Z żałobnej karty. Maria Hudyma (1913-2017) - nestorka koszalińskiego bibliotekarstwa

Maria Hudyma urodziła się 13 stycznia 1913 roku w Czortkowie, w woj. tarnopolskim. Podczas wojny była organizatorką tajnego nauczania. Po roku 1945 kontynuowała pracę pedagogiczną w Chełmie Lubelskim i Modlinie.

Do Koszalina przyjechała w roku 1947 i od tej pory była znana jako niestrudzona działaczka i organizatorka życia oświatowego i kulturalnego w byłym woj. koszalińskim; organizatorka szkolnictwa, czytelnictwa i pamiętnikarstwa. Aktywna jako radna Wojewódzkiej Rady Narodowej w Koszalinie, oraz jako członkini zarządów: Towarzystwa Rozwoju Ziem Zachodnich, Towarzystwa Wiedzy Powszechnej, Koszalińskiego Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego, Stowarzyszenia „Wspólnota Polska”, a przede wszystkim Klubu byłych Nauczycieli Tajnego Nauczania. Maria Hudymowa była również współzałożycielką Klubu Pioniera Miasta Koszalina (1970). W 2009 r. przyczyniła się do wydania książki Pionierzy Ziemi Koszalińskiej i ich wspomnienia. Uchwałą Rady Miejskiej z 21 lipca 2011 r. Maria Hudyma otrzymała tytuł Honorowego Obywatela Koszalina.

W 1956 roku objęła funkcję zastępcy dyrektora Wojewódzkiej i Miejskiej Biblioteki Publicznej w Koszalinie, pracując na tym stanowisku do chwili przejścia na emeryturę, w roku 1977. Dzięki jej konsekwencji i zaangażowaniu wybudowano w Koszalinie pierwszy nowy obiekt biblioteki, co było pierwszą taką inwestycją w powojennej Polsce.

Maria Hudyma była najdłużej sprawującą funkcję przewodniczącej Zarządu Okręgu SBP w Koszalinie. Pełniła tę rolę w latach 1958–1972, mając ogromny osobisty udział w tworzeniu struktur SBP na Pomorzu Środkowym.

Wśród jej licznych inicjatyw należy wymienić: powołanie Koła Przyjaciół Bibliotek - w czasach rozkwitu było ich 150; akcję nadawania bibliotekom woj. koszalińskiego imion sławnych Polaków - 37 bibliotek; powołania Komisji Historycznej przy Zarządzie Okręgu w Koszalinie (przez lata pełniła w niej funkcję przewodniczącej), dzięki której biblioteki publiczne ówczesnego woj. koszalińskiego zaczęły prowadzić kroniki wydarzeń, stanowiące doskonałe źródło wiedzy o tamtych czasach; w strukturach Okręgu Koszalińskiego SBP działały sekcje: bibliotek szpitalnych, fachowych, wojskowych, naukowych, szkolnych i związkowych; w 1963 roku odbył się Koszalinie Krajowy Zjazd Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich (14-15.06.1963).Maria Hudymowa jako nauczycielka z zawodu, zawsze przywiązywała wielką wagę do działań związanych z edukacją, szkoleniami, konferencjami. Z inicjatywy SBP w Koszalinie, i osobiście pani Hudymowej, zorganizowano wiele ciekawych konferencji naukowych, m.in: „Rola bibliotek publicznych Pomorza Zachodniego w procesie wychowania morskiego społeczeństwa” (Koszalin 1960); „Biblioteki publiczne – ośrodkami wiedzy o regionie” (Koszalin 1960) - wnioski z tej konferencji doprowadziły do powstania Bibliografii Pomorza Zachodniego, którą aż do dzisiaj przygotowują Książnica Pomorska w Szczecinie i Koszalińska Biblioteka Publiczna. Wiele konferencji odbywało się przy okazji nadawania imion bibliotekom woj. koszalińskiego, np.: „Polska Piastów w Kronice Galla Anonima” z okazji nadania imienia Galla Anonima MBP w Kołobrzegu w 1966.

Dokształcaniu praktycznemu bibliotekarzy służyły liczne wyjazdy szkoleniowe do bibliotek polskich i zagranicznych. W latach 1963-1967 odbyło się sześć wyjazdów szkoleniowych do bibliotek szczecińskich, trójmiejskich, krakowskich i wrocławskich, warszawskich, olsztyńskich i białostockich, kieleckich i lubelskich.

Maria Hudymowa była inicjatorką pierwszych wydawnictw regionalnych w woj. koszalińskim. Była także członkiem redakcji Bibliotekarza Zachodniopomorskiego oraz Bibliografii Pomorza Zachodniego. Jest autorką 4-tomowego wydawnictwa „Szkoły jakich nie było” oraz opracowania „Wschodnie losy Polaków”. W czasie pracy zawodowej współpracowała z czasopismami fachowymi, opublikowała wiele artykułów związanych z problemami bibliotekarstwa, a także wspomnienia i pamiętniki.

W 2013 r. nadano jej godność Członka Honorowego SBP oraz Honorową Odznakę SBP.

Postać Marii Hudymy na trwałe wpisana jest w historię Koszalina i ziemi koszalińskiej.

Ordery i odznaczenia:
1946 - Krzyż Armii Krajowej Londyn
1948 - Srebrny Krzyż Zasługi z Mieczami Londyn
1955 - Srebrny Krzyż Zasługi
1960 - Zasłużony dla Miasta Koszalina
1966 - Krzyż Kawalerski
1973, 1975 - Zasłużony Działacz Kultury
1975, 1977 - Za Zasługi dla Województwa Koszalińskiego  -
1980 - Medal Komisji Edukacji Narodowej
1986 - Krzyż Partyzancki
1988 - Medal Rodła
1998- Krzyż Oficerski
2007 - Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”
2011 - Honorowa Obywatelka Miasta Koszalina
2013 - Honorowy Członek SBP / Honorowa Odznaka SBP

Maria Hudymowa, [w:]  Pomeranica.pl [online]. Dostęp [09.01.2018]:  http://pomeranica.pl/wiki/Maria_Hudymowa

Oprac. Anna Kwiatkowska / Przewodnicząca Koła SBP w Koszalinie; Cecylia Judek / Komisja Komunikacji Społecznej OZ SBP.
Zdjęcia: archiwum KBP, Koszalin7.pl.