220. rocznica urodzin Aleksandra Puszkina i Międzynarodowy Dzień Języka Rosyjskiego

Urodzony w szlacheckiej rodzinie, odebrał staranne wykształcenie, najpierw u francuskich guwernerów następnie w ekskluzywnym Liceum w Carskim Siole (obecnie ta miejscowość nazwana jest na jego cześć Puszkin) w okolicach Petersburga. Pod wpływem zawartych tam przyjaźni, w okresie policealnym Puszkin zaczął uprawiać poezję polityczną, nawiązującą do haseł humanistycznych. Stał się zdeklarowanym krytykiem rządów Aleksandra I i Mikołaja I, w wierszach krytykował carską tyranię i absolutyzm.

Antycarska działalność literacka spowodowała zsyłkę poety na południe Rosji. Przebywał najpierw w Kiszyniowie, potem w Odessie, na Kaukazie i na Krymie, następnie w wyniku złagodzenia kary został umieszczony na odosobnieniu w majątku matki, czyli w swoim domu rodzinnym, we wsi Michajłowskoje koło Pskowa. Puszkin złagodniał wtedy w swej antycarskiej krytyce i publkikował Stance (1826), odczytywane jako pochlebstwo pod adresem cara.

W tym czasie poznał Adama Mickiewicza, któremu poświęcił wiersz Był tu wśród nas (1834), przełożył też m.in. jego ballady Czaty i Trzech Budrysów.

W 1831 wstąpił w związek małżeński z Natalią Gonczarową i zamieszkał na stałe w Petersburgu, wznawiając pracę w Kolegium Spraw Zagranicznych

Do jego najwybitniejszych dzieł należą: poemat Eugeniusz Oniegin, liryki, tragedia romantyczna Borys Godunow, powieści, m.in. Dama pikowa, powieść historyczna Córka kapitana. Na najwyższe poetyckie wyżyny wspiął się w wierszach o geniuszu, mistycznym charakterze natchnienia artystycznego, zadaniach sztuki i swobodzie twórczej (Prorok 1826, Poeta i czerń 1828).

W 1831 ogłosił tzw. trylogię antypolską, napisaną w związku z powstaniem listopadowym 1830–31 (Przed świętym grobowcem, Oszczercom Rosji, Rocznica Borodina), której bolesnym oskarżeniem jest wiersz Mickiewicza Do przyjaciół Moskali. 

 

W 1837 roku w Petersburgu, został wplątany w pojedynek z francuskim emigrantem G. d'Anthèsem w obronie swojej żony, po którym ciężko ranny zmarł.
 

Twórczość Puszkina wielokrotnie była tłumaczona na język polski, między innymi przez: Adama Mickiewicza, Juliana Tuwima, Jana Brzechwę, Mieczysława Jastruna, Adama Ważyka.

 

W dniu jego urodzin, 6 czerwca, ku czci wielkiego pisarza obchodzony jest Międzynarodowy Dzień Języka Rosyjskiego ustanowiony w 2010 roku przez Organizację Narodów Zjednoczonych.