Sprawozdanie z seminarium „Od statystyki bibliotecznej do badań wpływu i wartości bibliotek”

13 września 2021 roku odbyło się seminarium „Od statystyki bibliotecznej do badań wpływu i wartości bibliotek” zorganizowane przez Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich w ramach projektu Analiza Funkcjonowania Bibliotek. W realizowanym online spotkaniu wzięło udział 250 bibliotekarzy, reprezentujących różne typy bibliotek.

W trakcie pierwszej, dwugodzinnej sesji, uczestnicy wysłuchali trzech wykładów. Jako pierwsza wystąpiła Lidia Derfert-Wolf z Politechniki Bydgoskiej im. J.J. Śniadeckich, członek zespołu ds. badania efektywności, koordynator merytoryczny ds. bibliotek szkół wyższych (AFBN) w projekcie AFB, z referatem zatytułowanym „Model oceny bibliotek w normach międzynarodowych”. Prelegentka zaprezentowała normy dotyczące  statystyki bibliotecznej oraz wskaźników funkcjonalności stosowane w projekcie AFB  [PN-ISO 2789:2016 Informacja i dokumentacja. Międzynarodowa statystyka biblioteczna oraz PN-ISO 11620:2017 Informacja i dokumentacja. Wskaźniki funkcjonalności bibliotek]. Omówiła również najnowszą normę PN-ISO 16439:2019-11 Informacja i dokumentacja. Metody i procedury oceny wpływu bibliotek. Wg referentki zaprezentowane standardy są kluczowymi międzynarodowymi dokumentami normalizującymi obecny model oceny bibliotek. Podkreśliła, że badania na ich podstawie ewoluują od użytkownika w życiu biblioteki do biblioteki w życiu użytkownika. Na zakończenie przypomniała cele i dorobek projektu AFB, jako przykładowego wdrożenia wszystkich trzech omawianych norm.

Druga prelegentka - Jolanta Sobielga z Biblioteki Politechniki Świętokrzyskiej w  Kielcach, członek zespołu ds. badania efektywności bibliotek AFB, wygłosiła referat „Wykorzystanie danych i wskaźników w bibliotekach różnych typów – na podstawie badań ankietowych”. Przedstawiła cel badań, którym było sprawdzenie wykorzystania danych i wskaźników funkcjonalności dostępnych w bazach i raportach tworzonych w ramach projektu AFB, we wszystkich typach bibliotek. Podkreśliła, że były to pierwsze badania monitorujące wykorzystanie danych od początku funkcjonowania projektu. Prelegentka scharakteryzowała narzędzie badawcze, biblioteki biorące udział w badaniu i przedstawiła szczegółowe wyniki analizy ankiet. W podsumowaniu stwierdziła, że badania wykazały duże  zróżnicowanie stopnia wykorzystania danych i wskaźników w poszczególnych bibliotekach, od częstego stosowania w procesie zarządzania, poprzez okazjonalne użycie w sprawozdawczości, aż po całkowite ich nieużywanie. Poinformowała też, że szczegółowa analiza wyników badań ukaże się na łamach październikowego numeru „Bibliotekarza”.

Sesję zamknęło wystąpienie pt. „Po co nam biblioteki? Wpływ społeczny bibliotek publicznych” dr Magdaleny Paul z Wydziału Dziennikarstwa, Informacji i Bibliologii Uniwersytetu Warszawskiego, reprezentującej roboczy zespół AFB, który przygotowuje badania wpływu społecznego bibliotek publicznych w Polsce. W pierwszej części wystąpienia prelegentka zdefiniowała istotę wpływu społecznego bibliotek, wskazała na różnice pomiędzy badaniem wpływu a innymi rodzajami badań prowadzonych w bibliotekach, scharakteryzowała metody badawcze i podała przykłady pytań o wpływ skierowane do użytkowników. W drugiej części szczegółowo omówiła prace zespołu ds. badania wpływu bibliotek publicznych prowadzone w ramach projektu AFB. Przedstawiła projekt badań, składający się z czterech faz: koncepcyjno-metodologicznej, pilotażu narzędzia badawczego, ogólnopolskiego badania wpływu społecznego i ekonomicznego bibliotek publicznych oraz realizacji badań lokalnych. W podsumowaniu podała plan pracy zespołu do końca bieżącego roku.

Po przerwie uczestnicy wzięli udział w panelu dyskusyjnym dotyczącym doświadczeń w zakresie wykorzystania danych i wskaźników funkcjonalności  AFB, w zarządzaniu biblioteką. Uczestnikami panelu byli dyrektorzy bibliotek różnych typów: Natalia Gromow – Miejskiej Biblioteki Publicznej w Gdyni, Joanna Kamińska – Pedagogicznej Biblioteki Wojewódzkiej w Warszawie, dr Dawid Kotlarek – Biblioteki Publicznej w Świebodzinie oraz dr Jerzy Krawczyk – Biblioteki Głównej Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie. Moderatorem dyskusji był dr Marcin Karwowski, dyrektor Biblioteki Publicznej w Kokoszkowach.

Szczegółowe sprawozdanie z seminarium zostanie opublikowane w listopadowym numerze „Bibliotekarza.”