Sprawozdanie z 39 Konferencji LIBER, 29 czerwca - 2 lipca 2010 w Arhus, Dania

W dniach: 29 czerwca – 2 lipca 2010 r. w Arhus (Dania) odbyła się 39. doroczna konferencja LIBER (Ligue des Bibliothèques Européennes de Recherche) pod tytułem” Re-inventing the Library: the challenges of the new information environment”.
Konferencja była  zorganizowana wspólnie przez Aarhus Universitet i Staatsbiblioteket i uczestniczyło w niej 350 bibliotekarzy z 35 krajów.Program konferencji był bardzo bogaty, a równoległość sesji tematycznych wymagała od uczestników wybrania odpowiadających im wykładów  i prelekcji. Pomagał w tym bardzo dobrze przygotowany program z dokładnym opisem planowanych wystąpień.

Przed oficjalnym otwarciem konferencji odbyły się 4 równoległe Master Classes. Bardzo ciekawy był w tej części wykład pt. „The transition of the library”, który wygłosił Kurt de Belder. Prelegent, analizując ewolucję bibliotek akademickich, wymienił jako najważniejsze zmiany zachodzące w  następujących obszarach:

• przestrzeni bibliotecznej
• rosnącego znaczenia wyszukiwań via Google
• zwróceniu się bibliotekarza i użytkownika w kierunku zasobów cyfrowych.

Na wykładzie padło kilka istotnych pytań, które analizowane były w czasie trwania konferencji. Te pytania to:
-jak zmiany na uczelniach wyższych wpływają na kształt bibliotek akademickich?
-jakim pojawiającym się nowym wyzwaniom musimy – jako biblioteki i bibliotekarze – sprostać?
-jakie nowe działania muszą być zainicjowane w bibliotekach, a jakie tradycyjne funkcje będą zaniechane?
-jakie czynności biblioteczne mogą być wykonywane jako outsourcing?
-jak biblioteki powinny się przygotować do nowych wyzwań i jak to wpłynie na kształt organizacji?
-nowe role i funkcje wymagają od bibliotekarzy nowych umiejętności, kompetencji i zachowań -  jak biblioteka jest przygotowana do zarządzania tymi zmianami?
-jak wyglądać będzie organizacja biblioteki za 5 i za 10 lat?

Po zakończeniu Master Classes odbyło się uroczyste otwarcie konferencji – referat „Re-inventing the library - the Danish way” wygłosiła pani Mai Buch.
W czasie 3-dniowych obrad wygłoszono 5 obszernych (60-cio minutowych) referatów, dotyczących kształcenia na uczelniach i roli bibliotek w tym procesie, roli bibliotek w czasach globalizacji, wpływowi Google na zmiany, implikacji zalewu danych, sieci semantycznej, przenośnych urządzeń do transmisji danych na bibliotekarzy, archiwistów, wydawców i środowisko naukowe oraz archiwizacji zasobów cyfrowych (raport „Sustainable Economics for a Digital Planet”).
Poza tym zaplanowano 6 równoległych sesji, w każdej były 4 wystąpienia. Tematyka była bardzo szeroka: statystyka biblioteczna, Europeana i jej plany, biblioteki naukowe w czasie kryzysu ekonomicznego, archiwizacja zasobów cyfrowych, tworzenie tematycznych kolekcji cyfrowych i dostęp do nich (w tym: tworzenie archiwum stron www w Bibliotece Narodowej w Paryżu), nowe technologie w bibliotekach, itd.
Bardzo aktywni byli słuchacze: po każdym wystąpieniu padały pytania do prelegentów, zdarzały się także polemiki z prezentowanymi poglądami.
Aspekty ważne dla teraźniejszości i przyszłości bibliotek przedstawiono także na plakatach – zaprezentowano ich 21, a autorzy mieli dedykowaną sesję, w czasie której mogli krótko przedstawić prezentowane na plakatach zagadnienia.
Uczestnicy konferencji byli aktywnie włączeni w jej kształt i program w czasie Break out sesssions. Podzieleni na 8 grup pracowali nad odpowiedziami na następujące pytania

1. jaki jest wpływ Open Access na biblioteki?
2. jakie umiejętności powinno posiadać następne pokolenie bibliotekarzy?
3. jakie usługi można z bibliotek wycofać, a jakie – zastąpić nowymi?
4. jakie są najważniejsze  priorytety w bibliotekach naukowych na najbliższe 5 lat?
5. jaki jest wpływ korzystania z materiałów cyfrowych („digital reading”) na pracę bibliotek naukowych?

