.png)
Biuro Zarządu Głównego SBP
Al. Niepodległości 213
02-086 Warszawa
tel: 22 608-28-24
tel: 733 242 337
biuro@sbp.pl
Zapraszamy do lektury nowego zeszytu tematycznego kwartalnika „Bibliotheca Nostra”. Numer zatytułowany Normalizacja i standardy pod redakcją Jolanty Szulc jest dostępny.
Kwartalnik powstaje we współpracy Biblioteki Głównej Akademii Wychowania Fizycznego w Katowicach, Biblioteki Uniwersytetu Śląskiego, Instytutu Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej Uniwersytetu Śląskiego oraz Sekcji Bibliotek Szkół Wyższych Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich przy Zarządzie Okręgu w Katowicach.
BIBLIOTHECA NOSTRA NR 4(34) 2013: NORMALIZACJA I STANDARDY
Redaktor tematyczny: Jolanta Szulc
Od redakcji
ARTYKUŁY
MATERIAŁY
SPRAWOZDANIA
OMÓWIENIA I RECENZJE
WYDARZENIA
BIBLIOTEKA AWF W KATOWICACH: MATERIAŁY, ZBIORY, WYDARZENIA
MATERIAŁY
INFORMACJE
NOWOŚCI W ZBIORACH
WYDAWNICTWA AWF
W artykule podano podstawowe informacje o współczesnej normalizacji. Przedstawiono cele normalizacji, wynikające z potrzeb społecznych i gospodarczych, korzyści z udziału w normalizacji i stosowania norm. Podkreślono status norm jako dokumentów technicznych do dobrowolnego stosowania, wskazując na różnicę między normami a przepisami prawnymi. Omówiono organizację działalności normalizacyjnej na szczeblach międzynarodowym i europejskim oraz zadania krajowej jednostki normalizacyjnej. Omówiono zasady normalizacji, zwracając szczególną uwagę na konieczność przeprowadzenia ankiety powszechnej i uzyskania konsensu podczas uzgadniania normy. Przedstawiono proces opracowania normy, jej strukturę, rodzaje postanowień i stosowane formy słowne. Omówiono główne procedury opracowania Polskich Norm. Wskazano możliwości powszechnego udziału w normalizacji krajowej i międzynarodowej.
W artykule zarysowano ogólne cele i zasady normalizacji. Scharakteryzowano normy, jako jeden z rodzajów dokumentów normatywnych i omówiono ich typologie (treściowe i formalne). Krajową działalność normalizacyjną przedstawiono w oparciu o aktualny stan prawny (Ustawa z dn. 12 września 2002 r. o normalizacji), ze szczególnym uwzględnieniem kwestii prawa autorskiego, dobrowolności stosowania norm i ich dostępności. Z problematyką dostępu do norm powiązano zagadnienie informacji normalizacyjnej oraz upowszechniania normalizacji w Polsce. Zwrócono także uwagę na normalizację w dziedzinie informacji i dokumentacji na tle normalizacji krajowej.
Celem artykułu jest przedstawienie języków informacyjno-wyszukiwawczych wykorzystywanych w normalizacji. Zastosowanie JIW omówione zostało w ujęciu historycznym oraz w odniesieniu do zasięgu geograficznego analizowanych obiektów (dokumenty i bazy danych krajowe, europejskie oraz międzynarodowe). Analizie poddane zostały dokumenty normalizacyjne, drukowane katalogi norm, a także bazy danych zawierające opisy tych dokumentów. Szczególna uwaga poświęcona została Międzynarodowej Klasyfikacji Normalizacyjnej (International Classification for Standards – ICS), opracowanej na potrzeby opisu dokumentów normalizacyjnych, ale uwzględnione zostały także inne języki informacyjno-wyszukiwawcze (m.in. Uniwersalna Klasyfikacja Dziesiętna i słowa kluczowe). Porównane zostały wyszukiwarki 24 europejskich komitetów normalizacyjnych pod kątem stosowanych w nich JIW. Wyniki pokazały, który z języków jest najpopularniejszy oraz jakie inne możliwości wyszukiwawcze oferowane są użytkownikom.
Celem artykułu jest omówienie wybranych norm terminologicznych, ze szczególnym zwróceniem uwagi na dokumenty normalizacyjne opublikowane w Polsce. Dla realizacji tego celu zbadano dokumenty opublikowane przez Technical Committee ISO/TC 37 Terminology and other language and content resources i jego podkomitety. Niektóre z tych norm zostały przetłumaczone i opublikowane przez Polski Komitet Normalizacyjny (PKN) jako PN-ISO. Normy pogrupowano według pięciu kategorii tematycznych: terminologiczne wpisy w normach, działalność terminologiczna, szeregowanie danych terminologicznych, normy z zakresu terminografii i zastosowanie komputerów w terminologii, a następnie uporządkowano według ich numerów referencyjnych. W zakończeniu przedstawiono podsumowanie. Wykaz norm opublikowanych przez ISO/TC 37 zamieszczono w Aneksie.
