30. rocznica śmierci Józefa Podgórecznego

23 lipca 2020 r. minęła 30. rocznica śmierci Józefa Podgórecznego (1900-1990) - bibliotekarza, nauczyciela, publicysty, wydawcy, żołnierza zawodowego.

Urodził się 28 października 1900 r. we wsi Kociubińczyki (woj. tarnopolskie) w rodzinie  chłopskiej. W podjęciu nauki w szkole w Trembowli otrzymał   pomoc Towarzystwa Szkoły Ludowej. Jako 14-letni chłopiec musiał podjąć pracę w kuźni dworskiej, aby utrzymać rodzinę, po zmobilizowaniu ojca do wojska. Jednocześnie kontynuował naukę  i ukończył zaocznie kursy nauczycielskie. Był samoukiem. Jako ochotnik brał udział  w wojnie z bolszewikami (1919-1920). Ukończył Szkołę Podchorążych Piechoty i uzyskał stopień podporucznika rezerwy. Do 1939 r. był nauczycielem szkoły wiejskiej na Kresach. Pracę traktował jako posłannictwo w likwidacji analfabetyzmu i rozwoju oświaty na Kresach Wschodnich. Zorganizował pierwszą na terenie powiatu nieświeskiego gminną bibliotekę z punktami bibliotecznymi i wymiennym księgozbiorem. Jednocześnie studiował zaocznie historię  i geografię na Wyższym Kursie Nauczycielskim w Wilnie.
Po wybuchu wojny był uczestnikiem kampanii wrześniowej 1939 r., walczył w armii gen. Kleeberga. Dostał się do niewoli niemieckiej i przebywał w obozie jenieckim w Woldenbergu. Obecność  pedagogów, artystów, pisarzy w obozie umożliwiła zorganizowanie kształcenia jeńców, a Józefowi Podgórecznemu dalszą naukę oraz ukończenie Nauczycielskiego Instytutu Pedagogicznego i Kursu Administracji Komunalnej.
Po wojnie był współorganizatorem Spółdzielni Wydawniczej „Czytelnik” w Lublinie. Po przeniesieniu z rodziną do Bydgoszczy został przedstawicielem delegatury „Czytelnika”, pełniąc funkcje kulturalne  i oświatowe, m.in. zakładając biblioteki wiejskie. Stały, trwający 18 lat związek J. Podgórecznego  z bibliotekarstwem rozpoczął się od objęcia funkcji dyrektora Miejskiej Biblioteki w Bydgoszczy w 1952 r. Jako dyrektor rozbudował sieć bibliotek,  utworzył filie i pawilony biblioteczne w nowych dzielnicach miasta. Utworzył też Izbę Pamięci Adama Grzymały Siedleckiego, dramaturga i teatrologa. Był autorem ponad 4oo artykułów. Opracował księgę pamiątkową w 60. rocznicę powstania Biblioteki, w której upamiętnił sylwetki bydgoskich bibliotekarzy. Kilka publikacji poświęcił zabytkowym zbiorom Biblioteki. W cennej publikacji W służbie książki i prasy polskiej przedstawił życiorysy księgarzy, drukarzy, grafików, dziennikarzy i bibliotekarzy bydgoskich. Był inicjatorem wielu  inicjatyw wydawniczych, np. „Kalendarza Bydgoskiego”, rocznika kulturalnego ukazującego się do dziś.
Wykazywał się ogromną aktywnością społeczną, wyrazem której było zorganizowanie  i kontynuowanie działalności Okręgu SBP w Bydgoszczy, pełnienie ważnych  funkcji  w ZG SBP, reprezentowania SBP w Radzie Kultury i Sztuki Ministerstwa Kultury i  Sztuki. Otrzymał godność honorowego członka SBP. Był aktywnym działaczem wielu bydgoskich towarzystw  kulturalnych. Zmarł w wieku 90 lat, 23 lipca 1990 r.

K.K.

Zob. też:
Dubowik Henryk: Nestor bydgoskich bibliotekarzy – Józef Podgóreczny, w: Organizatorzy i inspiratorzy. Warszawa : SBP, 1997, s. 112-117 (Bibliotekarze Polscy we Wspomnieniach Współczesnych ; nr 5)