29 listopada 2019 r. - 25. rocznica uchwalenia Manifestu Bibliotek Publicznych UNESCO/IFLA

29 listopada br. będziemy obchodzić 25-tą rocznicę uchwalenia Manifestu bibliotek publicznych UNESCO/IFLA. To doskonały moment, aby dołączyć do międzynarodowej kampanii #PublicLibraryManifesto organizowanej przez IFLA oraz podkreślić misję i pracę własnej biblioteki publicznej.

Manifest bibliotek publicznych UNESCO/IFLA (IFLA-UNESCO Public Library Manifesto)

Pomimo, że dokument został opracowany w 1994 roku to wciąż jest aktualny i zachęca władze krajowe oraz lokalne do wspierania i aktywnego udziału w rozwoju bibliotek publicznych. Kluczowymi zasadami podkreślonymi w Manifeście są:

• znaczenie informacji i nauki – biblioteki są ośrodkami dostępu do wiedzy a uczenie się wspiera rozwój osobisty i społeczny;
• potrzeba zapewniania równości – kwestia ta nie dotyczy bezpośrednio bycia otwartym dla wszystkich, ale podjęcia wysiłku zaoferowania dodatkowych lub dostosowanych usług tym, którzy tego potrzebują;
• skupieniu na potrzebach jednostki i reagowaniu na potrzeby społeczności – bibliotekarze z dużym zaangażowanie pośredniczą między użytkownikami a potrzebnymi informacjami;
• biblioteka publiczna posiada szeroką misję i może zapewniać wsparcie społecznościom na wiele sposobów, m.in. promować kreatywność, ochronę dziedzictwa oraz różnorodności oraz szkolenia;
• biblioteka jest publiczną instytucją usługową i powinna być uwzględniania w strategiach rozwoju oraz planach finansowych.

Znaczenie bibliotek publicznych można podkreślać poprzez opisywanie dobrych praktyk i działań realizowanych w bibliotekach. Warto sięgnąć do opisów zamieszczonych w serwisie IFLA Library Map of the World.

Opisując działania bibliotek warto pamiętać o następujących przekazach:

• dobrze wspierana biblioteka publiczna pomaga promować rozwój osobisty jednostki i społeczności;
• biblioteki publiczne są ważnymi instytucjami umożliwiającymi dostęp do kultury i włączenie cyfrowe;
• biblioteki publiczne są bramą do innych usług publicznych i zwiększają skuteczność polityki.

Kampania informacyjna 25 lat Manifestu Bibliotek Publicznych

Oto kilka wskazówek jak Twoja biblioteka może się włączyć w kampanię:

1. Wybierz fragment Manifestu, który najlepiej „pasuje” do sytuacji Twojej biblioteki. (Tłumaczenie dokumentu znajduje się w publikacji Działalność Bibliotek Publicznych. Standardy międzynarodowe IFLA-UNESCO (Warszawa 2002, s. 99-101)
2. Znajdź zdjęcie opisujące wybrany przekaz a jeśli popierasz Manifest jako osoba fizyczna - możesz użyć swojego zdjęcia z nakładką na FB;
3. Dodaj logo 25. rocznicy i hashtag #publiclibrarymanifesto.

Logo jest dostępne na stronie internetowej IFLA

Przewodnik IFLA do kampanii.

>> Plakat do pobrania

MG dla sbp.pl

Manifest bibliotek publicznych UNESCO listopad 1994*

Wolność, zasobność i rozwój społeczeństwa i jednostek stanowią podstawowe wartości humanistyczne. Mogą być one osiągnięte wyłącznie poprzez umiejętność praktykowania praw demokratycznych i odgrywanie aktywnej roli w społeczeństwie przez dobrze poinformowanych obywateli. Konstruktywne uczestnictwo i rozwój demokracji zależy od właściwego wykształcenia, jak i od wolnego i nieograniczonego dostępu do wiedzy, myśli, kultury i informacji.

Biblioteka publiczna, lokalne wrota do wiedzy, spełnia podstawowy warunek dla kształcenia trwającego przez całe życie, niezależnego podejmowania decyzji i rozwoju kulturalnego jednostki i grup społecznych.

Niniejszy Manifest proklamuje przeświadczenie UNESCO o żywotnej sile edukacyjnej, kulturowej i informacyjnej bibliotekarstwa publicznego, jako podstawowych czynnikach zachowania pokoju i duchowego dobrobytu obywateli. Stąd UNESCO zachęca władze państw i społeczności lokalnych do popierania i aktywnego zaangażowania się w rozwój bibliotekarstwa publicznego.

BIBLIOTEKA PUBLICZNA

Biblioteka publiczna stanowi lokalny ośrodek informacji, udostępniający od ręki swym użytkownikom materiały i informację z różnych dziedzin wiedzy.

Usługi biblioteki publicznej są dostarczane na zasadzie równego dostępu dla wszystkich, bez względu na wiek, rasę, płeć, wyznanie, narodowość,język lub status społeczny. Dla tych, którzy z jakichkolwiek względów nie mogą korzystać z regularnych usług i materiałów, np. mniejszości językowe, ludzie niepehosprawni czy odosobnieni w szpitalach lub więzieniach, trzeba zapewnić specjalne usługi i materiały.

