20 rocznica śmierci Olgi Krzyczkowskiej

25 marca 2020 r. minęła 20. rocznica śmierci Olgi z Chodzickich Krzyczkowskiej (1902-2000), wieloletniej pracowniczki Biblioteki Polskiej w Montrealu, placówki bibliotecznej, która powstały w środowisku emigracji polskiej jeszcze w czasie wojny (w 1943 r.). Urodziła się z Dębicy, w latach 1924-1932 studiowała pedagogikę i historię na Uniwersytecie Jagiellońskim, a następnie na Uniwersytecie Warszawskim. W 1938 r. obroniła pracę doktorską.

Lata okupacji spędziła w Warszawie. Po zakończeniu wojny wyjechała wraz z mężem Stanisławem Krzyczkowskim do Kanady, gdzie osiedli w Montrealu. Nawiązała tam kontakty z Oddziałem Polskiego Instytutu Naukowego w Ameryce i powstałą pod jego auspicjami Biblioteką Polską. Została wolontariuszem tej placówki i najbliższą współpracowniczką Wandy Stachiewicz, inicjatorki powstania i kierowniczki Biblioteki. Olga Krzyczkowska przepracowała w tej instytucji ponad 30 lat.

Jej domeną było zdobywanie poloników. Najczęściej były to dary środowisk polonijnych oraz bibliotek polskich na obczyźnie. Krzyczkowska rozszerzyła te kontakty na biblioteki krajowe. Dzięki częstym przyjazdom do Polski prowadziła wymianę z bibliotekami, głównie naukowymi oraz dokonywała zakupów. Pomocą służyli jej również dawni koledzy ze studiów (m.in. Bogdan Horodyski z Biblioteki Narodowej w Warszawie).

Krzyczkowska dbała również, by do zbiorów montrealskiej biblioteki trafiały wydawnictwa różnojęzyczne o Polsce. Wyszukiwała i gromadziła materiały z prasy i wydawnictw anglojęzycznych, dotyczących spraw polskich. Wykorzystywali je korzystający z biblioteki studenci i pracownicy naukowi miejscowego Uniwersytetu McGilla oraz członkowie Oddziału Polskiego Instytutu Naukowego w Ameryce.

Wkład Olgi Krzyczkowskiej w działalność i rozwój montrealskiej Biblioteki Polskiej został wysoko oceniony przez kanadyjskie środowiska polonijne. Odchodząc z Biblioteki w 1978 r. przekazała na rzecz Funduszu Biblioteki Polskiej kwotę 10 tys. dolarów kanadyjskich (Fundusz im. Olgi Krzyczkowskiej), do końca życia wspomagała też instytucję corocznymi wpłatami. W uznaniu jej zasług zaliczona została do grona „Patronów Biblioteki Polskiej”, a w 1977 r. została uhonorowana przez ówczesnego prezydenta RP na Uchodźstwie.

H. Ł.

Zob. też:

Łaskarzewska Hanna: Olga Krzyczkowska (1902-2000) – wieloletnia wolontariuszka i hojny darczyńca Biblioteki Polskiej w Montrealu. W: Kustosze księgozbiorów polskich za granicą. Warszawa: SBP, 2013, s. 145-149 (Bibliotekarze Polscy we Wspomnieniach Współczesnych ; 13)

Małecki Zbigniew: Dr Olga Krzyczkowska – pierwsza wolontariuszka Biblioteki Polskiej w Montrealu. „Biuletyn Jubileuszowy. Polski Instytut Naukowy w Kanadzie i Biblioteka im. Wandy Stachiewicz” (Montreal) 1993, s. 159

Papius Hanna M.: Biblioteka Polska w Montrealu – 60 lat w służbie kultury polskiej w Kanadzie. W: Materiały XXVI Sesji Stałej Konferencji Muzeów, Archiwów i Bibliotek Polskich na Zachodzie : 9-12 września 2004 roku. Warszawa 2006, s. 66