Udzielono m.in. następujących odpowiedzi:
ad 1.    biblioteki powinny współpracować z twórcami i wydawcami w rozszerzeniu zakresu
Open Access (w tym składania dokumentów bezpośrednio do repozytoriów OA), a także zdecydowanie popierać powinny model "auhtor pays".
ad 2.    pożądane będą następujące:  

• umiejętności komunikacyjne
• rozumienie zasad rozwoju naukowego i dydaktyki
• umiejętność pracy w sieci  i zarządzania metadanymi
• zdolność do stałego rozwoju zawodowego

ad 3.    wymiana międzynarodowa i wypożyczenia międzybiblioteczne – tylko cyfrowe, katalogowanie – outsourcing (ale z naciskiem na wysoką jakość opisów), więcej stanowisk samoobsługowych dla czytelników, rezygnacja z lokalnych systemów klasyfikacji zbiorów, rezygnacja z własnych serwerów na rzecz „cloud computing”
ad 4.    zapewnienie właściwej struktury dla informacji w świecie cyfrowym– jest to kluczowa rola dla wszystkich bibliotek. Biblioteki muszą być na bieżąco z technologią, rozwijać powinny umiejętności komunikacyjne i w zakresie współpracy z użytkownikami.
ad 5.    zmiany w przestrzeni fizycznej i kształcie zbiorów będą niezbędne (więcej zasobów cyfrowych, mniej fizycznych); konieczne będzie umożliwienie czytelnikom dotarcia do właściwej części dokumentu – bazując na odpowiednich metadanych. Rozwiązany być musi problem copyright .
Reprezentanci poszczególnych grup referowali rezultaty dyskusji  w czasie sesji „Reporting back from break out sessions”.

Konferencja LIBER miała wielu sponsorów. Wystąpienia niektórych z nich miały charakter nie tylko marketingowy – ale dodatkowo poznawczy i kształcący (np. wystąpienie przedstawiciela Elseviera pt.: „Leveraging Technology to Transform the Scientific Landscape”).

W ostatnim dniu obrad odbyły się wybory do władz LIBER i do działających przy organizacji komisji. Przedstawiono zebranym sprawozdanie z rocznej działalności oraz sprawozdanie finansowe. Ogłoszono, że 40. konferencja LIBER odbędzie się w Barcelonie w dniach 29 czerwca do 2 lipca 2011 r.

39. konferencja LIBER spełniła bardzo ważną rolę: nie tylko przedstawiono i opisano nowe wyzwania dla bibliotek i bibliotekarzy, wynikające z rozwoju nauki, informatyzacji, globalizacji i zmian w kształceniu, ale także włączono w dyskusję wszystkich obecnych – co pozwoliło objąć doświadczenia bibliotek naukowych różnych typów i wielkości, z krajów o różnych tradycjach i różnych poziomach zaawansowania wdrażania nowych technologii.
Niektóre z głoszonych prognoz wydawać się mogły zbyt futurystyczne. Do takich na pewno należała wizja wycofania z bibliotek książek i zorganizowania jednej w kraju składnicy, wyprowadzenia z bibliotek zbiorów specjalnych – przekazania kolekcji do muzeów - ale właśnie takie radykalne podejście  do przyszłej roli bibliotek skłaniało obecnych do poważnego zastanowienia się nad czekającymi przekształceniami i zadaniami.
Należy także podkreślić, że organizacja 39. konferencji LIBER była perfekcyjna, a rangi obradom dodał bankiet wydany w Ratuszu Miejskim przez mera miasta.

Więcej informacji o konferencji i organizacji LIBER:
http://www.statsbiblioteket.dk/liber2010/liber-2010
http://www.libereurope.eu/

Przygotowała: Ewa Chrzan