20 rocznica śmierci Haliny Gąszczyńskiej

27 kwietnia 2021 r. mija 20. rocznica śmierci Haliny Gąszczyńskiej (1903-2001), zasłużonej bibliotekarki, wieloletniej wicedyrektor Wojewódzkiej i Miejskiej Biblioteki Publicznej w Opolu, pedagoga, działaczki kultury.

Urodziła się w Warszawie w rodzinie inteligenckiej. Ojciec pracował w biurze kolei. Lata I wojny światowej spędziła w Moskwie, ewakuowana wraz z rodziną przez wycofujących się Rosjan. W lipcu 1918 r. rodzina wróciła do Warszawy. W 1931 r. Halina ukończyła na Uniwersytecie Warszawskim studia polonistyczne. Pracowała jako nauczycielka w szkołach Warszawy, Świdra, Węgrowa, Płocka, Zduńskiej Woli, Nysy. Od początku pracy nauczycielskiej prowadziła biblioteki. To należało do obowiązków nauczyciela polonisty.

1.09.1951 r. została powołana na stanowisko wicedyrektora Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej w Opolu. Pracowała z pasją i zaangażowaniem – Biblioteka była ośrodkiem miejscowego życia kulturalnego. W 1953 r. dyrekcja powierzyła jej opiekę nad bibliotekami w mieście i województwie. Warunki pracy wówczas były ciężkie – oprócz gromadzenia księgozbioru i instruktażu, trzeba było zabiegać o pomieszczenia, a nawet opał na zimę.
Halina Gąszczyńska założyła i zorganizowała czytelnię, prowadziła poszukiwania antykwaryczne, organizowała dyskusje o literaturze, także współczesnej, przygotowywała wystawy książkowe, m.in. wystawę poświęconą prasie polskiej na Śląsku. Organizowała konkursy popularyzujące literaturę polską oraz problematykę śląską, opracowywała pomoce metodyczne, prowadziła akcje oświatowe, wygłaszała wykłady, publikowała w prasie fachowej. Organizowała wycieczki do Warszawy, Krakowa, Katowic oraz do bibliotek śląskich. Jest autorką ponad 30 prac opublikowanych w wydawnictwach fachowych.

Organizowała Koła Przyjaciół Bibliotek. Działała aktywnie w Stowarzyszeniu Bibliotekarzy Polskich i w Towarzystwie Przyjaciół Nauk.

Za swą pracę otrzymała liczne odznaczenia: Srebrny Krzyż Zasługi, Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, odznakę Zasłużony Działacz Kultury, Zasłużony Działacz TRZZ, Zasłużonemu Opolszczyźnie, Odznakę Tysiąclecia, Medal Komisji Edukacji Narodowej, odznakę Związku Nauczycielstwa Polskiego za Tajne Nauczanie, Odznakę Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich oraz Złotą Odznakę Związku Nauczycielstwa Polskiego.

M.S.-C.

Zob. też:
Solka Antonina: Zostawić swój ślad – Halina Gąszczyńska. W: Szli do ludzi z książką : sylwetki bibliotekarzy Opola. Opole: SBP. Koło Miejskie w Opolu; Wojewódzka Biblioteka Publiczna, 1987,  s. 69-81
Solka Antonina: Halina Gąszczyńska (1903-2001). W: Organizatorzy, bibliografowie, dydaktycy. Warszawa: Wydawn.  SBP, 2015, s. 78-88. (Bibliotekarze Polscy we Wspomnieniach Współczesnych ; t. 14)