Bibliotekarz pracownikiem administracyjnym czy dydaktycznym?

Pytanie :„Bardzo proszę o pomoc w rozwiązaniu problemu z kadrami, jaki mamy wraz koleżanką. Pracuję w PWSZ w bibliotece na stanowisku bibliotekarz. Mój problem polega na tym, że w bibliotece naukowej jaką jest biblioteka wyższej szkoły zawodowej powinnam być zatrudniona na stanowisku dydaktycznym. Jestem mgr bibliotekoznawstwa i informacji naukowej. Czy mam rację? Dział kadr przypisuje mnie do pracowników administracji, czy słusznie? Proszę o odpowiedź.”

Odpowiedź : W świetle ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym nie ma podstaw do przypisania osoby zatrudnionej na stanowisku bibliotekarza do grupy zawodowej pracowników dydaktycznych, która to wchodzi w skład grupy zawodowej nauczycieli akademickich.
Na wstępie zaznaczyć należy, iż biblioteka wyższej szkoły zawodowej jest niewątpliwie biblioteką naukową. Powyższe twierdzenie wprost wynika z art. 21 ust. 2 pkt 2 ustawy z 27 czerwca 1997r. o bibliotekach (Dz. U. Nr 85 poz. 539 ze zm.), który stanowi „Do bibliotek naukowych należą : (...) biblioteki, których organizatorami są szkoły wyższe.” Jak wskazałem powyższa kwalifikacja biblioteki wyższej szkoły zawodowej jako biblioteki naukowej jest oczywista, jednakże niewiele wnosi do omawianego problemu.

Na zadane pytanie nie jest możliwym udzielenie odpowiedzi w oparciu o ustawę o bibliotekach, albowiem ten akt prawny tylko w jednym artykule odnosi się do pracowników bibliotek. Art. 29 tej ustawy stanowi :
1. Pracownicy zatrudnieni na stanowiskach bibliotekarskich powinni posiadać kwalifikacje bibliotekarskie. Tworzą oni grupę zawodową bibliotekarzy.
2. Do pracowników, o których mowa w ust. 1 należą :
- pracownicy służby bibliotecznej : młodszy bibliotekarz, bibliotekarz, starszy bibliotekarz, kustosz i starszy kustosz,
- bibliotekarze dyplomowani : asystent, adiunkt, kustosz dyplomowany, starszy kustosz dyplomowany.
3. W bibliotekach mogą być zatrudnieni, w razie potrzeby, specjaliści innych zawodów związanych z działalnością biblioteczną.
4. Minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego w porozumieniu z właściwymi ministrami określi, w drodze rozporządzenia, wymagania kwalifikacyjne uprawniające do zajmowania określonych stanowisk w bibliotekach oraz tryb stwierdzania tych kwalifikacji.

Jak wynika z cytowanych przepisów nie zawierają one podstaw do udzielenia odpowiedzi na postawione pytania. W tym przypadku należy odwołać się do regulacji zawartych w ustawie z 27 lipca 2005r. Prawo o szkolnictwie wyższym (Dz. U. Nr 164, poz. 1365 ze zm.). Zgodnie z art. 88 ust. 1 tej ustawy w uczelni działa system biblioteczno – informacyjny, którego podstawę stanowi biblioteka. Tym samym ustawodawca wprowadził obowiązek funkcjonowania w strukturze uczelni biblioteki. Jak wynika z art. 107 Prawa o szkolnictwie wyższym pracownikami uczelni są : nauczyciele akademiccy i inni pracownicy niebędący nauczycielami akademickimi. W Prawie o szkolnictwie wyższym ustawodawca w kategorii nauczycieli akademickich – oprócz pracowników naukowo – dydaktycznych, pracowników dydaktycznych oraz pracowników naukowych – wymienia również dyplomowanych bibliotekarzy oraz dyplomowanych pracowników dokumentacji i informacji naukowej (art. 108). Oznacza to, że ustawodawca wyraźnie odróżnia wskazane wyżej kategorie nauczycieli akademickich.
Jednocześnie według art. 113 bibliotekarze dyplomowani oraz dyplomowani pracownicy dokumentacji i informacji naukowej są zatrudnieni na stanowiskach :

1. starszego kustosza dyplomowanego, starszego dokumentalisty dyplomowanego,
2. kustosza dyplomowanego, dokumentalisty dyplomowanego,
3. adiunkta bibliotecznego, adiunkta informacji naukowej,
4. asystenta bibliotecznego, asystenta dokumentacji i informacji naukowej.

Tym samym pracownik zatrudniony na stanowisku bibliotekarza nie wchodzi w zakres podmiotowy bibliotekarzy dyplomowanych oraz dyplomowanych pracowników dokumentacji i informacji naukowej, a co za tym idzie nie może być uznany za nauczyciela akademickiego.
Uważam, iż treść przytoczonych przepisów uzasadnia niezatrudnianie osoby pytającej na stanowisku dydaktycznym, albowiem – zgodnie z przedstawionym stanem faktycznym – jest ona zatrudniona na stanowisku bibliotekarza.

Dodatkowo wskazać trzeba, iż według art. 110 ust. 2 powołanej ustawy „Pracownicy dydaktyczni są zatrudniani na stanowiskach :

1. starszego wykładowcy,
2. wykładowcy,
3. lektora lub instruktora.”

Do ich obowiązków należy :

1. kształcenie i wychowywanie studentów,
2. podnoszenie swoich kwalifikacji naukowych,
3. uczestniczenie w pracach organizacyjnych uczelni (art. 111 ust. 4).

Tak określony zakres zadań pracownika dydaktycznego nie przystaje do zakresu czynności osoby zatrudnionej na stanowisku bibliotekarza.
Jednocześnie Pani zadająca pytanie może ubiegać się o zmianę stanowiska pracy w przypadku kwalifikacji wskazanych w rozporządzeniu Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 21 sierpnia 2006r. w sprawie kandydatów na dyplomowanego bibliotekarza oraz dyplomowanego pracownika dokumentacji i informacji naukowej (Dz. U. Nr 155, poz. 1112).
Jak wyżej wskazałem prawodawca wyraźnie rozgraniczył kategorię nauczycieli akademickich od innych pracowników uczelni. Przypisanie tych ostatnich do poszczególnych grup zawodowych należy do tzw. kierownictwa organizacyjnego pracodawcy wynikającego z przepisów Kodeksu pracy.

Reasumując nie ma podstaw prawnych, aby osoba zatrudniona na stanowisku bibliotekarza niespełniająca wymagań określonych w rozporządzeniu Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego w sprawie kandydatów na dyplomowanego bibliotekarza oraz dyplomowanego pracownika dokumentacji i informacji naukowej była zatrudniona na stanowisku przewidzianym dla nauczycieli akademickich.

Opracował: mec. Jan Ciechorski