Sobota w Zamku Książ

Wycieczka do Zamku Książ, to nagroda dla laureatów konkursu plastycznego „Bezpieczne wakacje na rowerze”, ogłoszonego w czerwcu tego roku przez Bibliotekę Publiczną Gminy Kłodzko. Wśród nagrodzonych znaleźli się czytelnicy z Wojciechowic, Starego Wielisławia, Krosnowic – Filia nr 1, Bierkowic oraz goście z czeskiego Mikroregionu Rychnovsko.

Zamek Książ jest  najbardziej znanym zamkiem Dolnego Śląska i trzecim na liście rankingowej w Polsce.  Od momentu wejścia na tereny zielone już jesteśmy pod ogromnym wrażeniem. Mnóstwo ludzi, bo to ostatnia sobota zwiedzania w tym sezonie turystycznym. Naszym przewodnikiem jest pani Beata, która opowiada z wielką pasją o historii Zamku i ludziach, którzy w nim mieszkali.

Salon Zielony utrzymany jest w stylu rokoko. Sufit zdobi kunsztowna sztukateria gipsowa, której główna wstęga ma swoje lustrzane odbicie w parkiecie. Dawniej salon ten zdobiły portrety antenatów i obrazy alegoryczne. Oryginalny barokowy kominek wykonany jest z czerwonego marmuru. Meble znajdujące się w tym salonie pochodzą z końca XIX wieku.

Sala Maksymiliana, reprezentacyjna sala Zamku Książ. Nazwa jej związana jest z osobą Konrada Ernesta Maksymiliana Hochberga, za czasów którego, w latach 1718-1732 dobudowano i urządzono część barokową zamku. Nad wystrojem wnętrza dwukondygnacyjnej Sali Maksymiliana pracowali świdnicki architekt Hammerschmidt, sztukator Ramellini, rzeźbiarz Schenk i marmoryzator Provisore.

Uwagę zwraca  plafon z pięknym malowidłem o tematyce mitologicznej - dzieło praskiego mistrza Antoniego Feliksa Schefflera z roku 1732. Centralną postacią malowidła jest Pegaz - nieśmiertelny rumak, narodzony z krwi Meduzy zabitej przez Perseusza, poniżej Pallas Atena, a dalej dziewięć muz historycznych. W narożach - cztery medaliony z alegorycznymi scenkami. Dziełem Schefflera były również obrazy wypełniające zasłonięte miejsca nad drzwiami. Poniżej płaskorzeźby portalowe przedstawiające sceny mitologiczne. Trzy balkoniki na drzwiami służyły jako miejsce dla dworskiej kapeli, a dwa boczne są częścią górnych apartamentów. Lustra wiszące nad kominkami mają za zadanie rozproszenie światła, dawniej powodowały grę kolorów umieszczonych w oknach witraży.

Kominki z czarnego, włoskiego marmuru ozdabiają rzeźby puttów, postacie mitologiczne oraz wazony z orłem w koronie. Podstawy dwunastu kolumn zdobiących salę wykonano z marmuru, a w wyższej partii ze stiuku. W głowicy każdej kolumny umieszczono medalion z płaskorzeźbą przedstawiającą amorka o scenerii charakterystycznej dla każdego miesiąca roku. np. styczeń to amorek siedzący przy kominku i ogrzewający dłonie. Żyrandole wykonane z drewna lipowego zrekonstruowane zostały na podstawie zachowanej dokumentacji. Posadzka w sali wykonana jest z dwukolorowego marmuru. Sala Maksymiliana jest jedyną wiernie zrekonstruowaną i odrestaurowaną salą Zamku Książ. 

Salon Biały, dawniej zwany czerwonym, bowiem jego ściany zdobiły czerwone jedwabne draperie, zniszczone podczas II Wojny Światowej. Sufit pokrywa piękna dekoracja sztukateryjna obfitująca w różnorodne motywy zdobnicze (motyw kratki regencyjnej, liści akantu, girlandy i bukiety z róż). XIX-wieczne meble należące do ostatniej właścicielki Zamku- księżnej Daisy of Pless, stanowiły wyposażenie dawnej jadalni Grand Hotelu w Szczawnie Zdroju (dzisiejsze Sanatorium nr I). Oryginalny kominek z różowego, włoskiego marmuru, bogato zdobiony płaskorzeźbami. Jego boki stanowią dwa maszkarony, w kluczu waza, a wewnątrz żeliwne pyty utrzymujące ciepło.

Salon Chiński. Jego nazwa pochodzi od współczesnych tkanin ściennych przedstawiających spotykane często w sztuce Orientu motywy drzew kwitnącej wiśni oraz pawie. Sufit zdobiony sztukaterią, której delikatna wstęga powtarza się we wzorze parkietu. Dekorację salonu uzupełnia żyrandol z ciągnionego, barwionego szkła kryształowego, prawdopodobnie wykonany w Murano koło Wenecji. Ściany salonu wyłożone są stiukiem czyli sztucznym marmurem, natomiast barokowy kominek wykonany jest z autentycznego czerwonego marmuru. Meble w salonie reprezentują trzy style: wiedeński zegar i sekretarzyk to klasycyzm, krzesła, fotel i kanapa - neorokoko, a dwa stoliki konsolowe - empir.

