60 rocznica śmierci Zofii Kossonogowej

6 października 2020 r. mija  60. rocznica śmierci Zofii Kossonogowej (1905-1960),  polonistki i bibliotekarki w Bibliotece Uniwersyteckiej w Warszawie (BUW), w latach 1956-1960 zastępcy dyrektora BUW.
Urodziła się i wychowała w rodzinie zamożnej warszawskiej inteligencji. Po studiach polonistycznych na UW,  w  1931 r.  rozpoczęła praktykę wolontariacką w BUW, przechodząc kolejno wszystkie działy i poznając technikę  oraz metody pracy bibliotekarskiej.

Należała do pokolenia wyemancypowanych warszawskich bibliotekarek, gruntownie wykształconych i krzewiących idee nowoczesnej edukacji poprzez dostęp do książki.  Już w okresie międzywojennym Zofia Kossonogowa rozwinęła szeroką działalność społeczną w ramach ówczesnego Związku - a po  wojnie - Stowarzyszenia  Bibliotekarzy Polskich. Wielką wagę przywiązywała do kształcenia młodych bibliotekarzy – nie tylko prowadziła wykłady i ćwiczenia na licznych kursach,  ale  współtworzyła też koncepcję i program tych szkoleń. Podobnie pracowała  po wojnie, dla  kształtującej się dopiero  Katedry Bibliotekoznawstwa UW. Wychowała  grono uczniów, zarówno w BUW, jak i poza biblioteką.  Lata intensywnej  działalności na niwie SBP wyniosły ją do funkcji wiceprzewodniczącej Stowarzyszenia w kadencji 1957-1960.

Krótko przed wybuchem wojny Zofia Kossonogowa zdała państwowy egzamin bibliotekarski, który ówcześnie otwierał drogę kariery w zawodzie bibliotekarza akademickiego. Uznawany  również w okresie PRL, pozwolił jej podjąć samodzielne zadania  na kolejnych stanowiskach kierowniczych w BUW i współdzielić odpowiedzialność za wydobycie Biblioteki z wojennego chaosu i zniszczeń.  Ukoronowaniem tej drogi zawodowej było stanowisko zastępcy dyrektora BUW, objęte w 1956 r., w momencie dużych zmian politycznych i organizacyjnych w kraju i na Uniwersytecie. Również przed Biblioteką otwierały się nowe możliwości -  nowe kontakty  z wydawcami krajowymi i zagranicznymi,  nowe biblioteki zakładowe w instytutach i katedrach UW. W uznaniu zasług została odznaczona w 1958 r. Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. Niestety atak serca przerwał  życie Zofii Kossonogowej u szczytu jej sił zawodowych i intelektualnych.  Zmarła w wieku zaledwie 55 lat. Pochowana jest na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie.  

Bibliotekarskie kompetencje Zofii Kossonogowej i jakość jej pracy lapidarnie ujął dyrektor BUW Wacław  Borowy, formułując już w 1938 r. taką opinię: wyróżnia się głębokim zamiłowaniem do bibliotekarstwa i rzetelnym zrozumieniem jego naukowych i społecznych zadań. Cechuje  ją również umiejętność wyczucia właściwego tempa pracy, w którym szybkość łączy się z dokładnością. Osiemdziesiąt lat później zestaw tych cech wciąż pozostaje ideałem dla kolejnych pokoleń adeptów bibliotekarstwa.

E.K-M

Zob. też:
Sokołowska Wanda: Zofia Kossonogowa. „Przegląd Biblioteczny” 1961, nr 2, s. 178-186
Ćwiekowa Jadwiga: Mistrz i nauczyciel sztuki bibliotekarskiej – Zofia Kossonogowa,  W: Śladami edukacji bibliotekarskiej. Warszawa: SBP, 1995, s. 36-46 (Bibliotekarze Polscy we Wspomnieniach Współczesnych; t. 4)