Konsultacje w Sejmie i Senacie nt. rządowego projektu ustawy o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej

16 marca2011r. w gmachu Sejmu Rzeczpospolitej Polskiej odbyło się  posiedzenie Podkomisji nadzwyczajnej do rozpatrzenia rządowego projektu ustawy o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej oraz niektórych innych ustaw. Spotkanie prowadził  przewodniczący Podkomisji,  Jerzy Fedorowicz. Stronę rządową reprezentowali: Podsekretarz  Stanu w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Jacek Weksler oraz eksperci i dyrektorzy MKiDN. W spotkaniu wzięli ponadto udział przedstawiciele związków zawodowych, stowarzyszeń i organizacji ze środowisk aktorskich, muzycznych,  bibliotekarskich. SBP reprezentowali: Elżbieta Stefańczyk, przewodnicząca i Krzysztof Marcinowski, wiceprzewodniczący Stowarzyszenia. 

Już na początku spotkania przedstawiciel Sekretariatu Kultury i Środków Przekazu NSZZ ”Solidarność” zaproponował, aby sprawy dotyczące muzeów i bibliotek wyłączyć z ustawy. Z kolei reprezentująca Sekcję Krajową NSZZ „Solidarność”, Anna Rut stwierdziła, że kwestie dotyczące formy zatrudniania dyrektorów instytucji kultury na czas określony powinny być przedmiotem negocjacji w Komisji Trójstronnej. Powoływała się przy tym na dyrektywę unijną, zgodnie z którą normą jest praca na czas nieokreślony, a stosowanie umów na czas określony powinno być wyjątkowe.

Zabierający głos w dyskusji przedstawiciele aktorów, muzyków ograniczali się do spraw związanych ze zmianami w sposobie zatrudniania artystów. Reprezentujący Federację Związku Zawodowych Pracowników Kultury i Sztuki, Jan Budkiewicz, który występował także w imieniu OPZZ, negował zapisy w projekcie ustawy dopuszczające możliwość łączenia odległych programowo instytucji kultury. Wyraził też wątpliwości odnośnie do przewidywanego w ustawie powierzania zarządzania instytucjami kultury osobom prawnym i zwrócił uwagę na niebezpieczeństwo wystąpienia przewagi działalności komercyjnej nad nieodpłatną działalnością statutową instytucji kultury, w tym bibliotek.

Przewodnicząca SBP, Elżbieta Stefańczyk przedstawiając stanowisko Stowarzyszenia w kwestii nowelizacji ustawy o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej wyraziła sprzeciw wobec zapisu umożliwiającego łączenie bibliotek publicznych z innymi instytucjami kultury. Zwróciła uwagę, ze stosowane w przeszłości takie rozwiązanie (np. w latach 1997-2001) zostało bardzo negatywnie ocenione przez samych bibliotekarzy i doprowadziło do likwidacji wielu bibliotek. Obecnie istnieje  realna obawa, że biblioteki będą wchłaniane przez inne instytucje, co może spowodować destabilizację sieci bibliotek, zwłaszcza publicznych. Odnosząc się do kwestii powoływania dyrektorów instytucji kultury w drodze konkursów stwierdziła, że taka praktyka powinna być stosowana wobec nowo powoływanych dyrektorów. Wyraziła również uznanie dla faktu, że w ustawie została potwierdzona konieczność posiadania odpowiednich kwalifikacji do wykonywania zawodu bibliotekarza. Z drugiej jednak strony podkreśliła, że proponowane stawki wynagrodzenia nie odpowiadają  wysokim oczekiwaniom w stosunku do bibliotekarzy i postulowała, aby pozwolić dyrektorom na tworzenie własnych regulaminów płacowych. Zaproponowała też przeniesienie wszystkich uregulowań dotyczących bibliotekarzy do nowej ustawy o bibliotekach, którą przygotowuje zespół powołany przez Zarząd Główny SBP. Stanowisko ZG SBP dot. nowelizacji ustawy o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej przekazane zostało Sejmowej Komisji Kultury i Środków Przekazu, Jan Krajewski, prezes Polskiego Związku Bibliotek, także sprzeciwił się łączeniu bibliotek z innymi instytucjami kultury. Wyraził obawę, że nikt nie będzie w stanie zapanować nad tym procesem.

W trakcie dyskusji pojawiły się też głosy popierające proponowane zapisy  w ustawie. Takie stanowisko zajął np. dyrektor Biblioteki Elbląskiej, Jacek Nowiński, a także Andrzej Ociepa, dyrektor Miejskiej Biblioteki Publicznej we Wrocławiu. Tomasz Makowski, dyrektor Biblioteki Narodowej, przewodniczący  Krajowej Rady Bibliotecznej opowiedział się za możliwością łączenia bibliotek na warunkach zaproponowanych w projekcie rządowym. Mówił też, że przeniesienie  trybu wyboru Przewodniczącego Krajowej Rady Bibliotecznej z ustawy do rozporządzenia ministra zostało przez Krajową Radę Biblioteczną przyjęte negatywnie. Tę część dyskusji podsumowała Zina Jarmoszuk, dyrektor Departamentu Mecenatu Państwa. Mówiąc o łączeniu bibliotek podkreśliła, że wprowadzając taką możliwość  miano na względzie poprawę wizerunku instytucji kultury. Apelowała jednocześnie o zaufanie do samorządowców, którzy mają wiedzę i doświadczenie w zarządzaniu tymi instytucjami. Odpowiadając zaś na zastrzeżenia dotyczące kwestii powoływania Przewodniczącego Krajowej Rady Bibliotecznej zauważyła, że to minister powołuje Krajową Radę Biblioteczną, w związku z czym zapisy dotyczące jej działalności powinny znaleźć się w dokumencie wykonawczym ministra, jakim jest rozporządzenie.

Sprawa nowelizacji ustawy o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej oraz niektórych innych ustaw była także przedmiotem debaty w dn. 18 marca 2011 r. Senackiej Komisji Kultury i Środków Przekazu, z udziałem organizacji oraz stowarzyszeń twórczych i zawodowych, a także związków zawodowych działających w obszarze kultury. Posiedzenie prowadził senator Piotr Łukasz Andrzejewski, przewodniczący Komisji. SBP reprezentowała Elżbieta Stefańczyk. Obecni byli także: Mirosława Majewska (Polski Związek Bibliotek), Tomasz Makowski, przewodniczący Krajowej Rady Bibliotecznej i Jacek Nowiński, członek KRB.

W trakcie spotkania przewodnicząca SBP przedstawiła stanowisko Stowarzyszenia, odnosząc się szczególnie krytycznie do propozycji łączenia bibliotek.  Podkreśliła, że SBP jest zdecydowanie przeciwne swobodzie podejmowania przez samorządy  decyzji o połączeniu biblioteki publicznej z inną instytucją kultury. Stanowisko ZG SBP zostało przekazane przewodniczącemu Senackiej Komisji Kultury i Środków Przekazu.
Swoje stanowiska zaprezentowali również przedstawiciele Krajowej Rady Bibliotecznej oraz Polskiego Związku Bibliotek.

Opracowali: Elżbieta Stefańczyk i Krzysztof Marcinowski