Salon Gier . Sufit zdobi sztukateria gipsowa w kształcie okręgu, której główna wstęga ma swoje lustrzane odbicie w parkiecie. Niegdyś ściany salonu zdobiły gobeliny przedstawiające historię Heleny i Parysa. Obecnie ściany wyłożone są współcześnie wykonanymi tkaninami, z motywami tańczących i grających postaci. Meble zdobione są dwiema technikami: intarsją - łączenie kilku gatunków drewna w kolorowe kompozycje; inkrustacją - łączenie drewna z innymi materiałami, np.: masą perłową, kością słoniową, metalem.

Salon Barokowy,  autentyczny XVIII wieczny plafon. Centralne malowidło plafonu przedstawia mitologiczną postać - boginię Florę, opiekunkę przyrody. Cztery narożne medaliony z amorkami zrekonstruowano w 1975 roku. Dawniej na ścianach wisiały portrety rodzinne Hochbergów, a wyposażenie wnętrza uzupełniał rokokowy kominek. Obecnie ściany salonu pokryte są tkaninami lnianymi, zaprojektowanymi przez prof. Zofię Wnuk. Na ścianie - obraz nieznanego malarza przedstawiający patronkę łowiectwa Dianę. Na uwagę zasługuje intarsjowana skrzynia podróżna, wykonana z drewna dębowego, sygnowana datą 1724. Pozostałe meble w tym salonie to: - stół konsolowy z marmurowym blatem dwa krzesła dębowe w typie mebli gdańskich; - serwantka z końca XIX w.; - fotel kościelny z XIX w. z tapicerką wykonaną ściegiem >petit point<.

Sala Konrada, to dawniej mała sala balowa. Przebudowana w XVIII wieku, posiadała bogaty wystrój barokowy. Zniszczona w czasie przebudowy zamku podczas ostatniej wojny, nie odzyskała już dawnego, świetnego wyglądu. Obecnie pełni funkcję sali muzycznej.

Sala Rycerska, kiedyś znajdowała się tutaj ekspozycja białej broni. Sklepienie sali pokrywa bogata polichromia, która znajduje się obecnie w renowacji. Bogata boazeria zdobiąca ścianę wykonana została współcześnie w pracowniach Zamku Książ. W miejscu drewnianej balustrady znajdowała się dawniej ozdobna żelazna krata.

Podziemia Zamku, pierwszy, udostępniony do zwiedzania zespół wyrobisk jest obetonowanym ciągiem sztolniowym o całkowitej długości około 90 m na poziomie tarasu bogini Flory i tarasu sąsiedniego. Łączy bezpośrednio zamek z tarasami i szybem głównym. Posiada strzeżony wartownią, wylot na tarasie Podkowiastym i połączony jest z jedną z wind zamkowych (komunikacja z wszystkimi kondygnacjami zamku) oraz z prawie okrągłą w przekroju poprzecznym klatką schodową mająca zapewnić komunikację z parterem zamku.

Na trasie zwiedzania Zamku spotkaliśmy Wicepremiera, Ministra Obrony Narodowej pana Tomasza Siemonika. Mamy pamiątkowe zdjęcie. Zamek Książ oglądany z każdej strony robi niesamowite wrażenie…

Palmiarnia. W okolicy zamku Książ w latach 1911 -1914 z polecenia księcia na Pszczynie i Książu Jana Henryka XV von Pless, spadkobiercy fortuny Hochbergów (właściciela jednego z największych majątków ówczesnej Europy) wybudowana została palmiarnia. Na powierzchni 1900 metrów kwadratowych oprócz palmiarni wzniesiono także cieplarnię, ogrody w stylu japońskim, ogród owocowo – warzywny, obszar pod uprawę krzewów oraz uwielbiane przez żonę księcia – Marię Teresę Cornwallis-West znaną jako Daisy rosarium, w którym m.in.: uprawiano róże o śnieżnobiałych płatkach. Na centralną część obiektu wyznaczono 15 metrowy przeszklony budynek w którym zasadzono palmy daktylowe. Na dachu palmiarni natomiast utworzono galerię widokową, z której można było podziwiać panoramę okolicy. Obecnie wałbrzyska palmiarnia dysponuje około 80 gatunkami roślin z całego świata. Zobaczyć można tu m.in.: dracenę, kolczaste wilczomlecze, opuncję, krzewy kawowca i bananowca oraz cytryny i mandarynki. Niestety do czasów ówczesnych nie przetrwało przepiękne rosarium, z którego Wałbrzych mógłby być słynny. Ciekawostką jest jednak, że nadal w światowych katalogach kwiatów odnaleźć można różę o śnieżnobiałych płatkach pod nazwą Daisy.

Wycieczka do Zamku Książ była realizowana w ramach trwałości  projektu „Bajeczne Animacje Kulturalne”, który był współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego oraz budżetu państwa na pośrednictwem Euroregionu Glacensis w ramach Programu Operacyjnego Współpracy Transgranicznej Republika Czeska-Rzeczpospolita Polska 2007-2013 „Przekraczamy granice”.