza.
Od 1945 r. wykładała literaturę polską, m.in. w paryskim Centrum Studiów Polskich. Należała do Towarzystwa Historyczno-Literackiego w Paryżu, a od 1968 r. była jego sekretarzem generalnym. W jej dorobku jest ponad 50 publikacji dotyczących dziejów emigracji polskiej, wydanych zarówno w języku polskim, jak i francuskim. W 1972 r. otrzymała Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski, a w następnych latach kolejne odznaczenia przyznawane przez polskie władze na uchodźstwie. Zmarła w 1977 r. Jej nazwisko figuruje na jednej z tablic wmurowanych na dziedzińcu Biblioteki Polskiej w Paryżu.
H.Ł.
Zob. też:
