50 rocznica śmierci Jana Augustyniaka

17.01.2021 r. minęła 50. rocznica śmierci Jana Augustyniaka (1893-1971), profesora,  bibliotekarza, organizatora bibliotek publicznych w  Łodzi, działacza i dydaktyka oświatowego.

Urodzony 26.05.1893 jako syn robotnika, w latach 1914-1916 ukończył średnią szkołę handlową, potem kursy pedagogiczne.  W 1917 r. wygrał konkurs  Towarzystwa Biblioteki  Publicznej w Łodzi na stanowisko bibliotekarza  i odbył przeszkolenie zawodowe w Bibliotece Publicznej m.st. Warszawy. Dzięki temu sprawnie zorganizował i pod koniec 1917 r. otworzył pierwszą bibliotekę publiczną w Łodzi. Odtąd jej losy, jak też rozwój  łódzkiego bibliotekarstwa publicznego splotły się z jego osobą: w latach 1917-1939   pełnił funkcję kierownika, a  w okresie 1945-1963  dyrektora MBP w Łodzi.  W 1921 r. przedstawił władzom miasta  koncepcję „Wzorowej sieci bibliotek…”, w 1922 doprowadził do przejęcia  Biblioteki przez miasto, rozpoczął tworzenie sieci miejskiej, organizując  pierwsze w Polsce biblioteki publiczne dla dzieci i młodzieży. W kolejnych latach rozwinął  sieć bibliotek (w 1939 r. liczyła 10 filii),  ukształtował  strukturę  MBP, a w 1936 r. zainicjował budowę  nowoczesnego gmachu i w 1938 doprowadził do jej rozpoczęcia.

Równocześnie brał czynny udział w działaniach społeczno-oświatowych wielu organizacji, m.in.  Towarzystwa Krzewienia Oświaty i Związku Bibliotekarzy Polskich.  W 1919 r.  założył pierwsze w kraju, Łódzkie Koło ZBP i pełnił w nim funkcję sekretarza do 1926 r., a przewodniczącego do 1939. W ramach  Koła prowadził kursy, odczyty, a  po 1932 r. poradnię biblioteczną dla powiatu łódzkiego. Sporo też  publikował, dokumentując  głównie działalność łódzkich bibliotek. I nadal się kształcił. W latach 1924-1927 ukończył Wyższą Szkołę Nauk Społecznych i Politycznych.

Wszystkie te aktywności przerwała wojna. Aresztowany i wysiedlony do Krakowa spędził tam okupację. Po wyzwoleniu, już w lutym 1945 r., ponownie  stanął na czele  MBP   kierując pracami przy porządkowaniu i udostępnianiu ocalałych zbiorów oraz reaktywizacji  sieci bibliotek miejskich. Doprowadził do wykończenia i wyposażenia nowego budynku MBP, oddanego do użytku w 1950 r.  i otwarcia 51 filii bibliotecznych. Był  współorganizatorem i wykładowcą  wielu  kursów bibliotekarskich i oświatowych. Jego dorobek pisarki liczy ponad 100 poz. W  1952 r. ukończył studia na Wydziale Prawa UŁ, a w 1956 otrzymał tytuł profesora nadzw. W 1963 r. przeszedł na emeryturę, ale do 1968 był przewodniczącym Łódzkiego Koła SBP, a do 1971 kierował Punktem Konsultacyjnym Państwowego Ośrodka Kształcenia Korespondencyjnego Bibliotekarzy przy MBP w  Łodzi. Za swoją działalność otrzymał tytuł Członka Honorowego SBP, został też odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski.

E.S-M

Zob. też:
Nagórska Izabela: Organizator bibliotekarstwa powszechnego - Jan Augustyniak. W: Twórcy nowoczesnego bibliotekarstwa polskiego. Wrocław 1974, s.22-40
[Taż]:  Augustyniak Jan. W: Słownik pracowników książki polskiej. Suplement. Warszawa 1986,  s. 13-14