Wszystkie grupy wiekowe muszą znajdować materiały odpowiednie do swych potrzeb. Zbiory i usługi muszą obejmować wszystkie rodzaje stosownych mediów i nowoczesnych technologii, jak i materiały tradycyjne. Ich wysoka jakość i zgodność z lokalnymi potrzebami i warunkami mają znaczenie fundamentalne. Materiały muszą odzwierciedlać bieżące trendy i rozwój społeczeństwa, jak i upamiętniać osiągnięcia i umysłowość ludzkości.

Zbiory i usługi nie mogą być podporządkowane jakimkolwiek formom ideologicznej, politycznej czy religijnej cenzury, jak i naciskom komercyjnym.

MISJE BIBLIOTEKI PUBLICZNEJ

Należy rozważyć następujące kluczowe zadania biblioteki publicznej, w odniesieniu do informacji, umiejętności czytania i pisania, kształcenia i kultury:

1.  stwarzanie warunków i umacnianie nawyków czytelniczych wśród dzieci od lat najmłodszych;
2.  wspomaganie edukacji indywidualnej i samokształcenia, jak i ustawowych programów kształcenia na wszystkich poziomach;
3.  zapewnianie możliwości twórczego rozwoju jednostki; 
4. stymulowanie wyobraźni i kreatywności dzieci i młodzieży;
5. promowanie świadomości dziedzictwa kulturowego, uznania dla sztuk pięknych, osiągnięć nauki i wynalazczości;
6. udostępnianie przejawów ekspresji wszystkich sztuk przedstawiających;
7. otaczanie opieką dialogu międzykulturowego i popieranie odmienności kulturowej;
8. popieranie tradycji mówionej;
9. zapewnianie obywatelom dostępu do wszelkiego rodzaju informacji lokalnej;
10. dostarczanie odpowiednich serwisów informacyjnych lokalnym przedsiębiorstwom, stowarzyszeniom i grupom zainteresowań;
11. ułatwianie rozwoju informacji i umiejętności posługiwania się komputerem;
12. popieranie i uczestniczenie w akcjach i programach na rzecz walki z analfabetyzmem we wszystkich grupach wiekowych, jak i inicjowanie takiej działalności, o ile zachodzi tego potrzeba.

FUNDUSZE, LEGISLACJA I SIECI

• Z założenia biblioteka publiczna jest dostępna bezpłatnie. Za bibliotekę publiczną odpowiadają władze lokalne i ogólnokrajowe. Musi być ona popierana przez specyficzne ustawodawstwo a finansowana przez władze krajowe i lokalne. Musi ona stanowić podstawowy składnik wszelkiej długofalowej strategii kultury, dostarczania informacji, walki z analfabetyzmem i edukacji.
• W celu zapewnienia koordynacji i współpracy bibliotecznej, plany legislacyjne i strategiczne muszą również definiować i promować krajową sieć biblioteczną, w oparciu o uzgodnione standardy obsługi.
• Sieć bibliotek publicznych musi być projektowana w powiązaniu z bibliotekami narodowymi, regionalnymi, naukowymi i specjalnymi, jak i bibliotekami szkół podstawowych, średnich i wyższych.

DZIAŁALNOŚĆ I ZARZĄDZANIE

• Musi zostać określona przejrzysta strategia działania, należy zdefiniować cele, priorytety i serwisy w odniesieniu do potrzeb społeczności lokalnej. Biblioteka publiczna musi być zorganizowana efektywnie, a profesjonalne normy działania muszą być w niej stosowane.
• Należy zapewnić współpracę z odpowiednimi partnerami — np. grupami użytkowników, jak i grupami zawodowymi na szczeblu lokalnym, regionalnym i krajowym.
• Usługi muszą być fizycznie dostępne dla wszystkich członków społeczności. Narzuca to dogodną lokalizację budynków bibliotecznych, dobre warunki do czytania i studiowania, oraz odpowiednie warunki techniczne i wystarczające godziny otwarcia, dogodne dla użytkowników. W równym stopniu implikuje to zasięg usług dla tych, którzy nie są w stanie osobiście korzystać z biblioteki.
• Usługi biblioteki powinny być dostosowane do odmiennych potrzeb społeczności wiejskich i miejskich.
• Bibliotekarz jest aktywnym pośrednikiem między użytkownikami i zasobami. Kszt^cenie zawodowe i ustawiczne bibliotekarza stanowi niezbędny warunek zapewnienia odpowiednich usług.
• Muszą być organizowane programy informujące o zasięgu i szkoleniu użytkowników, by pomóc tym ostatnim w czerpaniu korzyści ze wszystkich zasobów.

IMPLEMENTACJA MANIFESTU

Osoby odpowiedzialne za podejmowanie decyzji na szczeblu krajowym i lokalnym, społeczność bibliotekarska na całym świecie, są niniejszym usilnie zachęcani do implementowania pryncypiów wyrażonych w niniejszym Manifeście.

 

*Tłum. Ewa Krysiak ("Bibliotekarz" 4/1995 str. 20)