35 rocznica śmierci Marii Gawareckiej

19 lutego 2021 r. mija 35. rocznica śmierci Marii Gawareckiej (1906-1986), zasłużonej bibliotekarki, bibliofila, dyrektorki Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej im. Hieronima Łopacińskiego w Lublinie.

Urodziła się w Warszawie. Ojciec Mieczysław Pożaryski był profesorem Politechniki Warszawskiej, matka Wanda – nauczycielką. Maria Studiowała historię na Uniwersytecie Warszawskim. W 1938 r. wyszła za Henryka Gawareckiego, pisarza, bibliofila, konserwatora zabytków. Po wojnie osiedli w Lublinie. Tu Maria rozpoczęła działalność bibliotekarską. Od kwietnia 1945 do lutego 1946 r. kierowała Biblioteką Powiatową w Lublinie, po czym została wizytatorem czytelnictwa i samokształcenia w Wydziale Oświaty Dorosłych Kuratorium Okręgu Szkolnego Lubelskiego. Tworzyła Wojewódzką i Powiatowe Poradnie Samokształcenia i Czytelnictwa, organizowała kursy dla nauczycieli, przygotowywała przeglądy książek i wskazówki metodyczne dla zespołów samokształceniowych, uczyła techniki pracy umysłowej.
Prawie od podstaw stworzyła Wojewódzką Bibliotekę Publiczną im. H. Łopacińskiego. Główne dziedziny zainteresowań i działalności M. Gawareckiej, to organizowanie sieci bibliotek, służba informacyjna, doskonalenie pracowników Biblioteki, upowszechnianie literatury.
Przez 20 lat była redaktorem naczelnym i sekretarzem „Bibliotekarza Lubelskiego”, współpracowała z Lubelskim Towarzystwem Naukowym, Polskim Towarzystwem Historycznym, Lubelskim Towarzystwem Miłośników Książek.

Aktywnie działała w Stowarzyszeniu Bibliotekarzy Polskich (SBP). Była pierwszą przewodniczącą Okręgu Lubelskiego (1955-1957), członkiem Zarządu Głównego, wchodziła w skład redakcji wydawnictw periodycznych SBP, reprezentowała Polskę na spotkaniach z bibliotekarzami niemieckimi, czeskimi i duńskimi. W 1979 r. nadano jej godność Członka Honorowego SBP.

Bibliografia M. Gawareckiej liczy 107 pozycji. Publikowała w „Bibliotekarzu”, „Przeglądzie Bibliotecznym”, „Bibliotekarzu Lubelskim”, „Kamenie”, „Kalendarzu Lubelskim”, „Roczniku Lubelskim”. O przeszłości Lublina i regionu pisała m.in. w Dziejach Lublina (Lublin, 1975), Dziejach Lubelszczyzny (Lublin, 1979). Tematem jej rozprawy doktorskiej była „Działalność kulturalno-oświatowa miasta Lublina w latach 1899-1914”.

M.S-C.

Zob. też:

Brzezińska Maria: Maria Gawarecka,  „Bibliotekarz Lubelski” 1977, nr 2
Jarzębowska Stefania: Maria Gawarecka, „Bibliotekarz Lubelski” 1986, nr 117
Jarzębowska Stefania: Maria Gawarecka – intelektualistka w bibliotekach lubelskich, w: Organizatorzy i inspiratorzy. Warszawa: SBP, 1997, s. 70-77 (Bibliotekarze Polscy we Wspomnieniach Współczesnych ; t. 5).
Mikulska Zofia: Maria Gawarecka czyli powołanie bibliotekarza,  „Poradnik Bibliotekarza” 1989, nr 3
Niedokos Lucyna: Bibliografia prac Marii Gawareckiej, „Bibliotekarz Lubelski” 1986, nr 117