80 rocznica śmierci Konstantego Krzeczkowskiego

9 grudnia 2019 r. minęła 80 rocznica śmierci Konstantego Krzeczkowskiego (1879-1939), organizatora i pierwszego dyrektora Biblioteki Szkoły Głównej Handlowej (SGH) w Warszawie, wykładowcy i profesora SGH.

Drogę do bibliotekarstwa rozpoczął od działalności oświatowej w środowiskach robotniczych (gdzie współpracował z Heleną Radlińską) i w czytelniach bezpłatnych Warszawskiego Towarzystwa Dobroczynności. Był także redaktorem Poradnika dla Samouków. W tym czasie przeprowadził i opracował pierwsze w Polsce badania czytelnictwa, wydając Czytelnictwo wśród studentów Uniwersytetu Warszawskiego (1904).

Po 1905 r. związał się z Uniwersytetem Ludowym w Krakowie i opracował katalog dzieł naukowych jego biblioteki, uwzględniając cenny zbiór dokumentów życia społecznego. W latach 1900-1906 był dwukrotnie aresztowany za nielegalną działalność oświatową.

W 1917 r., za namową kierownika ówczesnej Wyższej Szkoły Handlowej (od 1933 SGH) Bolesława Miklaszewskiego, przeniósł się do Warszawy i rozpoczął pracę w uczelni, faktycznie kierując jej działalnością naukową. Prowadził wykłady z zakresu polityki społecznej, a w 1918 r. objął także kierownictwo uczelnianej Biblioteki, którą prowadził przez 11 lat. Ukształtował ją od podstaw: dbał o planowe powiększanie księgozbioru (z 12 tys. do 150 tys. wol. w 1939 r.), skompletował profesjonalny zespół pracowników, wprowadził szkolenia dla studentów.

Nawiązał liczne kontakty z uczelniami zagranicznymi w Europie i w Stanach Zjednoczonych o podobnym zakresie i profilu nauczania, z którymi wymieniano publikacje. Wszechstronne i racjonalne gromadzenie zbiorów szybko uplasowało Bibliotekę i jej zasoby na czołowym miejscu zarówno wśród polskich, jak i europejskich bibliotek o profilu ekonomicznym. Wzbogacił zbiory o cenne polonika. W latach trzydziestych zainicjował opracowanie i wydanie drukiem katalogu Biblioteki, powierzając to zadanie swojemu współpracownikowi Andrzejowi Grodkowi, w którym widział swego przyszłego następcę. Grodek zakończył pracę nad katalogiem już po wybuchu II wojny światowej, a wydano go drukiem w 1945 r.

W listopadzie 1939 r. profesor Krzeczkowski został aresztowany przez gestapo. Pretekstem była jego rola w przejmowaniu zbiorów Muzeum Społecznego przez Instytut Gospodarstwa Społecznego (kierowanego przez Ludwika Krzywickiego), którego był członkiem. Chorego i wycieńczonego zwolniono go 9 grudnia 1939 r., zmarł tego samego dnia. Zgodnie z jego wolą, kierownictwo Biblioteki po nim przejął Andrzej Grodek.

H.Ł.

Zob. też:
Pietruszka Jolanta: Konstanty Krzeczkowski (1879-1939), polityk społeczny, nauczyciel, publicysta i bibliotekarz. „Biuletyn Informacyjny Biblioteki Głównej Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie” 2010, nr 1, s. 5-8
Uniejewska Hanna: Twórca głównej biblioteki ekonomicznej w kraju – Konstanty Krzeczkowski. W: Portrety bibliotekarzy polskich. Wrocław: Ossolineum, 1980, s. 178-187 (Książki o Książce)
Szubert Wacław: Wspomnienia pośmiertne: Konstanty Krzeczkowski (1879-1939). „Rocznik Towarzystwa Naukowego Warszawskiego” 1938-1945, t. 31-38, s. 208-210