60 rocznica śmierci Stanisława Piotra Koczorowskiego

30 lipca 2018 roku minęła 60 rocznica śmierci Stanisława Piotra Koczorowskiego (1888-1958), bibliotekarza, bibliofila, literata, tłumacza literatury francuskiej, redaktora i bibliografa. Był barwną postacią, znaną w środowiskach naukowych oraz kulturalnych Paryża i Warszawy. 

Po studiach filologicznych w Polsce, w 1914 roku uzyskał dyplom na Sorbonie z zakresu literatury francuskiej. Po raz pierwszy z pracą bibliotekarską zetknął się katalogując księgozbiór rodziny Jaroszyńskich w Kunie na Podolu. Od 1918 pracował w Warszawie, m.in. w Głównym Urzędzie Likwidacyjnym, gdzie inwentaryzował archiwa poniemieckie.

W grudniu 1920 roku rozpoczął pracę u boku Władysława Mickiewicza w Bibliotece Polskiej w Paryżu. W 1927 roku został jej kustoszem. Przygotował Bibliotekę do ponownego otwarcia po I wojnie światowej. Rozbudował ją organizacyjnie, uporządkował katalogi, udostępnił zbiory. Uczynił z Biblioteki ośrodek kulturalny dla miejscowej Polonii; organizował wystawy i odczyty. Zajmowała go recepcja literatury polskiej we Francji. Był inicjatorem powstałego w 1924 roku Polskiego Towarzystwa Przyjaciół Książki w Paryżu i pierwszym jego prezesem. Brał udział w międzynarodowych kongresach bibliofilów.

W 1931 roku powrócił do Warszawy i rozpoczął pracę w Bibliotece Narodowej. Objął kierownictwo Biura Międzynarodowej Wymiany Wydawnictw, jednocześnie prowadził referat poloników zagranicznych, w 1939 roku został także kustoszem Działu Rękopisów Nowszych BN, usytuowanego w Centralnej Bibliotece Wojskowej (CBW).

W 1936 roku został prezesem warszawskiego Towarzystwa Bibliofilów Polskich. Z Paryża przywiózł własne cenne zbiory, liczące ok. 16 tys. książek, czasopism, rycin i rękopisów.

W 1939 organizował akcję ochrony zbiorów BN zlokalizowanych w CBW. Pozostawił opis ich zagłady po bombardowaniu 24 września, gdy spłonął prawie cały zasób CBW. W latach okupacji pracował w BN pod niemieckim zarządem. Od grudnia 1944 brał udział w akcji wywożenia zbiorów  z Warszawy do Pruszkowa. Uratował m.in. rękopisy Norwida i Hoene-Wrońskiego ze zbiorów Zenona Przesmyckiego. 

Od kwietnia 1945 roku kontynuował pracę w BN jako kierownik Działu Uzupełniania Zbiorów. Brał udział w akcjach rewindykacyjnych. Odnalezioną i zabezpieczoną w ich trakcie część zbiorów Biblioteki Polskiej z Paryża odwiózł  w 1947 roku do macierzystej książnicy.

Był autorem bibliografii literackich i z zakresu historii sztuki. Wiele tekstów poświęcił sprawom bibliofilstwa oraz losom zbiorów warszawskich w latach 1939-1945.

H. Ł.

Zob. też:
Kuropatwińska-Świdowa Halina: Bibliofil-humanista – Stanisław Piotr Koczorowski. W: Portrety bibliotekarzy polskich. Wrocław : Ossolineum, 1980, s. 132-140
Grzegorczyk Piotr: Koczorowski Stanisław Piotr. W: Polski słownik biograficzny. T. 13. Wrocław : Ossolineum, 1967-1968, s. 241-242
Ambros Michał: Stanisław Piotr Koczorowski (1888-1958), „Przegląd Biblioteczny” 1964, z. 4, s. 234-241