Czy są unormowania prawne obligujące do podwyższania wynagrodzenia bibliotekarzy?

Pytanie : „Za trzy lata przechodzę na emeryturę. Od ponad dwóch lat nie miałam żadnej podwyżki. Chciałabym wiedzieć czy są przepisy prawne poruszające tę kwestię, którą mogłabym przedstawić Wójtowi. Pracuję w SBP na stanowisku kierownika. Posiadam 40-letni staż pracy a na tym stanowisku w Bibliotece 20 lat. Bardzo proszę o odpowiedź, z którą mogłabym pójść do mojego pracodawcy. Niedawno rozmawiałam o tym z Wójtem i do tej pory cisza. Z góry dziękuję. Kierownik GBP.”

Odpowiedź : W obecnym stanie prawnym brak jest unormowań, które nakładałyby na organizatora obowiązek podwyższania wynagrodzenia dyrektora biblioteki. Jednakże uważam, że jeżeli były dokonywane podwyżki wynagrodzeń pracowników biblioteki to proporcjonalnie powinno być zwiększone wynagrodzenie jej dyrektora, jeżeli tylko nie przekroczy po tej podwyżce poziomu określonego w ustawie z 3 marca 2000r. o wynagradzaniu osób kierujących niektórymi podmiotami prawnymi (Dz. U. Nr 26, poz. 306 ze zm.).

Przede wszystkim na początku sprostować pomyłkę, jaka zaistniała w treści pytania : pytająca Pani Dyrektor utożsamiła organizatora (wójta, jako organ gminy) z pracodawcą. Jest to nagminny błąd w określaniu pracodawcy. Jest to zagadnienie niezwykle istotne dla funkcjonowania biblioteki jako osoby prawnej (szerzej : J. Ciechorski : Status prawny dyrektora biblioteki publicznej – wybrane zagadnienia, Bibliotekarz 6/2009, a także J. Ciechorski w odpowiedzi z dnia 9 marca 2011r na pytanie „Kto podpisuje delegację dyrektorowi biblioteki? - Ogólnopolski Portal Bibliotekarski). Wskazać należy, iż pracodawcą dyrektora biblioteki jest właśnie ta biblioteka, którą on zarządza (art. 3 Kodeksu pracy). Natomiast organizator wykonuje jedynie ściśle określoną część uprawnień pracodawcy na podstaw szczególnego przepisu ustawy (w przypadku biblioteki jest to art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 25 października 1991r. o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej, Dz. U. Nr 114, poz. 493 ze zm.). Natomiast dyrektor biblioteki jest jej pracownikiem. Jednakże z uwagi na kompetencję organizatora do zatrudniania i zwalniania dyrektora biblioteki (której immanentną cechą jest ustalanie wynagrodzenia) ten podmiot jest uprawniony do zmiany wysokości tego wynagrodzenia.

Obecnie obowiązujący porządek prawny nie przewiduje żadnych szczególnych uregulowań dotyczących wynagradzania pracowników bibliotek, a szczególności wynagradzania dyrektorów bibliotek. Wyjątek stanowi ograniczenie wysokości wynagrodzenia dyrektora biblioteki publicznej wynikające z art. 8 pkt 2 ustawy z dnia 3 marca 2000r. o wynagradzaniu osób kierujących niektórymi podmiotami prawnymi (Dz. U. Nr 26, poz. 306 ze zm.). Na marginesie jedynie zaznaczyć trzeba, że pracownicy bibliotek nie podlegają przepisom ustawy z dnia 12 grudnia 1997r. P dodatkowym wynagrodzeniu rocznym dla pracowników sfery budżetowej (Dz. U. Nr 160, poz.1080 ze zm.). Wobec powyższego podwyższanie wynagrodzenia oparte jest na zasadach określonych w przepisach Kodeksu pracy. W zwłaszcza dotyczy to przepisu art. 78 § 1 K.p., który stanowi : „Wynagrodzenie za pracę powinno być tak ustalone, aby odpowiadało w szczególności rodzajowi wykonywanej pracy i kwalifikacjom wymaganym przy jej wykonywaniu, a także uwzględniało ilość i jakość świadczonej pracy.” Mając powyższe na uwadze zasadnym jest twierdzenie, iż jeżeli biblioteka wykonuje większe zadania, co skutkuje zwiększeniem obowiązków jej dyrektora, uzyskuje pozytywne efekty swojej działalności uzasadnione jest podwyższenie wynagrodzenia dyrektora biblioteki. Zmiany te powinny następować w trybie negocjacji dyrektora biblioteki z organizatorem. Jednakże ostateczna decyzja w tym zakresie należy do organu gminy jako organizatora.
Kolejnym argumentem przemawiającym za podniesieniem wynagrodzenia za pracę dyrektora mogą być podwyżki wynagrodzeń pracowników biblioteki przeprowadzone w okresie, w którym nie zwiększano wynagrodzenia dyrektorowi. Oczywistym jest, że dyrektor biblioteki jako jej pracownik o szczególnej pozycji (jest tzw. piastunem organu osoby prawnej) powinien mieć najwyższe wynagrodzenie oraz powinna być zachowana różnica pomiędzy wysokością jego wynagrodzenia a wielkością wynagrodzeń podległych mu pracowników. Innymi słowy nie powinno następować spłaszczenie struktury wynagradzania poprzez podwyżki wynagrodzeń pracowników biblioteki z pominięciem wzrostu uposażenia jej dyrektora.

Reasumując nie ma w obecnym stanie prawnym przepisów, które nakładałyby na organizatora obowiązek dokonywania podwyżki wynagrodzenia dyrektorowi biblioteki.

Opracował: mec. Jan Ciechorski