W artykule omówiono krajowe normy katalogowania, indeksowania i przetwarzania zasobów bibliotecznych, które są opracowywane w Bibliotece Narodowej Republiki Czeskiej (Národní knihovna České republiky). Biblioteka Narodowa Republiki Czeskiej gromadzi całość krajowej produkcji wydawniczej oraz wszystkie publikacje dotyczące Czech wydane za granicą (ok. 6,5 mln zbiorów). Zbiory te obejmują książki, czasopisma oraz zbiory specjalne. Opracowuje bibliografię narodową, prowadzi ośrodki znormalizowanych numerów wydawnictw zwartych i druków muzycznych. Jako centrum katalogowania zasobów bibliotecznych koordynuje prace nad wdrożeniem norm, standardów i zasad katalogowania we wszystkich bibliotekach w Republice Czeskiej. Opracowanie zbiorów odbywa się zgodnie z międzynarodowymi formatami i standardami: AACR 2, MARC 21, ISBD, LCSH i UDC. Biblioteka prowadzi politykę katalogowania zbiorów oraz koordynuje pracę nad wdrożeniem standardu RDA.
Relacje bibliograficzne odgrywają coraz bardziej istotną rolę w funkcjonowaniu katalogów bibliotecznych. Wykorzystywanie ich w opisach bibliograficznych oraz rekordach kartoteki haseł wzorcowych (khw) nie jest nowym zjawiskiem, jednak w ostatnich latach, szczególnie pod wpływem modeli FRBR i FRAD oraz nowych zasad katalogowania RDA, nastąpiło znaczne rozszerzenie zakresu ich stosowania. Obserwujemy również tendencję do ujednolicania zasad rejestrowania tych relacji. Celem artykułu jest przedstawienie tego procesu oraz wskazanie, jakie korzyści mogą z tego płynąć dla użytkowników katalogów oraz dla samych bibliotekarzy.
Celem komunikatu jest przedstawienie stanu prac normalizacyjnych z dziedziny informacji i dokumentacji, prowadzonych przez International Organization for Standardization (ISO) w latach 2000-2013, oraz efektów prac nad implementacją norm międzynarodowych przez Komitet Techniczny nr 242 Polskiego Komitetu Normalizacyjnego (PKN) w tym samym okresie. Dla realizacji tego celu zbadano wykazy norm publikowane na stronach ISO i PKN i wybrano te normy, za ustanowienie których odpowiedzialne są Komitety Techniczne, właściwe dla interesującej nas dziedziny. Wyniki z wykonanego przeglądu norm przedstawiono w zestawieniu tabelarycznym, zawierającym numery i tytuły norm ISO w porządku rosnącym oraz ich polskie odpowiedniki. Zwrócono uwagę na aktualność prac normalizacyjnych w Polsce oraz wskazano na braki i potrzeby polskiej normalizacji w zakresie działalności informacyjno-dokumentacyjnej.
Obowiązkiem jednostki gromadzącej oraz przechowującej zbiory biblioteczne i archiwalne jest przechowywanie ich w odpowiednich, kontrolowanych warunkach środowiskowych oraz dbanie o dobry stan zachowania. W artykule przedstawiono wybór norm stosowanych w tym zakresie.
W artykule podjęto tematykę metainformacji o starych drukach w polskich źródłach informacji udostępnionych w Internecie. W pierwszej części skupiono się na omówieniu baz danych rejestrujących opisy starych druków tworzonych przez polskie biblioteki i ośrodki naukowe. Scharakteryzowano źródła tworzone przez Bibliotekę Narodową, Bibliotekę Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie, Bibliotekę Kórnicką PAN, Centrum Badawcze Bibliografii Estreichera, Bibliotekę Sejmową, a także biblioteki publiczne: Wojewódzką Bibliotekę Publiczną im. Marszałka Józefa Piłsudskiego w Łodzi, Miejską Bibliotekę Publiczną im. Juliusza Słowackiego w Tarnowie. Omówiono również przykłady zdigitalizowanych katalogów kartkowych starych druków tworzonych między innymi przez Bibliotekę Uniwersytecką we Wrocławiu, Bibliotekę Uniwersytecką w Poznaniu oraz Bibliotekę Główną Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. W drugiej części na wybranianych przykładach zanalizowano przykłady opisów starych druków pod kątem zgodności z normą PN-N-01152-8. Opis bibliograficzny: stare druki.
